انتشار اطلاعات اقتصادی ضعیف در آمریکا، برگزیت، جنگ تجاری، رکود در آلمان، کاهش تقاضا در چین، تنش در خاورمیانه، نرخ بهره منفی در تقریباً تمامی اقتصادهای مهم و بدبین شدن بازار نسبت به رشد اقتصادی در سایر نقاط، خلاصه وضعیت کنونی اقتصاد دنیاست. تمام این ریسک‌ها، قیمت را دستخوش تلاطم خواهد کرد اما در ادامه می‌کوشیم تا فضای کلی را تا انتهای سال ۲۰۱۹، برای شما ترسیم کنیم.
چشم‌انداز نزولی کامودیتی‌ها
سه‌ماهه آخر سال ۲۰۱۹ با مشکلات فراوان برای کامودیتی‌ها همراه است؛ وضع تعرفه تجاری بین چین، اروپا و آمریکا از مهم‌ترین موضوعات تأثیرگذار خواهند بود. مثلاً در بخش کشاورزی، این تعرفه‌ها باعث شده است که در آمریکا محصولات تولیدی اضافه بیایند و در چین بازار با کمبود مواجه شود. برگزیت و حواشی آن می‌تواند با تأثیر منفی بر بازار اروپا، تقاضا را در آن قاره تحت تأثیر قرار بدهد و این موضوع بر قیمت کالا در سه ماه آینده تأثیر منفی داشته باشد.
چه برگزیت اتفاق بیفتد (که عواقب اقتصادی منفی زیادی برای اروپا و بریتانیا خواهد داشت) و چه مهلت مذاکره تمدید بشود (که عدم اطمینان و بلاتکلیفی را برای سه ماه دیگر تمدید می‌کند) چشم‌انداز برای کامودیتی‌ها همچنان نزولی خواهد ماند.
تحریم‌های آمریکا بر کشورمان همچنان سطح ریسک و درگیری را در خاورمیانه بالا نگه خواهد داشت. در ایالات‌متحده نیز استیضاح پرزیدنت ترامپ باعث ایجاد ناآرامی سیاسی در سه ماه آینده خواهد بود. سناتور الیزابت وارن، نامزد دموکرات ریاست جمهوری نیز از دو رقیب اصلی خود، برنی سندرز (به دلیل ناراحتی قلبی و سن زیاد او) و جو بایدن (به دلیل جنجال اکراین) جلو افتاده است. او قول داده که در روز اول ریاست جمهوری خود استخراج نفت از روش فرکینگ را متوقف خواهد کرد که این موضوع سطح تولید نفت آمریکا را پایین آورده و توازن جهانی را به هم خواهد ریخت. هرچه نامزدی سناتور وارن جدی‌تر شود، قیمت نفت هم بالاتر خواهد رفت. البته این موارد، موضوعات عیان هستند و به هر دلیلی ممکن است ریسک در بازار افزایش‌یافته و رفتار غیرمنطقی در خریدوفروش کالاها مشاهده کنیم.
در جدول زیر، محبوبیت ایده استیضاح ترامپ را در بین گروه‌های سیاسی مختلف مشاهده می‌کنید.
دلار حریف طلا نشد
سه‌ماهه سوم سال ۲۰۱۹، برای طلا با یک اصلاح تکنیکال شروع شد، رشد طلا از ابتدای سال ۲۰۱۹ ادامه‌دار بوده و حتی دلار قدرتمند هم نتوانسته زیاد قیمت طلا را تحت تأثیر بگذارد. وضعیت فدرال رزرو و فرورفتن در لاک محافظه‌کاری، فرصت را برای عرض‌اندام طلا فراهم کرده است. احتمال زیادی وجود دارد تا آخر اکتبر یک نوبت دیگر کاهش نرخ بهره در آمریکا اتفاق بیفتد که برای قیمت طلا با رشد همراه خواهد بود. بانک‌های مرکزی روسیه و چین نیز به‌شدت در حال خرید طلا هستند و بازار را مؤثر از رفتار خودکرده‌اند.
موضوع بسیار مهم دیگر در رفتار فصلی طلاست. با نزدیک شدن به ماه سپتامبر، جشن‌های سال نو و کریسمس در اروپا و آمریکا در پیش است و تقاضا برای طلا افزایش، درنتیجه قیمت صعودی خواهد بود. از سوی دیگر، در چین و هند (پرجمعیت‌ترین کشورهای دنیا) به دلیل نزدیک شدن فصل بهار (جشن پنج‌روزه دیوالی در هند و سال نو چینی) و مبارک بودن آن فصل در فرهنگ چین و هند، ازدواج‌ها افزایش پیدا می‌کند و اصطلاحاً این موقع از سال را فصل ازدواج می‌دانند که تقاضا برای خرید طلا (به‌عنوان هدیه) در این دو کشور نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت. به همین دلایل، چشم‌انداز قیمت طلا برای سه ماه آینده مثبت و صعودی خواهد بود و با توجه به ریسک‌های سیاسی متعددی که وجود دارد، طلا، بهترین سرمایه‌گذاری است.
