از آنجا که میزان رشد و توسعه اقتصادی، جایگاه بین‌المللی کشورها را رقم می‌زند، از این رو برای تحقق این امر کشورها می‌کوشند تا شاخص‌های توسعه یافتگی خود را بهبود بخشند و از این طریق در چرخه بهبود وضعیت اقتصادی نقش تأثیرگذاری در صحنه جهانی ایفا کنند. در این میان صنعت بیمه به عنوان یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی و به عنوان یکی از عمده‌ترین نهادهای اقتصادی همواره مدنظر دولتمردان بوده است. اما با وجود پیشینه بیمه در کشورمان که به سال ۱۲۸۹ بازمی‌گردد، هنوز حضور بیمه در کشور به طور جدی و فراگیر دیده نشده است. به طوری که در مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته، سهم بیمه زندگی در کشورمان تنها حدود ۱۴ درصد است، درحالی که این میزان در بیشتر نقاط دنیا به ۶۰ درصد می‌رسد. به گفته رئیس کل بیمه مرکزی، برای معرفی و شناساندن انواع بیمه‌ها به مردم نیاز به فرهنگ‌سازی است، چراکه هنوز بسیاری از مردم با انواع بیمه‌ها که یکی از آنها بیمه زندگی است، آشنایی ندارند. هرچند مزایای این نوع بیمه هم در دوران حیات و پس از آن می‌تواند مورد توجه قرار گیرد؛ اما آنگونه که باید این نوع بیمه به مردم معرفی نشده است. این مدیر با سابقه بر این باور است که در سایر نقاط دنیا افراد از چند شرکت بیمه‌ای مزایا دریافت می‌کنند اما در ایران تنها از صندوق بازنشستگی حقوق می‌گیرند؛ در حالی که می‌توانند با داشتن بیمه زندگی، دریافتی و مزایای دیگری علاوه بر حقوق بازنشستگی داشته باشند. در همین حال وی از بیمه شدن تمام منازل مسکونی اعم از روستایی و شهری در برابر حوادث طبیعی از سال آینده خبر می‌دهد. فرصتی پیش آمد تا برای آگاهی از برنامه و چشم انداز صنعت بیمه کشور با غلامرضا سلیمانی، رئیس کل بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران گفت‌وگویی انجام دهیم.
ارزش پرتفوی بیمه در ایران چقدر است؟ پیش‌بینی شما از این بازار چه میزان است؟
در سال ۹۷ مجموع پرتفوی بیمه کشور ۴۵ هزار میلیارد تومان بوده که در ۶ ماه اول ۹۸ به حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان رسیده است و پیش‌بینی می‌شود تا آخر سال به رقم ۶۰ هزار میلیارد تومان برسیم. این موضوع با توجه به برنامه‌هایی که داریم، قابل دسترس است. همچنین باید اشاره کنم، نسبت به سال گذشته در این ۶ ماه حدود ۴۳.۵ درصد افزایش پرتفویی بیمه در کشور داشته‌ایم.
یکی از برنامه‌های اصلی شما گسترش چتر حمایتی بیمه در کشور است؛ در این خصوص چه اقداماتی صورت گرفته است؟
از آنجا که بیمه در یک جامعه باعث ایجاد اطمینان و اعتماد می‌شود و هرقدر این آرامش روانی و اطمینان بیشتر شود، جامعه در حد مطلوب‌تری قرار می‌گیرد، به همین دلیل شعار اصلی ما «گسترش چتر حمایتی بیمه در کشور» است به طوری که به ایجاد آرامش و اطمینان اجتماعی، اقتصادی و روانی بینجامد. برای تحقق این امر با بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم، در برخی بخش‌ها چتر حمایتی‌مان کامل نیست؛ مثل بیمه در مقابل آتش سوزی، زلزله و سیل. برای نمونه در سیل اخیر امسال متوجه شدیم تقریبا بیش از ۴۰۰ هزار واحد مسکونی در مناطق گلستان، خوزستان و لرستان از بین رفت. از آنجا که حدود ۳۰ میلیون واحد مسکونی داریم که باید در برابر حوادث طبیعی بیمه شوند، قرار شد تا واحدهای مسکونی تحت یک صندوق بیمه حوادث طبیعی قرار گیرند. به همین منظور لایحه آن در هیات دولت تصویب و به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد. شورای نگهبان ایرادهایی به آن گرفته که با نشست‌هایی که داشته‌ایم، در حال رفع نواقص هستیم و انتظار می‌رود از سال آینده کلیه واحدهای مسکونی و روستایی را در برابر حوادث طبیعی تحت پوشش بیمه قرار دهیم. همچنین قصد داریم همه مردم را تحت پوشش بیمه زندگی قرار دهیم. در حال حاضر ۱۶ میلیون جمعیت تحت پوشش بیمه زندگی هستند و توسعه بیمه زندگی جزو استراتژی‌های بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران است. در بخش بیمه تکمیلی درمان نیز ۱۱ میلیون نفر تحت پوشش بیمه تکمیلی درمان هستند و برنامه داریم که همه مردم علاوه بر درمان پایه (توسط سازمان بیمه سلامت و وزارت بهداشت) را تحت بیمه تکمیلی درمان قرار دهیم.
