یکی از پرکاربردترین و مهم‌ترین شاخص‌های بررسی و ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های بورسی نسبت قیمت بر درآمد یا همان p/e است. برخی معتقدند بالا بودن میزان p/e در صنعت یا شرکت حاضر در بورس مزیت به شمار می‌رود از این جهت که سرمایه‌گذار انتظار دارد سود بالا کسب کند. در مقابل برخی پایین بودن p/e را نشان قدرت چانه زنی مناسب در مقابل رقبا می‌دانند. در گزارشی که شرکت بورس منتشر کرده است در بین 288 شرکت فعال در بورس نسبت قیمت بر درآمد در دوره منتهی به 30 دی ماه سال جاری 8.22 است در حالی که این شاخص در پایان آذر ماه 7.53 بود. بررسی این دو ماه نشان می‌دهد که p/e بازار به طور میانگین در حال حاضر به 9.1 رسیده است.

از مجموع ۳3۱ شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار، ۲۸ شرکت دارای سود(زیان)خالص صفر و یا منفی بوده و ۱۵ شرکت شامل صنعت سرمایه‌گذاری است که به دلیل عدم الزام ارائه اطلاعات شرکت‌های واقع در صنعت سرمایه‌گذاری‌ها، در این محاسبات لحاظ نشده‌اند، در نتیجه پیگیری مستمر محاسبه شده فوق بر مبنای ارزش بازار ۲۸۸ شرکت است.
صنعت استخراج نفت، گاز و خدمات جنبی جز اکتشاف با 2328 درصد، ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی با 86 درصد و محصولات کاغذی با 36 درصد رشد سه صنعتی هستند که بیشترین درصد رشد را نسبت به دوره گذشته به نام خود ثبت کرده‌اند.

بر اساس این گزارش صنعت انبوه سازی، املاک و مستغلات با 22 درصد، اطلاعات و ارتباطات با 21 درصد و ساخت محصولات فلزی با 19 درصد بیشترین کاهش را در بین 38 صنعت فعال در بازار سرمایه داشته‌اند.

در این بین صنعت دباغی، پرداخت چرم و ساخت انواع پاپوش با 5501، استخراج نفت، گاز و خدمات جنبی جز اکتشاف با 321، استخراج سایر معادن با 144، محصولات کاغذی با 91 و ساخت دستگاه‌ها و وسایل ارتباطی با 41 بیشترین p/e‌های بازار 
را داشتند.

در مقابل ابزار پزشکی، اپتیکی و اندازه‌گیری با 2، بانک‌ها و موسسات اعتباری 4، فلزات اساسی با 6، محصولات شیمیایی همراه با استخراج کانه‌های فلزی با 8 و شرکت‌های چند رشته‌ای صنعتی با 9 کمترین p/e بازار برای خود به ثبت رسانده‌اند.

نگرانی در بخش‌هایی از بازار احساس می‌شود
حسین بوستانی مدیرعامل شرکت گسترش صنعت نوین ایرانیان، با اشاره به این نکته که در حال حاضر p/e بازار از میانگین بلندمدت خود بالاتر رفته است، گفت: تا زمانی که فشار پول وجود داشته باشد، احتمال رشد را می‌توان برای بازار انتظار داشت. همچنین پتانسیل رشد قیمت ارز در بودجه دولت و ارز نیمایی می‌تواند موجب رشد درآمد مجموعه‌ها باشد. بنابراین تا زمانی که شرکت‌ها مشکلی در فروش نداشته باشند و شاهد کاهش میزان فروش در گزارشات مجموعه‌ها نباشیم، پیش‌بینی می‌شود روند رشدی بازار با سرعت‌های متغیر ادامه‌دار باشد.
وی p/e بازار را نسبتی از بازدهی و ریسک دانست و ادامه داد: شرکت‌هایی که p/e متعادل دارند، در شرایطی که انتظار رشد در آنها وجود داشته باشد، معمولا بازار نیز p/e بالاتری را برای آنها قائل می‌شود. با این وجود در حال حاضر بخشی از بازار این ویژگی را ندارد که کمی نگران‌کننده است. اما در شرکت‌هایی که صادرات محور هستند و کار صادرات انجام می‌دهند، تا زمانی که افزایش درآمدهای آنها محقق شود این موضوع می‌تواند منطقی باشد. این کارشناس بازار بخشی از افزایش p/e بازار را ناشی از تورم موجود در فضای اقتصادی ایران بیان کرد و افزود: با توجه به کاهش ارزش پول ملی در کشور، از لحاظ عددی شاهد رشد نرخ فروش و درآمد شرکت‌ها هستیم که به نظر می‌رسد بازار این موضوع را نیز در روند خود لحاظ کرده است.

  • شماره 342 هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه 5