به گزارش صدای بورس، با وجود آنکه نمی‌توان از رشد چشمگیر حجم معاملات بورس و فرابورس و همچنین رشد درآمد و سودآوری شرکت‌ها به‌عنوان ذینفعان معاملات انجام شده در ماه‌های اخیر چشم‌پوشی کرد، اما با نگاهی به ارزش این روزهای این دو شرکت به‌راحتی می‌توان به حباب قیمتی به وجود آمده در سایه بی‌توجهی مدیران و نبود بازارگردان در این نمادها اشاره کرد.
آیا مدیران شرکت بورس و فرابورسی که بسیاری از نمادهای عرضه شده و در حال عرضه در بازار فرابورس را مجبور به داشتن بازارگردان می‌کنند، خود از ضرورت نیاز به وجود بازارگردان و جلوگیری از هیجانات کاذب قیمتی در نماد خود آگاه نیستند؟ آیا بیش از 8200 میلیارد تومان ارزش شرکتی با دارایی مشهودی 26 میلیارد تومانی و بهره نبردن از فناوری و تکنولوژی‌های کارا و دانش محور، حباب قیمتی در ارزش شرکت فرابورس نیست؟ آیا اگر در سال‌های آتی (فعالان بازار سرمایه کاهش چشمگیر حجم معاملات را در سال‌های پس از 1392 تا 1397 به یاد دارند) شاهد کاهش چشمگیر حجم معاملات باشیم، پاسخ سوخت شدن چندین هزار میلیارد تومان از سرمایه‌های مردم به دلیل عدم بازارگردانی مناسب را مدیران این شرکت خواهند داد؟
سالیان سال تلاش و افزایش سرمایه‌های متمادی به منظور احداث ساختمان جدید شرکت بورس، جابه‌جایی ورود شرکت‌هایی بعضا بی‌کیفیت به بازار فرابورس، اصرار و پافشاری بر انجام معاملات سهام شرکت‌هایی با زیان‌های چند هزار میلیاردی و حتی بدون فعالیت و یا اعلام ورشکستگی کرده در بازارهای رنگارنگ بازار پایه، پاسخگو نبودن و انتشار صورت‌های مالی بی‌کیفیت و خدشه‌دار شرکت‌های در حال معامله در بازار پایه، جذب بسیاری از سفته‌بازان و کلاهبردارانی که این روزها در کانال‌های غیرمجاز تلگرامی از انواع ترفندها برای جذب سرمایه‌گذاران تازه وارد استفاده می‌کنند و...، تنها بخشی از شاهکارهایی است که در سال‌های اخیر از شرکت‌های بورس و فرابورس دیده شده است.
شاید بد نباشد مقایسه‌ای اجمالی بین ارزش این روزهای شرکت‌های بورس و فرابورس را با برخی از شرکت‌های دیگر داشته باشیم تا بیشتر به عمق فاجعه و حباب قیمتی در این نماد پی ببریم.
همانگونه که در این جدول به خوبی قابل ملاحظه است، ارزش بازار شرکت بورس ایران بیش از 3 برابر شرکت "به پرداخت" (بزرگترین شرکت پرداخت کشور) و بانک سیناست و این خود گویای وضعیت نگران کننده این روزهای بازارسرمایه کشور است.
آیا می‌توان خلق ارزش یا ایجاد دانش ویژه‌ای را برای شرکت‌های بورس و فرابورس ایران در مقایسه با بزرگترین و تخصصی‌ترین شرکت‌های فعال در صنایع مختلف کشور متصور بود؟ آیا می‌توان گفت 139 پرسنل شرکت فرابورس گزیده‌ای از نوابغ و نوادر علمی کشور هستند که توانسته‌اند به خلق و افزایش ارزشی چنین چشمگیر برای شرکت فرابورس دست یابند؟ آیا شرکت‌هایی که در ایجاد ساده‌ترین زیرساخت‌های معاملاتی ناتوانند و سال‌های سال است که از ضعف زیرساخت‌ها و هسته‌های معاملاتی خود می‌نالند، بیش از 10.000 میلیارد تومان ارزش خلق کرده‌اند؟ پاسخ: خیر.
ضعف در مدیریت و بازارگردانی در راستای فروکش کردن هیجانات، عدم شناوری کافی برای سهام شرکت، ذینفع بودن شرکت فرابورس و افزایش شناسایی درآمدهای شرکت از محل کارمزد معاملات سهام بی‌کیفیت بازار پایه به قیمت از بین بردن اعتبار بازارسرمایه کشور و مواردی از این دست، تنها برخی از دلایل رشد حباب‌گونه و نگران‌کننده قیمت سهام این شرکت به شمار می‌روند. شاید یکی از مهم‌ترین موضوعات و موارد مرتبط با بازارسرمایه کشور در ماه‌های اخیر، مبحث ورود و پذیرش کارگزاری‌ها در بازار بورس باشد که ظاهرا هیأت مدیره سازمان بورس با در نظر گرفتن استدلالی صحیح در حال حاضر مانع از ورود این شرکت‌ها شده است. بنا بر استدلال‌های موجود، درآمدهای کارگزاران به شدت مرتبط با حجم و ارزش معاملات است و در صورت بروز (قریب‌الوقوع) رکود در بازار بورس به دلیل رشد حباب‌گونه قیمت سهام و کاهش ارزش و حجم معاملات، درآمدها و ارزش گذاری‌های این شرکت‌ها با خدشه‌ای جدی مواجه می‌شود.
حال سوال اینجاست که آیا این وضعیت برای درآمدهای حاصل از کارمزد شرکت‌های بورس و فرابورس قابل تصور است یا خیر؟ که از نظر من ارزش‌های بیش از 8 و 10 هزار میلیارد تومانی این شرکت‌ها بیشتر به طنزی تلخ شبیه است تا رخدادی ادامه‌دار؛ و دیر یا زود شاهد سوخت شدن سرمایه‌های بسیاری از سرمایه‌گذاران این نمادها و خدشه‌دار شدن اعتبار این شرکت‌ها خواهیم بود.
- حسین خسرونژاد-کارشناس بازار
- شماره 344 هفته نامه اطلاعات بورس - صفحه 6