موضوع حمایت از سهامداران خرد در بحث حاکمیت شرکتی گنجانده می‌شود. البته حدود یک سال پیش در سازمان بورس دستورالعمل حاکمیت شرکتی تصویب شد به گونه ای که در این دستورالعمل یکی از ملاک‌ها بحث وجود مدیران مستقل در شرکت ها بود. در این دستورالعمل پیش‌بینی شد که از اعضای هیأت‌مدیره حداقل یک نفر باید مدیر مستقل باشد و از طرف سهامداران عمده انتخاب نشده باشد تا بتواند نماینده سهامداران خرد در هیأت مدیره باشد که در حال حاضر سایر ضوابط اجرایی آن در حال تهیه است که اگر سهامداران خرد خواستند در مجمع یک نفر را به‌عنوان مدیر انتخاب کنند، حق رای آنها چگونه باشد که مستلزم یکسری ضوابط است.
این موارد در سطح سازمان رعایت می‌شود و سعی بر این است تا از این طریق یا از طریق الزامات افشا در شرکت‌ها، برای حمایت از سهامداران خرد بنگاه‌هایی که در بورس هستند، عملکردشان شفاف باشد. در این زمینه سازمان کارهای انجام داده که شرکت‌ها باید صورت‌های مالی خود را کنار بگذارند و این دستورالعمل نوشته شده که شرکت‌ها چه مواردی را باید برای سهامداران خود افشا کنند. در این زمینه‌ها اقدام شده ولی مستلزم قانون هم است. در حال حاضر در قالب یک لایحه در هیأت دولت هم مطرح شده که برای مثال سهامداران بتوانند در صورت لزوم علیه اعضای هیأت مدیره اگر احساس کردند که به منافع شرکت بی توجهی می‌کنند، در مراجع قضایی طرح دعوا کنند. این موضوع مستلزم قانون‌گذاری است که در لایحه حمایت از سهامداران خرد این موارد باید پیش‌بینی شود.
افشای حقوق و پاداش مدیران
موضوع بعدی که در گزارش بانک جهانی مهم بوده افشای حقوق و پاداش مدیران است که در حال حاضر الزامی برای آن وجود ندارد که اعضای هیأت مدیره و مدیران شرکت‌ها بخواهند حقوق و پاداش خود را افشا کنند. در قانون و مقررات فعلی بازار سرمایه چنین تکلیفی الزام نیست. البته ممکن است در صورت‌های مالی شرکت‌ها اشاره ای به حقوق و مزایای مدیران بشود اما افشای آن داوطلبانه است نه اینکه الزام قانونی داشته باشد.
نکاتی برای ارتقای رتبه
این موارد که گفته شد دقیقا ملاک هایی است که برای بانک جهانی مهم است بنابراین برای به دست آوردن رتبه خوب باید امکانی برای سهامداران خرد ایجاد شود تا آنها بتوانند بر عملکرد اعضای هیأت مدیره نظارت کنند و دیگری افشا است که سعی شده در بازار سرمایه از طریق الزاماتی که می‌گذارند این موضوع حل شود و شرکت‌ها ملزم به افشای اطلاعات شوند.
موضوع دیگری که حائز اهمیت است وجود کمیته‌های حسابرسی شرکت است که در حال حاضر این موضوع مطرح شده که یک کمیته مستقل حسابرسی در شرکت باشد که عملکرد هیأت مدیره و صورت های مالی شرکت را کلا به نمایندگی سهامداران بررسی کنند و به آنها اطلاع دهند. در عین حال سایر ابزارهایی که می‌توان از طریق آنها نظارت و عملکرد هیأت مدیره را رصد کرد وجود سامانه شکایت برای سهامداران خرد است.در این میان به نظر می‌رسد اقدامات انجام شده سازمان بورس زمانبر بوده اما کوتاهی در عملکرد محسوب نمی شود. در نهایت گزارش بانک جهانی نشان می‌دهد که امسال رتبه ما رو به بهبود است اما بازار مستلزم مقررات و قانون‌گذاری است تا ما بتوانیم رتبه بهتری را در گزارش های بانک جهانی کسب کنیم.
- حسین سوهانی-مدیر حقوقی کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
- شماره۳۳۲ هفته نامه اطلاعات بورس-صفحه۹و۱۰