زندگی همه موجودات بر روی کره زمین به آب بستگی دارد و به بیان بهتر، آب منبع حیات است. اما از نگاهی دیگر می‌توان آب را به عنوان یک کالای اساسی و منبعی برای تنوع پرتفوی سرمایه‌گذاری در نظر گرفت. شاید عجیب به نظر برسد اما به خاطر داشته باشید که آب همچون طلا و نفت خام یک کالاست و دست بر قضا، این روزها جهان با کمبود این کالای اساسی روبه‌رو است. بنابراین، مثل هر کالای دیگری، کمبود این کالا نیز فرصت‌های خوبی برای سرمایه‌گذاری فراهم می‌کند.
منابع آب جهان
حدود 70 درصد سطح زمین را آب فراگرفته است اما 97 درصد آن آب شور است که برای استفاده انسان مناسب نیست. از آب شور نمی‌توان برای نوشیدن، کشاورزی و بیشتر مصارف صنعتی استفاده کرد. از 3 درصد منابع آب باقیمانده جهان هم تنها حدود یک درصد برای مصرف انسان‌ها در دسترس است.
کمبود آب
رشد سریع صنعتی شدن و افزایش مصارف کشاورزی از جمله دلایل اصلی کمبود آب در جهان است. چین، خاورمیانه، مصر، هند، پاکستان، مکزیک، بخش‌هایی از آفریقا و ایالات متحده آمریکا (کلرادو، کالیفرنیا، لاس وگاس و ساحل شرقی) از مناطقی به شمار می‌روند که به شدت با کمبود آب مواجه هستند. افزایش آلودگی آب‌ها نیز نیاز به آب سالم را تشدید کرده است. به عنوان نمونه، بخشی از مناطق ساحلی خلیج مکزیک با کودهای شیمیایی و MTBE ماده افزودنی به بنزین بدون سرب آلوده شده‌اند که اثر آن را در آب چاه‌ها از مریلند تا کالیفرنیا می‌توان مشاهده کرد. این وضع به آمریکا محدود نمی‌شود و در چین، روسیه و برخی کشورهای دیگر نیز به چشم می‌خورد. بنابراین، افزایش حجم آب‌های ناسالم موجب کاهش دسترسی به آب سالم می‌شود. این وضع، فرصت مناسبی برای سرمایه‌گذاری بر «آب» فراهم می‌کند.
شاخص‌ها
برخی شاخص‌های مهم که برای شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه آب طراحی شده‌اند، به شرح زیر است:
- شاخص آب داوجونز آمریکا که متشکل از حدود 29 سهم مختلف است؛ این شاخص شامل تعداد زیادی از شرکت‌های آمریکایی و بین‌المللی فعال در تجارت آب است که حداقل سرمایه بازار آنها 150 میلیون دلار است.
- شاخص آب ISE-B&S که در ژانویه 2006 معرفی شد. این شاخص نشان‌دهنده وضع شرکت‌هایی است که علاوه بر ارائه راهکارهای مناسب در صنعت آب، در بخش‌های توزیع آب، تصفیه آب و فناوری‌های مرتبط با مصرف آب نیز فعالیت می‌کنند. این شاخص شامل سهام 35 شرکت است.
- شاخص خدمات آب S&P 1500 که زیرمجموعه‌ای از شاخص خدمات S&P 1500 به شمار می‌رود. این شاخص تنها از سهام دو شرکت تشکیل شده است: شرکت آب ایالات آمریکا و شرکت آکوا آمریکا.
- شاخص آب S&P Global Water که تقریبا 11 سال از عمر آن می‌گذرد و شامل سهام 50 شرکت از سراسر جهان است. مجموعه فعالیت‌های مرتبط با تجارت آب این شرکت‌ها در دو حوزه انجام می‌شود: خدمات و زیرساخت‌ها؛ مواد و تجهیزات.
در این میان، شاخص آب جهانی بلومبرگ و شاخص آب MSCI جهان نیز وجود دارند که از دیدگاه بین‌المللی به صنعت آب می‌پردازند. البته دستیابی به اطلاعات این شاخص‌ها تا حدی دشوار است. شاخص‌های دیگری نیز وجود دارند که مربوط به بخش‌های خدماتی در صنعت آب هستند.
چگونگی سرمایه‌گذاری
بررسی پرتفوی سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی که سهام مرتبط با آب را در خود جای داده‌اند، ساده‌ترین راه برای یافتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این بخش است. بسیاری از شرکت‌ها، از غول‌های بزرگ همچون جنرال الکتریک تا شرکت‌های کوچکتر مثل لین کریستنسن، همه به دنبال کسب سهمی از بازار آب هستند. علاوه بر خرید مستقیم سهام، برخی شرکت‌های بزرگ هم طرح‌های سرمایه‌گذاری مجدد سود سهام در بخش آب را ارائه می‌کنند. این شرکت‌ها به دنبال سودآوری در حوزه‌های تولید نوشیدنی، خدمات شهری، تصفیه آب، تولیدکنندگان تجهیزات (پمپ، شیرآلات و...) و تجهیزات آب شیرین‌کن هستند.
در همین حال، بازار جهانی آب بسته‌بندی شده (بطری) نیز به سرعت رو به گسترش است. میزان تقاضای جهانی این نوع آب از آمریکا و مکزیک تا چین در حال افزایش است. برآوردها نشان می‌دهند که میزان مصرف سرانه آب بطری در آمریکا طی 10 سال اخیر دو برابر شده است. به طور میانگین، هر آمریکایی سالانه 200 بطری آب مصرف می‌کند. در صنعت آب شیرین‌کنی هم امروزه حدود 100 کشور برای تأمین آب سالم مورد نیاز خود به این صنعت وابسته هستند. اگر هیچ‌یک از موارد پیش‌گفته برای سرمایه‌گذاری مورد توجه شما قرار نگرفت، می‌توانید سهام صندوق‌های متعددی را که در این حوزه فعالیت می‌کنند، بخرید.
در سال‌های اخیر شاهد افزایش میزان سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعت آب در سراسر جهان بوده‌ایم. اگر این روند ادامه پیدا کند (که همه نشانه‌ها از آن حکایت می‌کند)، فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشتری در حوزه این کالای گرانبها و اساسی به وجود خواهد آمد و بدون شک شرکت‌های بیشتری به این سمت جذب خواهند شد.
- حبیب علیزاده- خبرنگار
- شماره ۲۹۴ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۶