تحلیل شما از شرایط بازار چیست؟
مدتی است شاهدیم شاخص هم وزن به نسبت شاخص کل رشد کمتری داشته است. در ماه‌های گذشته شاهد بودیم که بازار روی سرمایه‌گذاری‌های کوچک بود اما بعد از عید با ورود منابع سنگین و افزایش حجم معاملات روند بازار تغییر کرد و اصلا قابل قیاس با سال 98 نیست.
سال ۹۸ سال خوبی برای بازار بود اما از ابتدای امسال وضع متفاوت بوده است. در سال 98 شاخص هم وزن و فرابورس که نشان‌دهنده سهم‌های کوچکتر است، تقریبا دوبرابر شاخص کل رشد داشتند و عقب ماندگی که از لحاظ تاریخی داشتند را جبران کردند.
از ابتدای امسال حجم معاملات حدود یک چهارم حجم معاملات پارسال بوده است. در همین چند روز حدود ۱۰ درصد افزایش شاخص کل داشتیم که انواع رکوردها را شکست، اما نکته‌ای که در این مدت مهم بود، مسئله حجم توقف‌هاست که به دلیل رسیدن عمده سهم‌ها به سقف ۵۰ درصد، توقف‌های شدیدی در این مدت داشتیم.
بعضی گروه‌ها که گاهی ضعیف می‌شوند با رشد و تحرکی که در گروه‌های دیگر رخ می‌دهد، گروه ضعیف نیز رشد می‌کند تقریباً در این ۳۸ روز اندازه کل پارسال، خالص ورود نقدینگی از سمت حقیقی‌ها را داشتیم.
نظرتان درباره صندوق‌های با درآمد ثابت چیست؟
در رابطه با صندوق‌ها، باید بگویم صندوق‌های درآمد ثابت دیگر رشد آنچنانی ندارند و حتی اگر درصد صندوق‌های درآمد ثابت به کل سپرده بانکی را نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که ضعیف‌تر شده‌اند. یک سالی هست که سرمایه‌داران رغبتی برای رفتن به سمت سرمایه‌گذاری در صندوق‌های درآمد ثابت ندارند.
درباره صندوق‌های سهامی چه نظری دارید؟
پیش از این، به طور میانگین صندوق‌های در سهام ماهانه ۱۵۰ میلیارد تومان ورودی داشتند که این هفته این رقم به ۷۰۰ میلیارد تومان رسید. این رقم، کار مدیر صندوق‌ها را بسیار سخت می‌کند. مدیران صندوق‌ها برای گرفتن شاخص تحت فشار هستند و این ورودی منابع کارشان را سخت‌تر خواهد کرد و ریسک خروج ابطال یا ریزش، برای اینان ریسک سنگینی خواهد بود، البته که در این مدت مدیر صندوق‌ها بسیار محتاط‌تر شده‌اند.
صندوق‌های در سهام را در مقایسه با سال گذشته چطور می‌بینید؟
به طور میانگین پارسال مدیران صندوق‌های سهام حدود ۷ یا ۸ درصد نقد نگه می‌داشتند که در حال حاضر این عدد به ۱۰ تا ۱۱ درصد افزایش یافته است. این موضوع بیانگر این است که یا گزینه‌هایی برای خرید ندارند یا سعی کردند محتاط‌تر پیش روند.
برخی از افراد در مواجهه با این حجم از ورود نقدینگی محتاط‌تر شده‌اند. تحلیل شما چیست؟ فکر می‌کنید این حجم از ورود نقدینگی سرگردان که بیش از ۲ هزار میلیارد تومان شده آیا به بازار کمک می‌کند و اتفاق خوبی است؟
این شرایط، حتی برای قدیمی‌های بازار نیز شرایطی تجربه نشده است، هم از لحاظ حجم معاملات، هم ورود منابع و ترکیب سرمایه‌گذارانی که وارد می‌شوند. تمام این عوامل بیانگر این است که شرایط خاصی داریم. پارسال در کل سال، حدود ۵۶۰۰ میلیارد تومان عرضه اولیه داشتیم اما به نظرمن حتی با عرضه اولیه هم توان خواباندن این عطش بازار را نداریم و باید به فکر راهکارهای دیگری باشیم، مثل افزایش سرمایه یا تقویت بازار اولیه. البته به نظر من عرضه اولیه روش مناسبی نخواهد بود چون توان جذب را به طور کافی ندارد.
آیا بازار واقعا حباب دارد و این حباب‌ها چه زمانی از بین می‌روند؟
از لحاظ تئوری حباب چند دیدگاه وجود دارد. در دیدگاه اول، بحث ادبی و فاندامنتالیست‌ها (بنیادگراها) هستند که مدل ریاضی دارند، اینها سود و p/e را حساب می‌کنند و عمدتا از شاخص ۳۰۰ تا ۳۵۰ هزار به بعد خروج می‌زنند و مجددا وارد بازار می‌شوند.
دیدگاه دوم که قوی‌تر است، دیدگاه رفتاری است. در دیدگاه دوم معتقدند، حباب زمانی وجود دارد که یک احمق بزرگتری وجود داشته باشد و این سهم را از ما بخرد که این می‌شود حباب.
