اکنون نیز آیین‌نامه افزایش‌سرمایه از محل ارزیابی دارایی‌ها به تصویب رسیده و برای آن معافیت‌های مالیاتی هم لحاظ شده است. اهمیت این موضوع هفته نامه بورس را بر آن داشت تا نظرات برخی حسابداران،کارشناسان و مدیران بازار در این خصوص را جویا شود. جالب بود که بیشتر مدیران نظر مثبتی به این موضوع داشتند ولی نظر حسابداران منفی بود. از نظر مدیران و کارشناسان بازارسرمایه، تجدید ارزیابی دارایی‌ها اتفاق خوبی برای بورس است؛چون منجر به رشد قیمت‌ها می‌شود. البته شرکت‌هایی که زیان‌ده هستند، به دلیل این که عملیات آنها سودده نیست، دوباره دچار زیان خواهند شد. به عقیده آنها در کوتاه‌مدت افزایش‌سرمایه از محل تجدید ارزیابی مطلوب است؛ زیرا موجب افزایش ارزش دارایی‌های سهامداران می‌شود، ولی در بلندمدت در صورتی که به درستی استفاده نشود، موجب کاهش سودآوری و کاهش ارزش سهم خواهد شد اما نظر حسابداران بسیار متفاوت و قابل تامل بود. به نظر آنها مسیر فعلی افزایش سرمایه اشتباه است و لازم است در باور خوش‌بینانه حاکم بر افزایش‌سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها در بازارسرمایه تجدیدنظر شود.
شرکت‌هایی که دوباره زیان‌ده می‌شوند
در خصوص تاثیر تجدید ارزیابی بر شرکت‌های بازارسرمایه، باید گفت که شرکت‌ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. اولین دسته شرکت‌هایی زیان‌ده هستند که مشمول ماده 141 قانون تجارت می‌شوند و می‌توانند بدون پرداخت مالیات، دارایی‌های خود را به روز کنند. در نتیجه ترازنامه و حقوق صاحبان سهام آنها هم به روز می‌شود. بر این اساس شرکت‌های زیان انباشته می‌توانند با ترازنامه جدید وام‌های بیشتری و شاید با نرخ بهتری دریافت کنند.
شرکت‌هایی که زیان انباشته سنگین دارند، عمدتا به دلیل فعالیت زیان‌ده خود، مجددا پس از چند سال به سوی زیان‌دهی حرکت خواهند کرد و دچار زیان انباشته بیشتری می‌شوند. فعالان بازار باید به این موضوع توجه ویژه داشته باشند؛ از طرفی شرکت‌هایی که افزایش‌سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارند، به دلیل شکست قیمت سهم و اثرات روانی آن، معمولا رشد خیلی‌خوبی می‌کنند (که در حال حاضر عمده این شرکت‌های زیان‌ده دارای تجدید ارزیابی دارایی، بیشتر مسیر صعودی خود را طی کرده‌اند). البته شرکت‌های دیگری هم وجود دارند که از فرصت تجدید ارزیابی دارایی‌ها استفاده می‌کنند. این شرکت‌ها سودده هستند که بعضا بخشی یا همه دارایی‌های خود را به روز می‌کنند و معمولا این شرکت‌ها رشد خوبی را به دست می‌آورند و دارای توجیه‌های اقتصادی و البته فاندامنتالی هستند؛ چراکه تاکنون بازار در سال‌های اخیر غیر از توجه به دارایی‌های شرکت‌های زیان‌ده خیلی توجه و نگاه مثبتی به دارایی‌های شرکت‌های سودده نداشته است.
باتوجه به رشد تورمی، عموما شرکت‌ها با رشد سودآوری و یا ثبات نسبی سودآوری مواجه می‌شوند. همچنین شرکت‌های سودده‌ای هم هستند که از محل ماشین‌آلات و تجهیزات، تجدید ارزیابی دارایی‌های خود را انجام می‌دهند. این شرکت‌ها با افزایش بهای تمام شده دارایی‌های خود مواجه می‌شوند و هزینه استهلاک شرکت هم نسبت به گذشته، افزایش نسبتا شدیدی پیدا می‌کند. در نتیجه اثر سود و زیان درصورت‌های مالی نمایان می‌شود و باعث می‌شود نقدینگی بیشتر به دلیل افزایش هزینه استهلاک در این شرکت‌ها باقی بماند که به نظر اتفاق بسیار خوبی خواهد بود؛ همچنین باید گفت که سهام این شرکت‌ها با استقبال خوبی هم مواجه خواهند شد.
دسته دیگری از شرکت‌ها، بانک‌ها هستند که عمدتا از محل دارایی‌ها از جمله زمین در شرکت‌های زیرمجموعه یا سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌ها، تمایل دارند که تجدید ارزیابی کنند که طبیعتا هزینه استهلاک ندارد. البته با توجه به دارایی‌های ارزشمند اکثر بانک‌ها (مانند بانک پاسارگاد بانک ملت و البته بانک زیان‌ده‌ای همچون بانک پارسیان)، افزایش‌سرمایه با استقبال بازار مواجه می‌شود و به دلیل شکست قیمتی هر سهم و البته رونمایی از دارایی‌های ارزشمند بانک‌ها شاهد رشد قیمت سهم خواهیم بود.
در مجموع می‌توان گفت تجدید ارزیابی دارایی‌ها اتفاق خوبی برای کلیت بازار است. چون منجر به رشد قیمت‌ها می‌شود، ولی شرکت‌هایی که زیان‌ده باشند، به دلیل این که عملیات آنها سودده نیست، دوباره دچار زیان خواهند شد.
- علیرضا مستقل-مدیر سرمایه‌گذاری پویا
- شماره 340 هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه 15