درآمدهای حاصل از فروش نفت همواره تکیه‌گاه محکمی برای بودجه دولت محسوب می‌شد که در سال‌های اخیر با توجه به کاهش فروش نفت در پی تحریم‌های اعمال شده، کاهش یافته است. در لایحه بودجه سال آینده پیش‌بینی شده که بیشتر از 60 درصد از درآمدهای نفتی نسبت به بودجه امسال کاهش یابد که این رقم میزان قابل توجهی از قدرت مانور دولت بر درآمدهای نفتی را از آن می‌گیرد. دولت بار سنگین پیشگیری از کسری بودجه سال99 را بر دوش مالیات، فروش و واگذاری اوراق مالی گذاشته است.در این لایحه پیش‌بینی شده که درآمد حاصل از دریافت مالیات نسبت به سال جاری افزایش یابد.از میزان ۴۸۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بودجه عمومی که در لایحه بودجه سال آینده لحاظ شده است، نزدیک به نیمی از آن یعنی حدود ۲۰۸ هزار میلیارد تومان از محل درآمدهای مالیاتی تأمین خواهد شد.
برخی کارشناسان تاثیر افزایش درآمدهای مالیات بر عایدی و نقل و انتقال سهام که در لایحه بودجه99 پیش‌بینی شده را باعث افزایش فشار مالیاتی بر شرکت‌های بورسی و تولیدکنندگان می‌دانند و تاثیر آن را منفی قلمداد می‌کنند. برخی نیز اثر این افزایش را بسیار ناچیز دانسته و معتقدند خللی در بازار سرمایه ایجاد نخواهد شد. بررسی جزئیات لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور نشان می‌دهد که درآمدهای مالیاتی با رقم ۱۹۸ هزار میلیارد تومان، با رشد 12 درصدی نسبت به سال قبل ۳۵ درصد از کل منابع بودجه را به خود اختصاص داده‌است.همچنین در این روند درآمد مالیات بر نقل و انتقال سهام در سال ۹۹ حدود ۲/۲ هزار میلیارد تومان برآورد شده که نسبت به سال قبل حدود سه برابر افزایش را نشان می‌دهد.
افزایش ارزش شرکت‌ها و قیمت سهام
عباس وفادار، مدیرعامل مؤسسه حسابرسی آزمون پرداز ایران مشهود گفت: نرخ مالیات نقل و انتقال سهام در بودجه سال آینده تغییری نداشته است. ارقام موجود در لایحه بودجه99 نشان می‌دهد با توجه به اینکه نرخ مالیات تغییری نداشته، اما پیش‌بینی می‌شود حجم معاملات بیش از2 برابر افزایش داشته باشد.
وفادار با اشاره به اینکه نرخ مالیات بر نقل و انتقال سهام در حال حاضر5/0 در هزار است و تغییری نداشته، افزود: اما عددی که در بودجه پیش‌بینی شده، افزایش درآمد مالیاتی است که در واقع دولت پیش‌بینی می‌کند با این نرخ، حجم معاملات سهام افزایش یابد.این افزایش هیچ‌گونه تاثیری بر بازار سرمایه ندارد،چرا که نرخ تغییری نداشته است. عضو سابق شورای عالی جامعه حسابداران رسمی ادامه داد: موضوعی که در حال حاضر اهمیت فراوان دارد این است که به نظر می‌رسد در بودجه سال آینده دولت درآمدها را غیرقابل تحقق در نظر گرفته است. با این حساب این موضوع مطرح می‌شود که ممکن است درآمد حاصل از مالیات نقل و انتقال سهام نیز غیرقابل تحقق باشد که اگر چنین باشد دولت را با کسر بودجه مواجه خواهد کرد.
وی افزود:همچنین با تحقق این موضوع، بار تبعی کسری بودجه بر ساختارهای اقتصادی وارد می‌شود. البته با توجه به این که قیمت سهم براساس ارزش معاملاتی است و با در نظر گرفتن این موضوع که افزایش قیمت سهم باتوجه به تورم موجود، منجر به بالا رفتن ارزش شرکت‌ها می‌شود، ممکن است در حجم معاملات تغییر قابل توجهی ایجاد نشود. اما در مبلغ معاملات به علت افزایش قیمت سهام (این افزایش ارزش شرکت‌ها) قابل لمس خواهد بود.
مدیرعامل مؤسسه حسابرسی آزمون پرداز بیان داشت: محقق شدن درآمد مالیاتی مدنظر به افزایش حجم و ارزش معاملات بستگی دارد. همچنین با توجه به اینکه قیمت سهام افزایش می‌یابد احتمال دارد که مبلغ معاملات افزایش یابد و بالطبع میزان مالیات نیز بیشتر می‌شود. در مجموع می‌توان گفت آثار غیرمستقیم این موضوع می‌تواند محقق نشدن این بودجه توسط دولت باشد که کسر بودجه حاصل از آن باعث به وجود آمدن رکود در بازار خواهد شد و به طور غیر مستقیم معامله سهم را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
- گلشن بابادی- خبرنگار
- شماره 340 هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه 4