رشد شاخص که با رکوردشکنی مسیر صعودی در پیش گرفته بود تحت تاثیر اتفاقات سیاسی اندکی فروکش کرد. با این حال به کمک حمایت‌های انجام شده از سوی سازمان بورس، شورای تثبیت و غیره توانست به مسیر صعودش باز گردد.در شرایط کنونی برای حمایت هر بیشتر از سرمایه‌گذاری در بورس و خارج نشدن سرمایه از این بازار، ابزارهای حمایتی متعددی پیشنهاد شده است.
خرید اقساطی در آینده نزدیک
به تازگی محسن خدا بخش، معاون سازمان بورس و اوراق بهادار، از موافقت بانک مرکزی برای خرید اقساطی سهام در بورس خبر داده است. همچنین فرهاد حنیفی معاون بانک مرکزی نیز با اعلام این موضوع که اعطای تسهیلات بانک‌های مجاز به مشتریان برای خرید سهام نهایی شده و به زودی سهامداران می‌توانند از تسهیلات بانک‌ها برای خرید سهام استفاده کنند، به فراهم شدن این امکان در آینده نزدیک، قطعیت بخشیده است.
امکان ضررهای هنگفت
بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه فراهم شدن امکان خرید اعتباری سهام و ارائه تسهیلات توسط بانک‌ها به اشخاص به منظور خرید سهام به شکل اقساطی را راهکاری مثبت برای رونق بخشیدن و توسعه بازار دانسته‌اند و آن را مشوقی در جهت جلوگیری از خروج سهامداران از بازار می‌دانند،اما عده‌ای دیگر هم این اقدام را یک شمشیر دولبه می‌دانند که از سویی ممکن است مفید باشد و تحت شرایطی نیز احتمال دارد سهامداران را به دامان ضررهای هنگفت بیندازد. برخی نیز معتقدند خرید اعتباری سهام باید به نحوی که در گذشته توسط کارگزاری‌ها انجام می‌شد، ادامه یابد.
نرم افزارها و سازوکارهای قوی نداریم
هنوز جزییاتی از خرید اعتباری سهام منتشر نشده است. در حال حاضر نیز کارگزاری‌ها در حال تسهیلات گرفتن از بانک‌ها هستند و کارگزاری‌ها نیز با ارائه تسهیلات به مشتریانشان این اعتبار را تأمین می‌کنند. مهدی رباطی، مدیرعامل کارگزاری بورس بیمه ایران با اشاره به مطلب مذکور در گفت وگویی کوتاه به تشریح برخی ابعاد خرید اعتباری سهام پرداخت.
پتانسیل‌های خرید اعتباری سهام را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
مواردی نظیر اعتبارسنجی، سنجش ریسک، روش تسویه وام و غیره در طرح مذکور مسائلی است که هنوز مشخص نشده و فقط عنوان می‌شود که قرار شده بانک‌ها به مردم تسهیلات ارائه دهند تا افراد بتوانند سهام خریداری کنند اما هنوز جزییات این تصمیم مشخص نیست که تفاوت این تصمیم با وام‌دهی فعلی بانک‌ها چیست؟ به همین دلیل تا زمانی که جزییات سازوکار اجرایی آن بیان نشود نمی‌توان در ارتباط با آن و تاثیری که این موضوع بر بازار می‌گذارد، اظهارنظر کرد.نمی توان گفت این موضوع اثر مثبت یا منفی بر روند بازارخواهد داشت چرا که خرید اعتباری سهام یک تیغ دولبه است،از طرفی می‌تواند باعث بهبود جریان نقدینگی بازارشود و از طرف دیگر می‌تواند ریسک‌های بازار را افزایش دهد و به همین دلیل است که سازوکار اجرایی موضوع بسیار اهمیت دارد.
زیرساخت لازم برای اجرایی شدن این تصمیم در شرایط فعلی، چگونه است ؟
یکی از زیرساخت‌های لازم برای این طرح رتبه‌بندی و سنجش ریسک مشتریان است که ما هنوز در این حوزه نرم افزارها و سازوکارهای قوی که برای این اقدام مناسب باشد را در سیستم بانکی و دربازار سرمایه در اختیار نداریم.لازم است که در این شرایط ابزارهای مالی که سهامداران بتوانند ریسک‌هایشان را ارزیابی کنند، توسعه یابد. علاوه بر این موضوع فروش تعهدی نیز از دیگر وعده های داده شده است که هنوز به طور جدی در بازار سرمایه ایران فعال نیست و سازوکار روشنی ندارد.
در شرایط کنونی برای حمایت از سهامداران چه پیشنهادی دارید ؟
اگر زمانی که بازار قصد وارد شدن به فاز اصلاح را دارد، به اجبار شرکت‌های حقوقی، صندوق توسعه بازار و صندوق تثبیت برای حمایت از سهامداران مجبور به خرید شوند و نقدینگی به بازار تزریق کنند، این راه حمایتی صحیح نیست،چرا که وقتی بازار بخواهد اصلاح کند، برخلاف تزریق میزان بالای نقدینگی باز هم این کار را انجام خواهد داد.راه حل این موضوع این است که ابزارهای مالی و دانش مالی بازار افزایش یابد و سهامداران متوجه ریسک تصمیم گیری‌هایشان باشند. این اقدامات مهم ترین حمایتی است که می‌توان در شرایط کنونی انجام داد، چرا که بازار با توجه به رشد چشمگیری که در ماه‌های اخیر داشته، دیر یا زود شاهد اصلاح خواهدبود و اگر وارد اصلاح شود دیگر با خرید و تزریق نقدینگی نمی‌توان بازار را حمایت کرد.
اطلاع رسانی خواهیم کرد
فرهاد حنیفی، معاون نظارت بانک مرکزی در ارتباط با ارائه جزییات طرح خرید اعتباری سهام گفت: قرار است در روزهای آینده موضوع طرح خرید اعتباری سهام در شورای فقهی بانک مرکزی مطرح شود و مباحث مربوط به مالیات این موضوع نیز مورد بررسی قرار گیرد، سپس در رابطه با جزییات بیشتر این موضوع اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.
- شماره 339 هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه 4