جذابیت های این ابزار مالی سبب شده تا در بازارهای مالی دنیا انواع مختلفی از آن ایجاد شده و مورد استفاده قرار گیرد. بطور حتم توسعه هرچه بیشتر انواع مختلف صندوق ها میتواند به جذب هر چه بیشتر افراد مختلف و رونق هر چه بیشتر بازار سهام کمک شایانی کند.
همچنین افراد علاقهمند به سرمایهگذاری در بازارسرمایه و فاقد علم و تجربه کافی نسبت به نحوه سودآوری در این بازار میتوانند به جای ورود مستقیم به بازارسرمایه و انجام معاملات مربوط به سهام و اوراق‌بهادار مختلف موجود در آن به صورت مستقیم و غیرحرفهای، به سرمایهگذاری در اینگونه صندوقها از جمله قابل معامله اقدام کنند.البته باتوجه به توسعه کمی و کیفی اینگونه صندوقها در دنیا، امروزه شرایطی فراهم آمده که صرف نظر از میزان داراییها و افق سرمایهگذاری، فرصت مناسبی برای تشکیل پرتفوی با ارائه طبقات متنوعی از دارایی برای سرمایهگذاران پدید آمده است و صندوقهای قابل معامله، تمام حوزههای بازارهای مالی را برای سرمایهگذاران دارای حساب کارگزاری قابل دسترس کردهاند. این صندوقها به سهولت قابل دسترس هستند و به دلیل اینکه مانند سهام معامله میشوند، فرآیند سرمایهگذاری در آنها نیز نظاممند است. این امر موجب افزایش نقدشوندگی و امکان معامله واحدهای سرمایهگذاری در بازارهایی می‌شود که در آنها همه سرمایهگذاران میتوانند به طور شفاف و با حمایتهای قانونی نهادهای حاکمیتی با یکدیگر دادوستد کنند.
همچنین بررسی دامنه مظنههای بازارگردانها در بورسهای توسعهیافته نشان میدهد تفاوت بین مظنههای پیشنهادی خرید و فروش بسیار ناچیز است. یکی از عوامل تاثیرگذار بر کاهش اختلاف بین قیمت پایانی و قیمت ابطال واحدهای سرمایهگذاری صندوقهای قابل معامله، عملکرد مناسب بازارگردانها با کاهش دامنه مظنههای پیشنهادی خرید و فروش است. یکی از مهم‌ترین مزیتهای صندوقهای قابل معامله سهولت دسترسی و نحوه معاملات واحدهای این صندوقها نسبت به سایر صندوقهاست. به گونهای که افراد بدون مراجعه حضوری به ارکان صندوقها و صرفا از طریق معاملات آنلاین میتوانند نسبت به خرید و فروش واحدهای صندوقهای قابل معامله اقدام کنند، در حالی که در سایر صندوقها افراد برای خرید و فروش واحدهای صندوق نیازمند مراجعه حضوری هستند. این ویژگی سبب بروز برخی از مزیتهای دیگر این صندوقها نسبت به سایر صندوقها می‌شود که از آن جمله میتوان به شفافیت اطلاعاتی بیشتر، نقدشوندگی بالاتر و هزینههای کم‌تر اشاره کرد.
یکی دیگر از مهم‌ترین مزیتهای این صندوقها نسبت به سایر صندوقها، امکان انجام معاملات واحدهای این صندوقها به صورت پیوسته و مشابه سهام در بازار ثانویه است؛ خصوصیتی که سایر صندوقها فاقد آن هستند. از دیگر مزیتهای صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله نسبت به سایر صندوقها این است که حداقل مبلغ سرمایهگذاری و کارمزد صدور ندارند و این در حالی است که اکثر صندوقهای سرمایهگذاری مرسوم بر خلاف صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله هر دو مورد را دارند.
باید گفت به دلیل اینکه واحدهای این صندوقها به عنوان اوراق‌بهادار در بازار ثانویه معامله می‌شود، امکان دارد که واحد سرمایهگذاری این صندوقها قبل از ناپدیدی آربیتراژ و برقراری تعادل، به قیمتهای متفاوت از ارزش خالص دارایی معامله شود. بنابراین از معایب صندوقهای قابل معامله، امکان قیمتگذاری نادرست و ایجاد فرصتهای آربیتراژ در این صندوقهاست. در این حالت قانون قیمت واحد از بین میرود و آربیتراژ گران از شرایط موجود استفاده میکنند تا بتوانند به سود ناشی از فرصتهای آربیتراژ دست یابند.
- احسان عسکری - مدیر ریسک و مهندسی مالی تأمین‌سرمایه امید
- شماره ۳۱۴ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۹ و ۱۰