بنده شخصا با انحصار در اعطای مجوز تاسیس نهادهای مالی مخالفم؛ مشروط به آن‌که قبل از تاسیس، طرح تجاری و برنامه استراتژیک و مزیت‌های رقابتی آن‌ها توسط سازمان بورس بررسی شود که البته چنین است. در انتهای سال ۹۶، شانزده شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ثبت شده داشتیم که این تعداد اکنون به بیش از ۲۰ شرکت افزایش یافته است. افزایش شرکت‌ها به شرط تناسب با افزایش حجم گردش معاملات و اندازه بازار سرمایه در بلند مدت، منجر به افزایش کارایی و عمق بازار نیز خواهد شد. موارد مذکور بخشی از نظرات علی خوش طینت، مدیرعامل مشاورسرمایه‌گذاری تأمین سرمایه نوین به شمار می‌آید. فرصتی فراهم شد پیرامون مسائل جاری شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و بازار سهام، دیدگاه‌های این مدیر جوان و صاحب اندیشه را جویا شویم.
شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری با چه دغدغه‌ها و مشکلاتی روبه رو هستند؟
همان‌گونه که می‌دانید مظابق بند ۱۶ ماده یک از قانون بازار اوراق بهادار عنوان شده که شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری شخصی حقوقی است که در قالب قراردادی مشخص در خصوص خرید و فروش اوراق بهادار به سرمایه‌گذار مشاوره می‌دهد. این یعنی موضوع اصلی و هدف از تأسیس شرکت‌های مشاور. به نظر بنده لاین درآمدی اصل جذابی برای ایجاد شرکت‌های مذکور نیست. چرا که سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه یا متخصص و به اصطلاح حرفه‌ای بازارند. یا آن‌که دست کم خود را این‌گونه می‌دانند و یا به سرمایه‌گذاری غیر مستقیم یا با واسطه نظیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری و یا سبدگردان‌ها روی می‌آورند که در هر دو حالت نیازی به مراجعه به مشاوران سرمایه‌گذاری نمی‌بینند. از طرفی دیگر، اغلب افراد کسب بازدهی و سود بدون صرف هزینه را ترجیح می‌دهند. به بیانی دیگر بر پایه ساختارهای فرهنگی موجود افراد بدون داشتن تخصص حرفه‌ای و عملی خود را صاحب نظر دانسته و بر این باورند که در حوزه اقتصاد و علوم مالی نیز همچون سایر حوزه‌ها چون سیاست، پزشکی، علوم اجتماعی و ... خود متخصص هستند. به همین دلیل شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری ناچارند به منظور کسب درآمد به سایر حوزه‌هاکه بعضاً نیازمند اخذ مجوزهای دیگری از سازمان بورس هستند مثل سبدگردانی و عرضه و پذیرش، وارد شوند. موضوع دیگری که از دغدغه‌های شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری است نداشتن درآمد اختصاصی و پایدار است. شرکت‌های کارگزاری تنها نهاد مالی مجاز جهت خرید و فروش اوراق بهادار هستند و یا تنها تأمین سرمایه‌ها هستند که می‌توانند تعهد پذیره نویسی و بازارگردانی اوراق بدهی را انجام دهند. سبدگردان‌ها به موجب مجوز سبدگردانی می‌توانند اقدام به انعقاد قرارداد رسمی سبدگردانی اختصاصی کنند. اما مشاوران سرمایه‌گذاری موضوع درآمدی اختصاصی ، پایدار و قابل ملاحظه‌ای از این دست ندارند.