اوپک دست بالا را در دیکته کردن نظر خود ندارد
بازار کامودیتی‌ها و نفت خام نزدیک به همدیگرند (درواقع یکی هستند)؛ آنچه برای کامودیتی‌ها مطرح شد را می‌توان برای نفت خام نیز مؤثر دانست. خاورمیانه که تأمین‌کننده نیمی از عرضه نفت خام است همچنان دستخوش التهاب است؛ آن‌سوی کره خاکی نیز ونزوئلا در بحران سیاسی و اقتصادی به سر می‌برد و در آینده نزدیک نیز افزایش تولید نخواهد داشت. کاهش تقاضا در چین به دلیل جنگ تجاری و کم شدن تولید؛ همچنین ظهور نشانه‌های رکود در آمریکا از موارد مهم و مؤثر هستند.
در ایالات‌متحده، برای سه ماه گذشته، تعداد دکل‌های حفاری با کاهش مداوم همراه بوده است اما میزان تولید، همچنان رشد داشته؛ این موضوع نشان از بهینه‌تر شدن تولید نفت در آمریکاست (به دلیل پیشرفت تکنولوژیک) از سوی دیگر، اوپک ۱.۲ میلیون بشکه از تولید روزانه خود را کاهش داده است که توازن را حفظ کند و بار آن بر دوش عربستان و روسیه است. کنترل قیمت نفت خام نیز در اختیار این سه کشور است؛ آن‌ها خواهند کوشید قیمت را در محدوده‌ای نگاه‌دارند که تولید آن به‌صرفه باشد، هم‌زمان آن‌قدر زیاد نباشد که اثر تورمی بر اقتصادشان داشته باشد. درواقع تا انتهای سال ۲۰۱۹ (یا حتی فراتر از آن) دیگر اوپک دست بالا را در دیکته کردن نظر خود ندارد؛ تصمیم اول و آخر را روسیه، آمریکا و عربستان خواهند گرفت، آن‌هم پشت پرده.
ارائه بسته‌های تشویقی اقتصادی برای رونق فلزات
برای سه ماه پایانی سال ۲۰۱۹، فاکتورهای مثبت و منفی زیادی بر قیمت فلزات تأثیر می‌گذارند. کاهش نرخ بهره دلار در ایالات‌متحده، ارائه بسته‌های تشویقی اقتصادی در اروپا و کم کردن ارزش یوان توسط دولت چین از مواردی است که به افزایش قیمت فلزات پایه کمک می‌کند. اگر در اواخر اکتبر، همچنان کاهش نرخ بهره دلار را داشته باشیم، این امر به کاهش ارزش دلار خواهد انجامید که خود باعث حمایت از افزایش قیمت فلزات پایه خواهد بود. از سوی دیگر، چین و در مقام پایین‌تر، اروپا، از متقاضیان اصلی فلزات پایه هستند. کم شدن شاخص تولید در این دو حوزه، تقاضا را تحت تأثیر قرار داده است؛ رسیدن به توافق تجاری با آمریکا (از جانب اروپا و مخصوصاً از جانب چین) و یا ایجاد تورم، از عواملی هستند که به‌سرعت قیمت فلزات پایه را افزایش چشمگیر خواهند داد.
زمزمه رکود همچنان به گوش می‌رسد
آلمان وارد رکود شده است، از اروپا خبرهای خوبی نمی‌رسد و اولین نشانه‌های رکود نیز در آمریکا مشاهده شده است. با وخیم شدن اوضاع در یکی از این کشورهای اصلی، به دلیل جو روانی ایجاد شده، شرایط برای دیگر کشورها سخت‌تر خواهد شد.
بحرانی شدن شرایط سیاسی آمریکا از مواردی است که باعث خوش‌بینی فعالان بازار بابت رسیدن به توافق با چین شده است؛ آن‌ها معتقدند که هرچه به انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا نزدیک بشویم، نیاز به یک پیروزی سیاسی-اقتصادی، ترامپ را برای رسیدن به توافق بیشتر ترغیب خواهد کرد.
- محمد احمدیان-کارشناس تحلیل گروه مالی آگاه
- شماره۳۲۵ هفته نامه اطلاعات بورس-صفحه۶