برنامه بیمه مرکزی برای تشویق مردم به استفاده از بیمه چیست؟
در این مسیر باید اشاره کنم که بخشی فرهنگی و بخشی هم بازاریابی است. در بخش فرهنگی باید درباره نتایج و مزایای بیمه تکمیلی و همچنین بیمه زندگی توضیح دهیم. برای نمونه باید مردم بدانند که بیمه زندگی به نوعی حقوق جداگانه علاوه بر حقوق و مزایای بازنشستگی برای آنها به همراه دارد. به طوری‌که هم در زمان حیات و هم بعد از فوت بیمه‌گزار می‌توان از مزایای آن بهره مند شد و درصدد هستیم بیمه زندگی پس‌انداز را در کشور فعال کنیم به طوری که تمام افراد از بدو تولد بیمه شوند و بعد از ۱۵ یا ۲۰ سال از حقوق و مزایای این بیمه استفاده کنند و یا بعد از بازنشستگی علاوه بر حقوق بازنشستگی، مزایای جداگانه‌ای را دریافت کنند. در کشورهای دیگر یک فرد از چند شرکت یا صندوق بیمه دریافتی دارد اما در ایران از صندوق بازنشستگی فقط حقوق بازنشستگی دارند. همچنین در بخش فروش، شرکت‌های بیمه و نمایندگی یا بازاریاب‌ها باید به مردم توضیح بدهند که این بیمه‌نامه چه مزایایی دارد. در بخشی از قانون توسعه چتر بیمه‌ای موضوع صندوق، بیمه حوادث طبیعی است که در آن ۵۰ درصد دولت و ۵۰ درصد بقیه صاحبان واحدهای مسکونی می‌دهند. در عین حال که دولت پشتیبان آن است.
صنعت بیمه ایران را در مقایسه با صنعت بیمه سایر کشورها چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بیمه ایران در منطقه خاورمیانه در حد مطلوبی است. با این حال در بخش بیمه زندگی از جهان عقب هستیم. در کشورهای توسعه‌یافته بالای ۶۰ درصد پرتفوی در بخش بیمه زندگی است اما در ایران حدود ۱۴ درصد است که رقم بسیار پایینی است و باید در این بخش تلاش بیشتری انجام دهیم.
با توجه به عملیاتی شدن ادغام بانک‌های نظامی، آیا برنامه‌ای برای ادغام بیمه‌ها دارید؟
بانک‌های نظامی تحت مالکیت نهادهای نظامی بوده‌اند و طبیعی است که باید نظمی داشته باشند و ادغام شوند. اما در بیمه چنین وضعیتی نداریم بلکه سهامداران مختلف در شرکت‌های بیمه‌ای هستند و چنین مشکلی نداریم. البته قرار است یک سری از شرکت‌ها افزایش سرمایه دهند یا ادغام شوند. در همین راستا آنها باید در کمیته صیانت که مدیریت آن را بر عهده داریم، برنامه خود را ارائه دهند تا مشخص شود آیا قصد بزرگ شدن و افزایش سرمایه دارند یا در نظر دارند که ادغام بشوند. این سازوکار بنگاهداری است و فرآیند ادغام وجود دارد و از این رو در این خصوص مشکلی نیست.
- شماره۳۳۰ هفته نامه اطلاعات بورس-صفحه۱۰