صدای بورس- از معروفترین نمونهها میتوان به توقف نماد معاملاتی شرکت انرون در سال ۲۰۰۱ اشاره کرد. یا از نمونههای جدید در بورس نیویورک، توقف معاملات سهام دو شرکت آلفابت و آمازون به مدت کمتر از یک روز بوده است. معمولا توقف نمادها زمانی رخ میدهد که رویداد ویژهای (داخلی یا خارجی) ارزش سهام یک شرکت را تحت تاثیر قرار دهد. در چنین شرایطی، برای آن که همه ذینفعان (بدون استثنا) از دلایل تغییر ارزش سهام یا احتمال نوسان آن در آینده با خبر شوند و اطلاعات کامل در اختیارشان قرار گیرد، معاملات نماد مذکور برای مدتی متوقف میشود. اطلاعات یکی از باارزشترین داراییها در جهان امروز به شمار میرود که گاه همچون کالا، خرید و فروش میشود و گاه در مقام یک ابزار مورد استفاده قرار میگیرد.
توقف نماد معاملاتی برای مدت محدود به شفافسازی عملکرد شرکت و تصمیمگیری درست سهامداران و ذینفعان کمک بزرگی میکند. اما وقتی توقف نماد طولانی میشود، بیشترین آسیب و زیان را سهامداران (به دلیل بلوکه شدن سرمایهشان) و بازار سهام (به دلیل کاهش قدرت نقدشوندگی و ریسک خروج سرمایهگذاران) متحمل میشوند.
توقف طولانیمدت نمادهای معاملاتی به ویژه اگر سهم قابل توجهی از ارزش بازار داشته باشند، علاوه بر زیان سهامداران و کاهش قدرت نقدشوندگی بازار، اعتماد به مقام ناظر و متولیان بازار را نیز به شدت کاهش میدهند.
معمولا توقف نمادها به دلایل مختلف همچون افشای اطلاعات بااهمیت در گروههای «الف» (تعلیق یا توقف تمام یا بخشی از فعالیتهای شرکت، اعلام ورشکستگی، بهرهبرداری از طرحهای جدید، اعلام نتایج برگزاری یا حضور در مناقصه/مزایده، تغییر سهامدار عمده، تحصیل یا واگذاری سهام شرکتهای دیگر، وقوع حوادث غیرمترقبه و...) و «ب» (پذیرفتن تعهدات جدید یا پایان تعهدات قبلی، برنامه انتشار اوراق بدهی، پیشنهاد پرداخت سود، تغییر حسابرسان و...)، افزایش یا کاهش قیمت پایانی بیش از ۵۰ درصد طی ۱۵ روز معاملاتی، ظن به استفاده از اطلاعات نهانی یا دستکاری قیمت، برگزاری مجامع عمومی، برگزاری جلسه هیئت مدیره برای افزایش سرمایه ۲۰۰ درصد یا بیشتر و مواردی از این دست رخ میدهد.
تازهترین بررسیها نشان میدهد که در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۹۹ تعداد نمادهای متوقف شده در بازار سهام (بورس و فرابورس) ۲۷۴ مورد بوده است. به بیان دیگر، سهامداران ۲۷۴ شرکت پذیرفتهشده در بورس قادر به خرید و فروش سهام خود نیستند. البته از این تعداد، ۲۲ نماد مربوط به همین روز بودهاند.
بر اساس آمارهای موجود، در فاصله بین سالهای ۹۳ تا ۹۷ تعداد ۱۷ نماد متوقف شدند که این توقف هنوز ادامه دارد. ارزش این ۱۷ نماد معادل ۰.۱۲ درصد کل ارزش بازار است. در سال ۹۸ تعداد ۴ نماد با ارزش ۰.۶۵ درصد ارزش بازار متوقف شدند.
قدیمیترین نماد متوقفشده بورس تهران، غدشت (دشت مرغاب) است که معاملات آن از ۱۰ اسفند ۹۸ تاکنون متوقف شده است. پس از آن، نماد خودرو (ایران خودرو) از ۲۵ اسفند ۹۸ تاکنون متوقف است. ارزش بازار نمادهای متوقفشده از سال ۹۳ تا پایان سال ۹۸ (بدون احتساب نماد خودرو) نزدیک به ۷ درصد ارزش کل بازار است.
ارقام فوق نشان میدهد که سهامداران و سرمایهگذارانی که به امید سرمایهگذاری و کسب سود وارد بازار شدهاند، امروز امکان دسترسی به سرمایه خود را ندارند. در چنین شرایطی، مقام ناظر و متولیان بازار وظیفه دارند که ضمن اطلاعرسانی درباره عملکرد خود در زمینه رفع مشکل توقف نمادها، دلایل این توقفها را برای سهامداران توضیح دهند. بدون شک ورود سرمایهگذاران به بورسها جهت خرید و فروش سهام، به پشتوانه اعتمادی است که به مقام ناظر و قوانین و مقررات بورس دارند. خدشهدار شدن این اعتماد به سود هیچکس نیست.