این روزها بازار سرمایه با پدیده‌ای به اسم کانال‌های تلگرامی روبه‌رو است و تاثیر این کانال‌ها با توجه به تنوع انتشار اطلاعات و مشاوره‌های رایگانی که ارائه می‌کنند روز به روز بیشتر مورد توجه افراد تازه وارد در بازار سرمایه قرارمی گیرد.
این اطلاعات در بسیاری موارد منجر به ضرر و زیان سهامداران می‌شود. با فراگیر شدن استفاده از تلگرام به عنوان یک نرم افزار پیا‌م‌رسان در میان مردم و به خصوص فعالان بازار سهام و افزایش سرعت نقل و انتقال اطلاعات از این طریق، برخی افراد از این فضا به منظور شایعه‌سازی و سودجویی استفاده می‌کنند.
افزایش قابل توجه ریسک سرمایه‌گذاری
کانال‌های تلگرامی سیگنال فروش، رسانه‌های بدون شناسنامه‌ای هستند که با نشت اطلاعات تایید نشده در فضای مجازی به راحتی تصمیمات سرمایه‌گذاران و سهامداران را تحت تاثیر قرار داده و در نهایت ریسک سرمایه‌گذاری با وجود چنین فضایی بشدت افزایش می‌یابد. بر همین اساس به سختی می‌توان به توسعه بورس و فرهنگ سرمایه‌گذاری در بازار سهام در میان آحاد مردم امیدوار بود. مثلث مخرب فقدان فرهنگ صحیح سهامداری، سوءاستفاده فرصت‌طلبان و انفعال نهاد ناظر، از عوامل مهم در تعمیق فعالیت کانال‌های تلگرامی و سیگنال‌فروشان است. مثلثی که با ایجاد چرخه‌ای معیوب، از توسعه بازار سهام جلوگیری می‌کند. به نظر می‌رسد این چرخه معیوب تنها به دست متولیان بازار قابل اصلاح است.
اوضاع از همیشه وخیم‌تر
این موضوع نه در زمان کنونی، بلکه از دیرباز بورس تهران را تحت تاثیر خود قرار داده است؛ اما حالا با توجه به گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی مجازی و افزایش سریع تعداد کاربران این شبکه‌ها، چنین به نظر می‌رسد که اوضاع از همیشه وخیم‌تر است.
اقدام این گونه کانال‌های بدون مجوز نه تنها با
وعده‌های پوچ و پوشالی که در زمینه کسب درآمدهای هنگفت در زمان کوتاه به سرمایه سهامداران آسیب‌های جدی وارد می‌کند، بلکه باعث کساد شدن بازار کار آن دسته شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری و سبد گردانی و سایت‌های تحلیلی می‌شود که با پرداخت سرمایه قابل توجه اقدام به اخذ مجوز و احراز صلاح دید از مراجع مرتبط کرده‌اند.
ضرورت برخورد قضایی جدی
چند وقتی است که مشاهده می‌شود برخی افراد فریبکار بدون داشتن تخصص مرتبط، مجوز فعالیت و احراز صلاحیت‌های لازم از طریق فضای مجازی و سایت‌های مختلف اقدام به ارائه مشاوره سرمایه گذاری وخدمات سبدگردانی داشته و با وعده پولدار شدن و چند برابر کردن سرمایه در کوتاه مدت، سرمایه افراد را به یغما می‌برند.
محسن محمدی، مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه بیمه سلامت ایرانیان با بیان این مطلب و اشاره به این که سیگنال فروشی از طرف اشخاصی صورت می‌گیرد که هویت مشخص و درستی ندارند،گفت: سیگنال فروش‌ها درقبال سیگنال‌های که ارائه می‌دهند پاسخگو نیستند و قطعا چنین ساز و کاری در بدنه بازار سرمایه آسیب آفرین است زیرا منافع شخصی برای عاملان اولویت است.
محمدی افزود: در این بین ممکن است سیگنال‌های مثبت هم داده شود اما در مجموع اشخاص حقیقی تازه وارد به دنبال خرید چنین سیگنال‌هایی هستند و از آن تبعیت کرده که در نهایت با متضرر شدن در خرید سهام دچار بدبینی نسبت به بازار سرمایه می‌شوند. وی تصریح کرد: از سوی دیگر چنان چه هزینه‌های مالی خدمات مشاور سرمایه گذاری کمتر بود، فضای بهتری را برای استفاده از تحلیل و مشاوره سهام در بین افراد شاهد بودیم. مدیرعامل شرکت مدیریت سرمایه بیمه سلامت ایرانیان در پاسخ به این پرسش مبنی بر این که نقش سازمان بورس در ساماندهی و نظارت بر فضای سیگنال فروشان چگونه بوده است، بیان کرد: در این بین سازمان بورس نیز به سهم خود در این خصوص اطلاع رسانی‌هایی را انجام داده است، ولی کافی نبوده و کمتر به گوش مخاطبین رسیده است. البته پرونده‌های حقوقی در این خصوص تشکیل شده اما بنظر می‌رسد که چندان کافی و بازدارنده نبوده است.