حذف EPS چه تأثیری در شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری داشته است؟
سازمان بورس از دی‌ماه سال ۹۶ در همسویی با بورس‌های پیشرفته دنیا و با هدف افزایش عمق تحلیل‌پذیری بازار و کاهش انحرافات عملکرد از بودجه ناشران و همچنین کاهش توقف‌های طولانی در نمادها اقدام به حذف پیش‌بینی شرکت‌ها از دستورالعمل افشای ناشران کرد. در ابتدا پیش‌بینی آن بود که احتمالا با درخواست‌های تحلیلی بیشتری نسبت به قبل در خصوص پیش‌بینی عملکرد و سود شرکت‌ها مواجه شویم که البته چنین اتفاقی محسوس نبود. همان‌گونه که عرض کردم افراد ترجیح می‌دهند حتی الامکان رایگان به چنین تحلیل‌هایی دست پیدا کنند. به همین جهت تنها تعداد مخاطبان و اعضای کانال‌های تلگرامی بیشتر شد. کانال‌هایی که با ارائه تحلیل‌های به اصطلاح سیگنالی سعی در جذب مخاطب بیشتر و در نتیجه دستیابی به اهداف شخصی خود دارند. در چنین فضایی برخی شرکت‌های مشاور نیز برای رقابت با اشخاص حقیقی که مدیریت شبکه‌های اجتماعی مجازی بازار سرمایه را در دست دارند اقدام به ارائه تحلیل‌های بیشتر کمی و کمتر کیفی به صورت رایگان در کانال‌های خود می‌کنند. نکته قابل توجه اینکه هیچ نظارت کارآمدی نیز بر چنین فضایی وجود ندارد.
چه راهکاری برای جذب بیشتر مشتریان شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌دهید؟
بر اساس چند سال تجربه راهبری شرکت مشاور سرمایه‌گذاری جذب بیشتر مشتریان تنها در سایه حمایت سازمان بورس از چنین نهادی که در اشتغال بخش قابل توجهی از دانش آموختگان رشته‌های مالی نقش بسزایی را ایفا می‌کند امکان‌پذیر است. سازمان بورس می‌تواند با اختصاصی کردن انجام برخی خدمات مالی صرفا توسط مشاوران سرمایه‌گذاری کمک شایانی جهت دستیابی آن‌ها به درآمد پایدار ایفا کند. به عنوان مثال ارائه خدمات متولی‌گری صندوق‌های سرمایه‌گذاری و یا بهایای اوراق بهادار می‌تواند صرفا توسط مشاوران سرمایه‌گذاری انجام پذیرد.
در حال حاضر شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردان خدمات مشابهی ارائه می‌دهند، چه نظری در این خصوص دارید؟
البته در حدود ۷۰ درصد از شرکت‌های مشاور، مجوز سبدگردانی نیز دارند. همان‌گونه که می‌دانید، مدیریت صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدگردانی نیازمند داشتن مجوز سبدگردانی است. از طرفی بسیاری از شرکت‌های سبدگردان نیز اقدام به اخذ مجوز مشاور سرمایه‌گذاری داشته اند. به نظر حوزه سبدگردانی و مشاوره سرمایه‌گذاری از حیث ماهوی بسیار نزدیک و دارای اشتراکات متعدد است.
فضای مجازی، کانال‌های تلگرامی و مشاوره‌های رایگان در حال توسعه هستند، این روند را چگونه ارزیابی می کنید؟
بزرگترین مشکل برخی از کانال‌های تلگرامی، عدم نظارت بر محتوای ارائه شده است. به‌طوری که اغلب سعی در همسو کردن فعالان بازار و کسب انتفاع از نوسانات قیمت در نتیجه تأثیرگذاری بر عرضه و تقاضای سهام توسط عموم دارند. در حالی که سوابق شغلی، تحصیلی و مدارک حرفه‌ای کارکنان شاغل در شرکت‌های مشاور و به‌طور کلی نهادهای مالی، تحت پایش و ارزیابی مداوم سازمان بورس است. اما فضای مجازی فوایدی نیز مانند کمک به بعد تحلیلی بازار و افزایش عمق بازار داشته است. با ارتقاء سطح علمی و تجربی فعالان بازار، مضرات این شبکه‌ها رو به کاهش خواهد رفت.
