«بورس مکلف است سابقه اطلاعات معاملات منتشره را پس از تاریخ انتشار، ازطریق سایت رسمی خود همواره در دسترس عموم قرار دهد.» این بخشی از متن دستورالعمل انتشار اطلاعات معاملات توسط شرکت بورس اوراق بهادار (سهامی عام) است که در راستای اجرای ماده ۳۱ قانون بازار اوارق بهادار مصوب آذرماه ۱۳۸۴ به تصویب هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسید و به شرکت بورس ابلاغ شد، اما به نظر می‌رسد چندان هم اجرایی نمی‌شود. شفاف بودن و در دسترس بودن اطلاعات، دو موضوعی است که در این بند آیین نامه به آن اشاره مستقیم شده، این در حالی است که اگر وارد سایت شرکت بورس شوید، خواهید دید که اطلاعات مربوط به معاملات و شاخص بورس تهران از سال ۸۷ در این سامانه به صورت آرشیو قرار گرفته و اطلاعات سال‌های گذشته موجود نیست.
محدودیت در دسترسی عمومی
اطلاعات مالی شفاف به خصوص شاخص بورس می‌تواند جز اولین منابع قابل اتکایی باشد که سرمایه‌گذاران برای درک بهتر شرایط، به آن مراجعه و اتکا می‌کنند. از سوی دیگر باید به پژوهش‌گران اشاره کرد که برای انجام پروژه‌های آماری خود نیاز مبرم به این اطلاعات دارند، اما این منابع اطلاعاتی برخلاف متن صریح آیین‌نامه افشای اطلاعات در دسترس عموم قرار نگرفته و احساس تخلف از قانون را به ذهن می‌آورد.
کسب‌وکاری برای پردازش‌گران مالی
در این راستا برخی شایعه حضور شرکت‌های پردازش اطلاعات مالی را بی‌تاثیر نمی‌دانند. در حقیقت این شرکت‌ها به آرشیو اطلاعاتی خوبی دسترسی دارند که درصورت نیاز فعالان بازار سرمایه می‌توانند از آنها، دیتای مورد نیاز خود را خریداری کنند. بنابراین می‌توان گفت این اطلاعات موجود است اما به رایگان در اختیار عموم افراد قرار نمی‌گیرد.
درخواست کتبی برای اجرایی شدن قانون
در همین راستا،مژگان رستمی کارشناس مسئول آمار و اطلاعات بورس تهران در واکنش نبود اطلاعات معاملات قبل از سال ۷۸و محدودیت دسترسی در سامانه شرکت بورس برای این موضوع گفت: برای دسترسی به این اطلاعات در گام نخست باید برای شرکت بورس مشخص شود که شما این اطلاعات را برای چه مسئله‌ای نیاز دارید؟ درصورتی که دلیل موجهی وجود داشته باشد، ضمن اعلام دلیل، درخواست باید به صورت کتبی به شرکت بورس ارسال شود.
رستمی ادامه داد: به عنوان نمونه، دانشجویانی که برای اطلاعات آماری پژوهش‌های پایان‌نامه خود به اطلاعات بورس نیاز دارند، باید درخواست دسترسی به این اطلاعات را از طریق دانشگاه ارسال کنند تا پس از تایید نامه، اطلاعات در اختیار آنها قرار بگیرد.
تخلف عمدی نیست
مصطفی امید قائمی مدیر عامل سابق شرکت فرابورس گفت: با توجه به اینکه اقتصاد ایران دستخوش نوسانات بسیار زیادی شده و در طی این مدت شدیدا تورمی بوده، اطلاعات مالی مربوط به گذشته‌های خیلی دور، اطلاعات مهم ومربوطی تلقی نمی‌شود؛ ضمن اینکه باید خاطر نشان کرد که اطلاعات مورد نیاز ۱۰ سال اخیر شرکت‌های بورسی دیده می‌شود. قائمی دلیل منتشر نشدن این اطلاعات را مشکلات سامانه دانست و ادامه داد: چنین مسائلی به مشکلات پردازش فناوری شرکت بورس برمی‌گردد، چراکه پس از تعویض سیستم معاملاتی، آمار معاملات به سایت جدید منتقل نشد.
این کارشناس بازار سرمایه اضافه کرد: به نظر این موضوع را نمی‌توان تخلف عمدی دانست اما باید از شرکت بورس درخواست کرد که آرشیو اطلاعاتی خود را با توجه به استانداردهای آیین‌نامه شفاف‌سازی و تکمیل کند.
عدم هماهنگی اطلاعات قدیمی و سامانه جدید
مهرداد روحانی یکی از مدیران سابق فناوری بورس بیان کرد: براساس متن آیین‌نامه، اطلاعات باید به صورت شفاف در دسترس عمومی قرار بگیرد، اما در سال‌های گذشته اطلاعات با فرمت کنونی نبود. از این‌رو به احتمال زیاد دلیل افشا نشدن این اطلاعات در سامانه شرکت بورس را می‌توان نبود سازوکار فنی در سامانه جدید مطابق با اطلاعات قدیمی دانست.وی افزود: از سوی دیگر شرکت‌های پردازش اطلاعات نیز آرشیوهای خوبی دارند که می‌توان از آنها استفاده کرد. با این حال مسئله اصلی اینجاست که در بورس‌های بین‌المللی نهادی مانند بورس تهران وظیفه این مهم را برعهده ندارد و این مسئله تنها در ایران مورد بحث قرار می‌گیرد.
- شماره۳۲۷ هفته نامه اطلاعات بورس-صفحه۳