این فعال بازار سرمایه اظهار داشت: به طور یقین در این خصوص نهادهایی که وظیفه ذاتی شان مشاور سرمایه گذاری است باید تحت حمایت سازمان قرار گیرند تا با کاهش هزینه‌ها جانبی خود بتوانند خدمات مشاوره ای مطلوبی را به سرمایه گذاران و مردم ارائه دهند. البته از طرفی لازم است فرهنگ سهامداری از طریق رسانه‌ها به سمع و نظر مردم برسد تا جامعه در دام سیگنال فروشان گرفتار نشود.همچنین در نهایت باید برخورد قضایی جدی با اشخاص خاطی در این حوزه لحاظ شود.
ساختار قانونی و مکانیسم راهبردی تعریف شود
نبود نظارت مستقیم بر فعالیت سیگنال فروشان در بازار سرمایه ایران و همچنین قوانین دست و پاگیر در حوزه صدور مجوز مشاور سرمایه گذاری موجب گسترش دامنه فعالیت چنین فضاهایی شده و از سویی جامعه سهامداری و سرمایه‌گذاری کشور را آسیب پذیر ساخته است.
نیما آزادی، تحلیلگر بازار سرمایه با بیان این مطلب در خصوص سیگنال فروشی کانال‌های تلگرامی گفت: در حال حاضرتعداد کانال‌های سیگنال فروش و همچنین اعضای آنها بسیار زیاد است، از همین رو تعداد سیگنال‌ها روزانه نیز در حال افزایش است که این امر به تنهایی بر میزان حجم معاملات بازار تاثیرگذار است. البته این موضوع تنها جنبه مثبت وجود سیگنال فروشان در بازار سرمایه است.
این فعال بازار سرمایه افزود: از طرف دیگر به دلیل نبود نظارت مستقیم بر فعالیت این کانال‌ها قطعا جامعه سهامداری از این سمت آسیب پذیرتر خواهد شد و این آسیب برای طیفی که به تازگی وارد بازار سرمایه شده اند بیشتر خواهد بود.
ازادی با بیان این که افراد مذکور عملا با مفهوم زیان آشنایی ندارند و چنان چه با سیگنالی دچار زیان شوند ، به طور یقین نسبت به فعالیت در بازار سرمایه بی اعتماد می‌شوند، تصریح کرد : نمی توان موضوع سیگنال فروشی را سیاه مطلق یا سفید مطلق دید بنابراین اگر این فضا ساماندهی شود اتفاقات بهتری را شاهد خواهیم بود. این تحلیلگر بازار سهام اظهار داشت: سازمان بورس و اوراق بهادار در این حوزه کار خاصی انجام نداده و دخالتی هم نداشته است. البته برای بهبود روند سیگنال فروشان،استراتژی سازمان بورس بر این بوده که سرمایه گذاران را به سمت سرمایه گذاری در صندوق‌ها هدایت کند که البته کار درستی هم است.
آزادی تاکید کرد :البته باید در نظر داشت وجود قوانین سختگیرانه در حوزه مشاورسرمایه گذاری از سوی سازمان بورس موجب گسترش فعالیت سیگنال فروشان در فضاهای مجازی شده است. این کارشناس بازاراظهارداشت : البته در سایر بازارهای سرمایه دنیا نیز سایت‌ها و فضاهای مختلف وجود دارد که سیگنال فروشی انجام می‌دهند ، اما نهاد ناظر آنها ،برای چنین فعالیت‌هایی ساختار قانونی و مکانیسم شفافی تدوین ساخته است . همچنین سیگنال فروشان نیز درکنار سایر ارکان بازار سهام، به ارائه خدمات برای افزایش رونق بازار سهام می‌پردازند.
شفاف‌سازی در اولویت ویژه
اگرچه همچنان سوء استفاده مدیران کانال‌های تلگرامی جهت متضرر شدن سهامداران تداوم دارد، اما سازمان بورس و اوراق بهادار براساس بندهای 8 و 11 ماده 7 قانون بازار اوراق بهادار، پیشگیری از وقوع ناهنجاری‌ها را جزء برنامه‌های اساسی خود قرار داده است. برهمین اساس به سراغ مدیران واحد حقوقی رفتیم تا از برنامه‌های سازمان بورس دراین خصوص جویا شویم. طی هفته گذشته بارها تلاش شد تا با محمدعلی شیری‌زاده، مدیریت امورحقوقی وانتظامی سازمان بورس و اوراق بهادار برای شفاف سازی عملکرد سازمان در برخورد و یا ساماندهی سیگنال فروشان گفت‌وگو انجام دهیم، اما پیگیری‌ها و تماس‌های مکرر منجر به نتیجه نشد تا از آخرین وضعیت اقدامات سازمان بورس در این خصوص مطلع شویم.
هرچند مدیران حقوقی سازمان بورس و اوراق بهادار در مصاحبه‌های قبلی خود گفته‌اند مجازات‌های حبس و جریمه‌های نقدی برای مرتکبان جرایم در فضای واقعی یا مجازی تفاوتی ندارد.
همچنین عنوان شده بود که با پلیس فتا مذاکراتی داشته اند و قاضی پرونده هم طی دستور قضایی این اختیار را به سازمان بورس داده است که IPهای این کانال‌ها و شماره حساب‌ها و شماره کارت‌های این افراد را که به سلامت بازار لطمه می‌زنند، شناسایی و با آنها برخورد شود.
باشد که مدیران نهاد ناظر، شفاف سازی در این خصوص را به عنوان اولویت ویژه مد نظر قرار دهند.
- امیرحسام-خبرنگار
- شماره ۲۹۹ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۴