با توجه به حجم بازار، آیا لازم است که شرکت‌های سبدگردان و مشاور افزایش یابند؟
بنده شخصاً با انحصار در اعطای مجوز تأسیس نهادهای مالی مخالفم. مشروط به آن‌که قبل از تأسیس، طرح تجاری و برنامه استراتژیک و مزیت‌های رقابتی آن‌ها توسط سازمان بورس بررسی شود که البته چنین است. در انتهای سال ۹۶،شانزده شرکت مشاور سرمایه‌گذاری ثبت شده داشتیم که این تعداد اکنون به بیش از ۲۰ شرکت افزایش یافته است. افزایش شرکت‌ها به شرط تناسب با افزایش حجم گردش معاملات و اندازه بازار سرمایه در بلند مدت منجر به افزایش کارایی و عمق بازار نیز خواهد شد.
نرخ دلار چه میزان در رشد قیمت سهام تأثیرگذار خواهد بود؟
تحقیقات متعددی رابطه معنادار نوسانات نرخ ارز بر شاخص بورس و در نتیجه قیمت سهام را تأیید و آن را رابطه‌ای مثبت و مستقیم می‌دانند. در کشور ما که متغیر اصلی مستقل و اثرگذار بر اغلب پارامترها و متغیرهای اقتصادی و سطح عمومی قیمت‌ها نرخ ارز و تورم است، قیمت سهام نیز از این قاعده مستثنی نیست و اثرپذیری آن در سال‌های نزدیک بیشتر نیز شده است. در واقع نرخ ارز بر حاشیه سود و همچنین خالص ارزش دارایی‌های شرکت‌ها قطعاً موثر بوده اما اثر آن بر صنایع مختلف یکسان نیست .مثلاً صنایع شیمیایی و خودرویی تأثیرپذیر تر هستند. البته بررسی تأثیر هم زمان سایر متغیرها و ریسک فاکتورها کاری پیچیده و نیازمند تحلیل دقیق تحلیلگران است.
برای حضور افراد غیر حرفه‌ای( عامه مردم ) در بازار چه اقداماتی باید انجام داد؟
توصیه‌ای که در اغلب کشورهای دارای بازار سرمایه پیشرفته به تازه واردان بازار سرمایه می‌شود استفاده از خدمات مشاوران و حتی‌الامکان استفاده از ابزارهای غیر مستقیم سرمایه‌گذاری نظیر صندوق‌های مشترک است. معمولاً همزمان با رشد قابل ملاحظه شاخص بورس و حجم معاملات بازار، تعداد کدهای سهامداری ایجاد شده توسط کارگزاران افزایش می‌یابد که با رکود و یا ریزش مقطعی بازار نیز تعداد قابل توجهی از آنان از بازار خارج می‌شوند. این در حالی است که موفقیت در بازار مستلزم حضور مداوم در بازار سرمایه است.
