به گزارش صدای بورس به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا) ، میزان کاهش نرخ ارز در نیمه اول سال معادل منفی ۱۳.۲ درصد بوده است. روند نزولی نرخ ارز آزاد در ماه‌های اخیر سبب شده تا شکاف میان قیمت دلار در بازار و سامانه نیما در شهریورماه به کمترین سطح طی یک سال عمر این سامانه برسد. شکاف میان نرخ ارز بازار و سامانه نیما در حال حاضر کمتر از ۴ درصد است.
در خصوص دلایل کاهش نرخ ارز در ماه‌های اخیر، بررسی شرایط عرضه نشان می‌دهد که در نیمه اول سال میزان عرضه ارز در سامانه نیما تغییر محسوسی نداشته و به غیر از اردیبهشت‌ماه (زمان تغییر دستورالعمل بانک مرکزی در مورد نحوه عرضه ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما)، میزان عرضه در سایر ماه‌ها نرمال بوده است. مجموع عرضه ارز طی نیمه اول سال در سامانه نیما حدود ۸ میلیارد دلار بوده (که این رقم تقریبا معادل ۴۰ درصد از مجموع نیاز وارداتی کشور در همین دوره بوده) است. با توجه به ثبات نسبی میزان واردات، به نظر می‌رسد که افت تقاضای معاملاتی نیز علت کاهش نرخ ارز طی نیمه اول سال نبوده است.
از سوی دیگر باید توجه داشت که شرایط سیاست خارجی کشور در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷ چندان آرام‌تر نبوده لذا سناریو کاهش نرخ ارز از این ناحیه نیز چندان محتمل به نظر نمی‌رسد. با این تفاسیر، به نظر می‌رسد که تغییر دستورالعمل بانک مرکزی جهت عرضه ارز حاصل از صادرات در سامانه نیما تنها فرضیه‌ای است که می‌تواند در مورد علل کاهش نرخ ارز مورد بررسی قرار گیرد؛ تسهیل شرایط عرضه ارز در سامانه نیما (از طریق کاهش میزان تکلیف عرضه در سامانه از ۹۰ درصد به ۶۰ درصد برای پتروشیمی‌ها و ۵۰ درصد برای سایرین) و اجازه نزدیک شدن نرخ سامانه نیما به نرخ بازار، دو تغییر اساسی بوده که در اردیبهشت‌ماه روی داده است.
این تغییرات از یکسو سبب شده تا انگیزه عدم بازگشت ارز به کشور به حداقل برسد و عرضه ارز در بازار افزایش یابد و از سوی دیگر باعث شده تا شرایط سفته‌بازی در بازار ارز (ناشی از شکاف میان قیمت‌ها) به حداقل برسد. در واقع ارتباط میان بازار ارز و تجارت خارجی که تا پیش از این تقریبا به طور کامل قطع شده بود (به دلیل تعیین نرخ ۴۲۰۰ تومانی برای تجارت کالاهای اساسی، نرخ ۸۰۰۰ تومانی سامانه نیما برای سایر کالاها و عدم به رسمیت شناختن بازار آزاد) و بازار ارز به عنوان محل هجوم تقاضاهای احتیاطی (جهت حفظ ارزش پس‌انداز ریالی افراد) و سفته‌بازانه تبدیل شده بود، با اقدامات جدید مجددا به کارکرد اصلی خود بازگشته و تبدیل به محل تلاقی عرضه و تقاضای مصرفی ارز (تجارت خارجی) شده است. به این ترتیب، انتظار می‌رود که تداوم این شرایط و تسهیل بیشتر معاملات بازار آزاد ارز منجر به نقش بیشتر عرضه و تقاضای مصرفی ارز (ناشی از تجارت) در تعیین قیمت شود و در مقابل تاثیر تقاضاهای احتیاطی و سفته‌بازی در تعیین نرخ ارز کاهش خواهد یافت.