پس از ریزش بورس در سال ۹۲ و رکود تقریبی حاکم بر آن در سالهای بعد، رشد آرام بورس از نیمه دوم سال ۹۶ آغاز شد که به دلیل رونق و تورم موجود در بازار ارز و طلا، بیرمق و تنها مختص فعالان همیشگی بازار بود، اما تدریجا با رشد افسار گسیخته بازارهای یاد شده و کنترل مجدانه دولت و بروز دلایلی همچون انتظار از رشد سودآوری شرکتهای صادرات محور و سایر شرکتها با توجه به افزایش نرخ فروش محصولات و تاخیر در افزایش بهای تمام شده آنها، رفته رفته بورس به مرکز توجهات بدل شد و با جذب تدریجی نقدینگی شروع رشد قابل ملاحظه بورس از خرداد سال ۹۷ رقم خورد. از آن زمان تنها، اصلاح شاخص که مهرماه همان سال به وقوع پیوست، قابل توجه بوده است. پس از تداوم قریب به شش ماه از اصلاح شاخص، با آرامش نسبی بازارهای موازی، نقدینگی راهی جز بازگشت به بورس نداشته و مجددا از فروردین ماه سال جاری رونق رفته به بورس بازگشت و جز اندک اصلاحی در مهرماه همین سال، شاهد روند صعودی بسیار قابل توجه شاخص کل بورس بودهایم. این امر سبب شد که نقدینگی عموم مردم نیز راهی بورس شود و این حجم از نقدینگی جذب شده خود اسبابی برای ادامه رشد شده و عدد شاخص کل و ارزش معاملات روزانه را به میزانی رساند که در گذشتهای نه چندان دور کمتر قابل تصور بود. جذب نقدینگی در بورس سبب شد تا بقیه بازارها به آرامش نسبی خود ادامه دهند و کنترل اوضاع برای دولت اندکی سهلتر شود. حال این دولت است که به دنبال کنترل بیشتر اوضاع با ابزاری همچون بورس است و تشویق مردم به سرمایهگذاری در بورس و کنترل شدید تصمیمات و سیاستگذاریها و بررسی اثرات آنها بر این بازار پیش از اجرایی کردن آنها نیز گواه بر عزم دولت بر ادامه روند جاری است.
به نظر میرسد مشکلات ناشی از افزایش نقدینگی به حدی است که تفکر در خصوص آینده بازارها را کنار گذاشته و تنها به دنبال خرید زمان بیشتری برای چارهجویی است و این فرجه زمانی در شرایط فعلی تنها با گردش پول در بورس میسر است.
علاوه بر این، با توجه به کسری بودجه سال ۹۹ کل کشور، فروش شرکتهای دولتی و سهام دولت در شرکتهای حاضر در بورس محتمل خواهد بود که این امر مستلزم ادامه رونق بورس است؛ البته ذکر این نکته نیز ضروری است که رونق خرید و فروش سهام ممکن است، عملکرد عملیات بازار باز را تحت تأثیر قرار دهد. در نهایت، چشمانداز بورس در سال آینده مستقیما تحت تأثیر سیاستها و تصمیمات دولت خواهد بود.
این مسئله به ارائه راهکاری برای حجم نقدینگی کشور و کنترل آن جهت مصون ماندن کلیه بخشهای اقتصاد از تورم حاصله است و به نظر نمیرسد در کوتاهمدت به نتیجه مطلوبی دست یابد. بنابراین تا آن زمان این رشد ادامهدار خواهد بود؛ هرچند که با اصلاحات جزیی و مقطعی همراه باشد، اما در این بین باید چارهای نیز برای روزی که این روند خاتمه یابد اندیشید؛ چراکه ورود افراد غیرحرفهای به بازار، اگرچه رونق به همراه دارد، اما آن را شکنندهتر از پیش میکند. همچنین بهتر است حقوقیهای بزرگ بازار با عرضههای آگاهانه، ضمن پاسخ مناسب به عطش خرید، در کنترل رشد معقولانه بازار نیز سهیم باشند و آمادگی لازم برای روند معکوس شاخص در آینده را کسب کنند.
- شماره ۳۴۷ هفته نامه اطلاعات بورس- صفحه ۴