به نظر شما وضعیت بازار سرمایه طی این هفته چطور بوده است؟
حمایت‌های دولتی از بازار سرمایه در حال حاضر وجود دارد و بازار خوشبختانه رشد خوبی داشته و افرادی که مدتی است وارد بازار شده‌اند و فعالان قدیمی بازار تاکنون سودهای خوبی کسب کرده‌اند. تازه‌واردها هم بهتر است صبر کنند و ببینید شرایط بازار چه می‌شود.
معتقدم حمایتی که از بازار سرمایه صورت گرفته و رشد شاخصی که تاکنون شاهد بودیم، بی‌دلیل نبوده و قطعا حمایت‌های کلی در خصوص بازار سرمایه ادامه‌دار خواهد بود. ممکن است به لحاظ زمانی وارد یک اصلاح شویم، اصلاح قیمتی را در بسیاری از سهام بازار نمی‌بینم اما ممکن است اصلاح زمانی داشته باشیم. در کل به نظر من بازار یک حالت نوسانی یه خود می‌گیرد اما خیلی امکان کاهش قیمت نداریم، در واقع اصلاح زمانی در بازار داریم.
بازار سرمایه باید به چه صورت دنبال شود؟
کسانی که قصد دارند وارد بازار سرمایه شوند باید کمی صبر را چاشنی معاملات خود کنند و به بازار به دید طولانی‌مدت نگاه کنند.
از منظر روان‌شناسی نیز اگر بخواهیم به بازار سرمایه به دید «بزن در رویی» نگاه کنیم، می‌توان گفت خیلی راحت بازار شما را از خودش دور می‌کند و در نهایت از بازار خارج می‌شوید. به همین خاطر با دید کوتاه‌مدت به بازار نگاه نکنید. اگر قصد زرنگ بازی داشته باشید، بازار سرمایه نهایتا شما را پس می‌زند.
شرایط بازار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
بازار سرمایه رشد خوبی داشته، البته وضعیتی که داشتیم کمی ضد و نقیض بوده است. بازار رشد و ریزش را تجربه کرده و در یک روز شاهد نوسان‌های ده درصدی هم بودیم. این نشان‌دهنده اوج هیجان در بازار سرمایه است و بر خلاف اینکه گفته می‌شود این اتفاقات بازار به دلیل وجود یک سری تازه‌واردها رخ داده، اصلا درست نیست.
نقش حقوقی‌ها در بازار امروز چیست؟
حقوقی‌های بازار ما نیز که باید نقشی هدایت‌کننده داشته باشند به شدت هیجانی وارد می‌شوند زیرا وقتی از «حقوقی» صحبت می‌کنیم، از یک سیستم درست معاملاتی یا ربات هوشمند حرف نمی‌زنیم بلکه از شخصی صحبت می‌کنیم که پای سیستم معاملاتی نشسته و قاعدتا درگیر هیجانات می‌شود و این هیجانات در ذهن هر سرمایه‌گذاری وجود دارد و به لحظه می‌تواند آن را اجرا کند. پس این هیجانات صرفا مختص تازه‌واردها نیست.
ارزش معاملات بازار در شرایط فعلی بالا است. زمانی که ارزش معاملات ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیاردی داشته باشیم، و تا زمانی که ارزش‌های فروش بازار (چیزی که تحت عنوان صف‌های فروش در انتهای بازار مشاهده می‌کنید) چیزی بین ۳ هزار تا ۵ هزار میلیارد باشد، مشکل خاصی برای بازار به وجود نخواهد آمد زیرا بازار همچنان معامله می‌کند.
تاثیر هیجانات در بازار چیست؟
اگر ارزش معاملات بازار پایین بیاید و ارزش صف‌های فروش بالا برود، این می‌تواند سیگنالی باشد مبنی بر اینکه ممکن است برای روزهای آینده یک وضعیت نامساعد را داشته باشیم. فرض کنید ارزش معاملات بازار به ۶ هزار میلیارد تومان برسد (تقریبا ۵۰ درصد از سقف ارزش معاملات فاصله بگیرد) و از آن سمت، ارزش صف‌های فروش بازار بالاتر از ۵ هزار میلیارد تومان باشد و به محدوده ۱۰ هزار میلیارد برسد. این وضع نشان‌دهنده این است که یک هیجان «فروش» را در نمادها شاهد هستیم و چون تقاضا برای خرید وجود ندارد، به مروز زمان این هیجان افزایش پیدا کرده و باعث افزایش صف‌های فروش می‌شود و اگر این روند به مدت ۳ روز معاملاتی ادامه یابد، ما می‌توانیم نزولی را برای بازار سرمایه شاهد باشیم. بنابراین تا زمانی که ارزش معاملات بازار بالا است، با فرض وجود صف‌های فروش هم نگرانی زیادی نداریم و اگر در چنین شرایطی شدیدا نگران باشیم، یعنی مناسب حضور در بازار سرمایه نیستیم.
وقتی به جمع فعالان بازار پیوستیم و از رشد یا ریزش بازار خوشحال یا ناراحت شدیم، یعنی این بازار مناسب ما نیست. شرایط فعلی به خاطر وجود سرمایه‌گذاران تازه‌وارد است که ممکن است دست به هر اقدامی بزنند، چون روزهای خوب بازار را با توجه به تبلیغات رسانه‌ای شنیده‌اند و روزهای بد بازار را تجربه نکرده‌اند و ممکن است به لحاظ روانی و ذهنی یک سری آسیب‌هایی به این افراد وارد شود که در آینده برایشان مشکل‌ساز باشد. این مسئله (نگرانی از شرایط بازار) را به عنوان یک بحث روان‌شناسی برای خود در نظر بگیرید زیرا مادامی که این اتفاق برای شما رخ می‌دهد و دلهره عجیبی را در زمان معاملات تجربه می‌کنید، بدانید بازار سرمایه برای شما مناسب نیست و چه با سود و چه با زیان، بهتر است از بازار خارج شوید.
