به گزارش صدای بورس به نقل از فینکو، مدتی است که توجه شرکت‌ها و به‌خصوص دولت به بازار بدهی برای تامین مالی افزایش یافته است. از یک سو،حرکت پیش‌رونده بخش‌های فعال اقتصادی به سمت بازار بدهی و بازار سرمایه برای تامین مالی به‌عنوان یک گام بزرگ در جهت روش درست تامین مالی و کاهش ریسک آن به واسطه کمتر شدن نقش بانک‌ها در تامین مالی‌های بزرگ، یک پیشرفت در حوزه تامین مالی کشور قلمداد می‌شود و از سویی نیز، نقش پررنگ دولت در بازار بدهی این تفکر را ایجاد کرده که دولت با انتشار اوراق بدهی در حال انتقال بدهی‌های خود به دولت‌های بعدی است و اینگونه تامین مالی‌ها بیشتر برای تسویه بدهی است تا رونق تولید.
محمدمهدی مومن‌زاده، معاون اقتصادی بانک انصار در سومین همایش تامین مالی بر این نکته تاکید کرد که اکنون ۸۳ درصد بازار بدهی در اختیار دولت است. او با بیان اینکه در بین ۶۰ درصد اوراقی که بیشترین حجم را در بازار به خود اختصاص داده‌اند، اوراق شرکتی دیده نمی‌شود و همگی دولتی هستند، توضیحاتی درخصوص وضعیت بازار بدهی در کشور ارائه داد. مومن‌زاده با بیان اینکه بازار مالی به دو بخش اوراق سرمایه‌ای و اوراق بدهی تقسیم می‌شود، اظهار داشت که در اوراق سرمایه‌ای خلاقیت و نوآوری نداشته‌ایم و همان افزایش سرمایه که در قانون تجارت درج شده، انجام می‌شود. او ادامه داد: آنچه امروز در تامین مالی از آن صحبت می‌شود، اوراق بدهی است. به گفته او، در حال حاضر ۴۴ درصد بازار بدهی متعلق به اسناد خزانه اسلامی، ۲۰ درصد متعلق به اوراق منفعت، ۱۲.۶ درصد متعلق به اوراق مشارکت و باقی متعلق به سایر اوراق است. او تاکید کرد: به رغم رشد ارزش اسمی بازار بدهی که اکنون به ۱۳۸ هزار میلیارد تومان رسیده است، ارزش حقیقی بازار بدهی، روند نزولی داشته است. او همچنین با اشاره وضعیت اوراق منفعت گفت: اوراق منفعت، اوراقی پرریسک است که توسط دولت به‌عنوان یک نهاد پرریسک منتشر می‌شود که می‌تواند بحران ایجاد کند.
کاهش سهم اوراق شرکتی در بازار بدهی
مومن‌زاده با بیان اینکه ۸۳ درصد بازار بدهی در اختیار دولت است، بیان کرد که در سال ۹۲ حدود ۹۰ درصد بازار متعلق به اوراق شرکتی بود اما اکنون این سهم به ۱۰ درصد رسیده است و اگر این روند ادامه یابد، این میزان به پنج درصد می‌رسد. او ادامه داد: در بین ۶۰ درصد اوراقی که بیشترین حجم را در بازار به خود اختصاص داده‌اند، اوراق شرکتی دیده نمی‌شود و همگی دولتی هستند. معاون اقتصادی بانک انصار با بیان اینکه هلدینگ‌ها در بحث ارزش اوراق تامین مالی شرکتی، بیشترین سهم را دارند، دلیل این موضوع را مربوط به دارایی و ضمانت دانست و گفت: هلدینگ‌ها دارایی سهل‌الوصول‌تر دارند و همچنین مساله ضمانت هم در آنها مرتفع شده است. طبق اعلام او، بالاترین رقم انتشار مربوط به یکی از شرکت‌هایی است که بابت پرداخت دیون، این اوراق را منتشر کرده و به این معنا است که این اوراق کمتر در تولید به کار گرفته شده است. او همچنین اظهار داشت که برخی شرکت‌ها پتانسیل خوبی برای تامین مالی از بازار سرمایه دارند اما فرآیند انجام این کار پیچیده است. اگر قرار است که بازار سرمایه پاسخگوی تامین مالی در تولید باشد، باید ساختارها تغییر کند. با این ساختار و ارکان، نمی‌توان شرایط تامین مالی تولید را به خوبی فراهم کرد.
لزوم تغییر پرتفوی صندوق‌های بازنشستگی
مومن‌زاده در بخش دیگری از سخنان خود به کاهش ارزش معاملات اوراق تامین مالی اشاره کرد. به گفته او، حقیقی‌ها کمتر وارد بازار تامین مالی می‌شوند. در یک تا دو سال گذشته، نسبت ارزش معاملات به ارزش بازار اوراق تامین مالی کاهش یافته است. او با بیان اینکه اکنون بازیگر اصلی بازار بدهی، صندوق‌ها هستند اظهار داشت که ارزش این صندوق‌ها افزایش یافته اما بازیگران آنها افزایش نیافته است. بنابراین صندوق‌ها هم نمی‌توانند بازیگران این بازار را تامین کنند. این مقام مسئول در ادامه به وضعیت صندوق‌های بازنشستگی انتقاد کرد و گفت: ۸۵ درصد دارایی صندوق‌های بازنشستگی در سهام و کمتر از پنج درصد در اوراق است اما در دنیا حدود ۴۰ درصد دارایی آنها در اوراق با درآمد ثابت است. لازم است تغییر آرایشی در پرتفوی صندوق‌های بازنشستگی ایجاد شود و با معیارهای جهانی تطبیق داده شود.