در فرابورس طی چندسال اخیر از زمان تأسیس بازار SME تنها چند شرکت پذیرفته شده‌اند. چرا این بازار رونق نیافته و چه بسترهایی برای توسعه آن لازم است؟
تقریباً در همه کشورهای دنیا بین ۷۰ تا ۹۵ درصد از بنگاه‌ها جزو کسب و کارهای کوچک و متوسط هستند و سهم بالایی از اشتغال کل را به خود اختصاص می‌دهند. به‌طور متوسط در کشورهای DECD، بنگاه‌های کوچک و متوسط ۶۰ درصد گردش مالی و در اقتصادهای کوچکتر تا ۸۰ درصد از حجم معاملات در انحصار SMEهاست. به رغم این اهمیت در کشور ما توجه چندانی به این بخش مهم از اقتصاد که می‌تواند در سایه شفافیت بهتر، پرداخت کننده عمده مالیات به دولت هم باشد لااقل از حیث بازار سرمایه نشده است. اگر فرآیند پذیرش شرکت‌های SME ساده‌تر و کوتاه‌تر شود و در طرف دیگر شرکت‌های واجد شرایط پذیرش بر شفافیت گزارش‌گری و صداقت در افشا همت گمارند. مزایای بسیار قابل ملاحظه‌ای عاید اقتصاد کشور و شرکت‌های SME خواهد شد. مزایایی از قبیل تسهیل در فرآیند تأمین مالی به عنوان اصلی‌ترین دغدغه شرکت‌های کوچک و متوسط، شناخته‌تر شدن برند و بهبود اعتبار شرکت، معافیت‌های مالیاتی و بهبود امکان اخذ تسهیلات بانکی از طریق توثیق سهام را می‌توان بر شمرد. در حال حاضر تنها ۴ نماد در بازار SME پذیرفته شده‌اند که این نشان از عدم توسعه و اراده معطوف به گسترش این بازار دارد. دستورالعمل و شرایط پذیرش در این بازار منطقی است اما لازم است مقامات سازمان و فرابورس و همچنین نهادهای مالی همچون مشاوران ضمن عارضه‌یابی در این خصوص نسبت به فرهنگ‌سازی و آشنا ساختن سهامداران این شرکت‌ها با مزایای پذیرش اهتمام ویژه‌ای ورزند.
چشم انداز شما از آینده بورس چیست و تا پایان سال مالی چه ضایعی پیشرو خواهد بود؟
از سال گذشته تا کنون شاهد رشد قابل ملاحظه ارزش و حجم معاملات در بازار سرمایه بوده‌ایم. عوامل بنیادی این رشد کماکان پابرجا هستند، لذا نگرانی قابل ملاحظه‌ای در غیاب ریسک فاکتورهای سیستماتیک در کوتاه‌مدت نسبت به ریزش و یا رکود ارزش وجود ندارد. به نظر می‌رسد صنایعی که از رشدهای قابل ملاحظه کمتر بهره برده‌اند طی ماه‌های آتی پیشرو خواهند بود. البته برخی از واسطه‌گری‌های مالی و بانک‌ها، نمادهای لیدر در بازار خودرو، شرکت‌های با ارزش جایگزینی فراتر از ارزش بازاری و شرکت‌هایی که در آینده نزدیک قصد اصلاح و بهبود ساختار سرمایه خود را دارند در کانون توجه خواهند بود.
روند و عملکرد شرکت مشاور سرمایه‌گذاری تأمین سرمایه نوین ، چگونه است ؟
شرکت مشاور سرمایه‌گذاری تأمین سرمایه نوین از نخستین شرکت‌های مشاور در بازار سرمایه کشور به شمار می‌آید. این شرکت با سرمایه انسانی متخصص و مجرب و با دارا بودن مجوزهای مشاور سرمایه‌گذاری، سبدگردانی و عرضه و پذیرش مجموعه کاملی از خدمات مالی را ارئه می‌دهد . همچنین طی سه سال اخیر با بیش از ۶۰۰ درصد بازده سرمایه توانسته خود را به عنوان فعال‌ترین مشاور سرمایه‌گذاری بازار معرفی کند. هیأت مدیره شرکت در نظر دارد با افزایش سرمایه ۲۰۰ میلیارد ریالی در سال جاری، این شرکت را به عنوان بزرگترین مشاور سرمایه‌گذاری کشور مطرح کند. همچنین مشاور سرمایه‌گذاری، تأمین مالی، اصلاح ساختار، ارزشیابی اوراق و سهام، ادغام و تملیک، عرضه و پذیرش، مدیریت ثروت و سبدگردانی اختصاصی، راستی آزمایی و طراحی و فعالیت در حوزه ابزارهای نوین مالی از اهم خدمات این شرکت به شمار می آید.
- مژده ابراهیمی-خبرنگار
- شماره۳۲۴ هفته نامه اطلاعات بورس-صفحه۹و۱۰