چنانچه نرخ رشد طلا را به عنوان حداقل نرخ رشد انتظاری بورس در نظر بگیریم، این سئوال مطرح می‌شود که دلیل رشد ۳ برابری بورس نسبت به رشد قیمت سکه طلا چه عاملی بوده است؟ برای رسیدن به پاسخ لازم است که حجم معاملات (سمت تقاضا) و میزان عرضه سهام را در سال ۹۸ مورد بررسی قرار دهیم.
متوسط حجم معاملات هفتگی بورس‌ها در سال ۹۷ حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومان بوده است. چنانچه متوسط حجم معاملات سال ۹۸ را با توجه به روند ۱۰ سال گذشته در خوشبینانه‌ترین حالت ۱۰۰ درصد نسبت به سال ۹۷ با رشد در نظر بگیریم، باید حجم معاملات در شرایط عادی در سال ۹۸ به طور متوسط هفتگی در حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان می‌بود. این در حالی است که تا پایان بهمن ۹۸ متوسط حجم معاملات به صورت هفتگی در حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
می‌توان اثر رشد قیمت‌ها را نیز از مبلغ فوق حذف نمود. با توجه به رشد ۲۲۰ درصدی شاخص می‌توان تخمین زد که در حدود ۱۱۰ درصد از رشد مذکور به دلیل متوسط افزایش در قیمت‌ها در طی سال بوده است. بدین ترتیب حجم معاملات واقعی هفتگی در سال ۹۸ به طور متوسط در حدود ۹۵۰۰ میلیارد تومان می‌باشد. بدین ترتیب می‌توان نتیجه گیری کرد که تفاضل این مبلغ با ۶۰۰۰ میلیارد تومان، یعنی ۳۵۰۰ میلیارد تومان حجم نقدینگی جدید تزریقی به بورس‌ها به صورت هفتگی می‌باشد. با تقسیم مبلغ مذکور بر متوسط رشد هفتگی مبلغی حجم کل نقدینگی کشور، یعنی ۱۳۰۰۰ میلیارد تومان، ملاحظه می‌شود که در حدود ۲۰ درصد حجم افزوده بر نقدینگی کل کشور به صورت هفتگی وارد بورس می‌شود.
اجازه دهید سمت عرضه سهام را نیز در بورس‌ها مورد بررسی قرار دهیم. از ابتدای سال ۹۸ نرخ شناوری سهام پذیرفته شده متعهد به عرضه در بورس‌ها به طور متوسط ۱۰ درصد افزایش یافته است. با توجه به تعداد شرکت‌های متعهد (حداکثر ۵۰ شرکت) به عرضه و ارزش بازار بورس‌ها در ابتدا و انتهای سال ۹۸، می‌توان نتیجه‌گیری کرد که سهامداران عمده در حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان سهام واگذار کرده‌اند.
چنانچه حجم عرضه اولیه‌های سال ۹۸ را به این عدد اضافه کنیم، حداکثر به مبلغ ۱۵ هزار میلیارد تومان خواهیم رسید؛ یعنی ۳۰۰ میلیارد تومان عرضه اولیه و واگذاری توسط سهامداران عمده به صورت هفتگی. ملاحظه می‌شود که حجم نقدینگی ورودی هفتگی به بورس‌ها (۳۵۰۰ میلیارد تومان) تقریبا ۱۰ برابر بیشتر از حجم سهام واگذار شده هفتگی در بورس‌ها توسط سهامداران عمده (۳۰۰ میلیارد تومان) است.
با توجه به اعداد و ارقام فوق می‌توان انتظار داشت، تا زمانی که شرایط فوق در خصوص عرضه و تقاضای سهم در بازار برقرار باشد، شاخص بورس همچنان رشد یابد.
- شماره ۳۴۷ هفته نامه اطلاعات بورس- صفحه ۲