یک مشتری که قصد فروش استقراضی دارد، از کارگزار تقاضا میکند تا سهمی را که قصد فروش استقراضی آن را دارد به او قرض دهد، سپس آن سهم را در بازار به فروش میرساند. به این امید که قیمتهای فعلی در نزدیکی سقف بوده و میتواند سهم مزبور را در آینده با قیمت پایینتری خریداری کند و سهم قرض گرفته شده را پس دهد.
عواید ناشی از فروش نیز در حساب استقراضی سپرده میشود و مشتری ملزم به سپردهگذاری یک حاشیه کافی به جز عایدات ناشی از فروش است. لازم به ذکر است که فروشنده استقراضی مسئول تمام سودهای نقدی تعلق گرفته به سهام مذکور طی دوره فروش استقراضی نیز هست. مسلما با افزایش قیمت سهام فروشنده استقراضی وارد محدوده زیان شده و از آنجا که در بازار پولی سقف قیمت نامشخص است، نمیتوان سقف زیان را برای این اشخاص مادامی که در قرارداد هستند به سادگی تخمین زد.
این ابزار تنها میتواند برای معاملهگری سودمند باشد که برای سهم، ارزش ذاتی و بنیادی قائل است و به همین سبب سهم را در مقطع فروش، بیش از ارزش ذاتی ارزیابی کرده؛ بنابراین باتوجه به عدم وجود سقف زیان، این ابزار نمیتواند برای یک معاملهگر عادی که صرفا با حرکت کلی بازار خرید و فروش میکند، مناسب باشد.
اگر قیمت سهام وارد فاز دیگری از افزایش شود، افرادی که وارد فروش استقراضی شدهاند، جهت بازپسدهی سهام قرض گرفته شده و جلوگیری از تحمل بیشتر زیان، خودشان نیز وارد پوزیشنهای خرید شده و این موضوع خود باعث افزایش تقاضا و رشد سریعتر قیمت و زیان هرچه بیشتر برای فروشندگان استقراضی میشود. همچنین در بازار ناکارا که قیمت سهام از ارزش ذاتی خود فاصله دارد، به دلیل مبهم بودن شرایط اقتصادی و سیاسی کشور و تغییرات بسیار سریع، حتی متغیرهای ارزشگذاری مورد توافقی وجود ندارد، حتی اگر استفاده کننده از این ابزار متحمل زیان ناشی از افزایش قیمت شود، متحمل زیان ناشی از بهره پول و فشارهای متعدد از جانب کارگزاریها میشود.
به هرحال وجود این ابزار برای برخی مدیران سبد که دانش کافی برای استفاده از آن را دارند، به همراه آموزش فعال سایرین، همچنین برای hedge کردن ریسک پرتفو در صورت فراهم آوردن زیرساخت مناسب و افشای کامل حجم قراردادها به صورت روزانه و حتی نمایش سفارشات سیستمی، به طوری که فعالان بازار قابلیت مقایسه سفارشات فروش استقراضی از سایر سفارشات را داشته باشند، میتواند قدمی رو به جلو در راستای توسعه ابزارهای مالی و عمق بازار در میانمدت به شمار آید.
- سیمین شایقیان-مدیر سرمایهگذاری صندوق بازارگردانی گوهرفام امید
- شماره ۳۰۶ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۱۵