اجرای مرحله سوم سامانه مدیریت ریسک کارگزاران بورس از جنبه‌های مختلفی قابل بررسی است که حائز نکات مثبت و منفی متعددی است.
در مهم‌ترین نکات مثبت این طرح بحث کاهش ریسک اعتباری کارگزاران و همچنین ساماندهی به اعتبارهای در اختیار معامله‌گران کارگزاری‌ها مطرح است، پس از بروز برخی از حوادث کنترل سطح اعتباری سیستم لازم به نظر می‌رسید در این زمینه اجرای این طرح به کمک کارگزاران بیاید، اما از چند بخش دیگر نتایج کار مثبت نیست، مهم‌ترین بخش اجرای ناگهانی طرح بود که به شدت بر حجم معاملات تاثیر گذاشته و حجم معاملات را کاهش داد. در دو هفته اجرای این طرح ارزش معاملات بورس هر هفته نزدیک 30درصد کاهش یافته است. در همین حال عدم تعریف اعتبار مشتری بر اساس ارزش دارایی‌هایش که در همه بورس‌های جهانی متداول است، یک مشکل جدی محسوب می‌شود.
در بورس‌های جهانی اعتبار هر مشتری به میزان دارایی سرمایه‌گذار اعتبار برای وی تعریف شده و در صورت مارجین شدن مشتری سیستم به صورت اتوماتیک اقدام به فروش سهام کرده و ریسک را پایان می‌دهد، اما در ایران به دلیل داشتن دامنه نوسان و محدودیت‌های دیگر که موجب تشکیل صف فروش و خرید می‌شود، در هنگام قرار گرفتن مشتری در معرض ریسک امکان فروش ممکن است رخ ندهد.
حال با این محدودیت‌ها، واگذاری موضوع اعتبار به سیستم داخلی کارگزاری‌ها همچنان بخشی از ریسک را باقی می‌گذارد. در همین حال تعریف اعتبار به عنوان پول نقد و اعتبار تعریفی از سوی کارگزاری یک محدودیت جدی را در بازار ایجاد می‌کند که کاهش ارزش معاملات یک نتیجه غیر قابل اجتناب است.
در همین حال بخش عمده‌ای از شرکت‌های کارگزاری با سرمایه پایینی مشغول به فعالیت هستند که همین امر یک محدودیت جدی برای میزان اعتبار پدید آورده است، تعیین تکلیف صنعت کارگزاری و نحوه افزایش سرمایه نیز مسئله‌ای بلندمدت است که در یک روز یا چند ماه قابل انجام نیست. از این‌رو به نظر می‌رسد این مصوبه پیش از اجرا نیازمند بررسی بیشتری بود.
- احمد اشتیاقی- مدیرعامل کارگزاری بانک آینده
- شماره ۳۱۴ هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه ۱۵