دیدگاه سوم، دیدگاه تجربی و آزمایشگاهی است که بسیار در بحث مالی مطرح نمی‌شود.
عمدتا حباب‌ها با تغییر پارادایم، تغییر نرخ بهره، ارز و یا یک متغیر جهانی شروع می‌شوند و حتما با بحران تمام می‌شوند.
حباب‌ها چند مرحله دارند؟
برای حباب‌ها چند مرحله وجود دارد که اولین آن تغییر پارادایم است که ما تقریبا شاهد آن بوده‌ایم. بسیاری از قدیمی‌های بازار از سال گذشته عقیده داشتند بازار گران است و بسیاری از خود ما نیزخروج می‌زدیم، اما هنوز نمی‌توان گفت ریزش بعدی بازار چه زمانی اتفاق می‌افتد.
به نظر شما ما اکنون در وضعیت حباب هستیم یا ساختن شرایط جدید؟
حبابی که در ۲۰۱۵ در چین اتفاق افتاد، از نظر ماهیتی به شدت به بازار ما نزدیک است و همین مسئله به شدت دست اندرکاران ما را هشیار می‌کند تا مراقب باشند زیرا شباهت بسیاری به بازار چین داریم. چین در سال ۲۰۱۵ بیشترین عرضه‌های اولیه را داشت که باعث می‌شد عموم مردم به بازار علاقه‌مند شوند. بورس شانگهای و بورس شنزن در سال ۲۰۱۴ رتبه ۴ و ۵ دنیا را داشتند اما در نیمه اول ۲۰۱۵ بیشترین IPO دنیا را داشتند و آنقدر مردم عادی به بازار هجوم آوردند که اواسط ۲۰۱۵ ریزش وحشتناکی را تجربه کرد که ظرف ۳ هفته ۳۰ درصد ریزش را تجربه کرد و عمده رشد خود را از دست داد.
البته نمی‌شود گفت ما با حباب روبه‌رو هستیم، اما به نظرم مردم در هر شرایطی باید محتاط باشند، اینکه در چیدن پرتفوی خود دقت کنیم چیزی را از دست نمی‌دهیم.
در رابطه با ETF های دولتی نظرتان چیست؟ مردم بخرند یا نخرند؟
به نظر من چون عدد بسیار قابل توجهی نیست و دو میلیون تومان است، بخرند اما در واقع برای افرادی که دارایی کمی دارند، پیشنهاد نمی‌دهم چون در واقع این دارایی قفل می‌شود و به نظرم می‌توانند گزینه‌های مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری پیدا کنند اما اگر کسی عقیده دارد که دو میلیون تومان درصد بالایی از پرتفویش را تشکیل نمی‌دهد و در این دو ماه نیز، نیاز مبرم به نقدینگی ندارد، توصیه می‌کنم بخرد.
اما من بیشتر توصیه می‌کنم دوستان شکل هلدینگ و سرمایه‌گذاری را بررسی کنند. به نظرم سرمایه‌گذاری در اینها بهتر است و p/e مناسب‌تری دارند. البته که کار دولت بسیار سخت است زیرا حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان فروش طی دو ماه آینده کار بسیار سختی خواهد بود.
یکی از کارشناسان پیش‌بینی کرده بود بعد از عرضه دولت امکان دارد بازار با ریزش مواجه شود. به نظر شما مردم در این شرایط ETF ها را خریداری کنند؟
در جواب این پیش‌بینی باید گفت، به نظر من حباب اصلا قابل پیش‌بینی نیست. اما در رابطه با ETF ها نکاتی وجود دارد که بهتر است دقت کنند. در این مورد، حدود دو ماه ریسک عدم فروش را دارد که حائز اهمیت است و عدد، عددی قابل توجه است که حدود 40 یا50 هزار میلیارد تومان فروش ETF ها است. البته از خوبی‌های این سهم، حمایت همه جانیه دولت است که باعث می‌شود این سهم، فروش هر چه بهتری داشته باشد، اما در این شرایط بازار محتاط بودن بسیار مهم است. مردم با مطالعه وارد سرمایه‌گذاری شوند.
صنعت پالایشی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
صنعت پالایشی‌ها به دلیل اینکه قیمت نفت با ریزش مواجه بود، جزو صنایعی بودند که رشد کمتری را تجربه کردند. از بهمن ماه گزارش‌ها در سطح شرکت‌ها کمی ضعیف‌تر شده است. فروردین هم احتمالا گزارش‌های ضعیفی خواهیم داشت و به نظرم اردیبهشت ماه مهمتر خواهد بود.
نظر شما در رابطه با صنعت دارویی یا غذایی و خودرو چیست؟
قاعدتا از صنایعی همانند غذایی و دارویی و فروشگاه‌های زنجیره‌ای انتظار می‌رود که گزارش بهتری را ارائه دهند. انتظار ما این است که در کنار اینها، بانکی‌ها هم گزارش خوبی را ارائه دهند. در صنعت خودرو احتمالا با توجه به شرایط، گزارش فروردین خوبی را ارائه نخواهند داد و باید منتظر گزارش اردیبهشت ماه بود. در شرایط فعلی، بازار توجه زیادی به گزارش‌ها ندارد و بیشتر بحث نقدینگی مورد توجه است.