با توجه به اتفاقات اخیر بازار، من تنش خاصی را در بازار می‌بینم و اعتقادم این است که بازار می‌تواند وارد یک اصلاح زمانی شود و با توجه به شرایط فعلی یک مقدار زمان‌بر باشد.
به نظر شما بازار توسط برخی افراد هدایت می‌شود؟
من به لحاظ تحلیلی این را نمی‌گویم. عواملی بیرون از بازار هستند که بازار را هدایت می‌کنند. اعتقادم این است، وقتی تلاش‌های زیادی از جمله تلاش دولت برای عرضه صندوق‌های ETF دولتی و عرضه سهام عدالت برای رشد و توسعه بازار صورت گرفته است، نباید نگران بازار باشیم و باید با توجه به مولفه‌هایی که گفتم، مانند ارزش معاملات روزانه بازار، ارزش صف‌های فروش یا خرید بازار، در مورد بازار سرمایه تصمیم‌گیری کنیم.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری چه تفاوتی با هم دارند و برای خرید صندوق‌ها باید چه نکاتی را مد نظر داشته باشیم؟
صندوق‌ها به خاطر ماهیتی که دارند به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک که قابلیت معامله به صورت آنلاین را دارند و با استفاده از سامانه معاملات قابلیت خرید و فروش دارند، و صندوق‌های سرمایه‌گذاری که قابلیت معامله به صورت آنلاین را ندارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک صندوق‌هایی هستند که به انواع مختلف تقسیم می‌شوند و شامل صندوق‌های در سهام، مختلط و درآمد ثابت هستند.
فعالین بازار با توجه به رشد این روزهای بازار، بیشتر نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام اقبال نشان می‌دهند. در این باره توضیح می‌دهید؟
به صورت ساده اگر بخواهم در رابطه با این صندوق‌ها بگویم، در اصل یک قلکی وجود دارد و افراد مختلف پس‌اندازهای خودشان را درون قلک قرار می‌دهند و مدیر صندوق که دارای اطلاعات و علم کافی است، شروع به خرید سهامی می‌کند که پتانسیل‌های لازم برای رشد در آینده را دارد.
هر دو این موضوعات برای صندوق‌های قابل معامله در بورس و صندوق‌هایی که تحت عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هستند و باید از طریق دیگری مثل مراجعه به نهادهای مالی، اینترنتی خریداری شوند، ماهیت یکسانی دارند هر دو این صندوق‌ها مدیریت صندوق و تحلیلگر دارند و سهم‌هایی که انتخاب می‌کنند، سهم‌های مناسب در شرایط بازار هستند. افرادی که دانش و تجربه کافی برای فعالیت در بازارهای سرمایه ندارند، می‌توانند اقدام به خرید این صندوق‌ها کنند چرا که میزان نقدشوندگی صندوق‌ها بالا است.
تعدیل قیمت‌ها چیست و چگونه انجام می‌شود؟
بسیاری از افرادی که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک را خریداری می‌کنند، اطلاع ندارند که مدیر صندوق با توجه به شرایط بازار این قابلیت را دارد که قیمت‌ها را تعدیل کند، یعنی شما صندوقی داشتید که nav یا خالص ارزش دارایی‌های این صندوق ۳ میلیون بوده، بازار با صف فروش سنگین مواجه می‌شود و شما تصمیم به فروش واحد سرمایه‌گذاری صندوق خود می‌گیرید. قرار نیست با همان میزان قیمت یونیت بفروشید، مدیر صندوق با توجه به وضعیت بازار این امکان را ایجاد می‌کند که به عنوان مثال، قیمت واحد سرمایه‌گذاری را ۵ درصد پایین‌تر بیاورد، ممکن است با توجه به یونیتی که وجود دارد تعدیلات در بازار سرمایه رخ دهد.
وضع صندوق‌های سهامی قابل معامله در بورس چگونه است؟
معاملات این صندوق‌ها به صورت معاملات عادی صورت می‌گیرد ولی قیمتی که این صندوق‌ها می‌گیرند، تحت عنوان قیمت nav یا خالص ارزش دارایی‌ها است که در صفحه نماد مربوطه قابل مشاهده است. مثلا قیمت یک صندوق را می‌بینید ۸ هزار تومان و nav آن نیز ۸ هزار تومان است.
قیمت‌هایی که روزانه معامله می‌شود بر مبنای قیمت‌های nav است که ممکن است بازار اینها را پایین‌تر یا بالاتر از nav معامله کند. معمولا زمانی که شرایط صعودی در بازار داریم، اصولا ۲ الی ۳ درصد بالای nav معامله می‌شوند و زمانی که بازار منفی می‌شود نیز یک قاعده‌ای دارد و ما باید بر اساس nav معامله کنیم.
حد نوسان صندوق‌ها چه مقدار است ؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله سهامی، دامنه نوسان بازی دارند و ممکن است ۱۰ الی ۱۵ درصد رشد یا کاهش قیمت داشته باشند.
بهتر است سهام این صندوق‌ها را تک تک بخریم یا نه کل صندوق را بخریم؟
یکی از صندوق‌هایی که اطلاعیه عرصه آن آمده صندوق دارا یکم است که شامل سهام بانکی و بیمه‌ای است. طبق چیزی که در دستورالعمل‌ها گفته شده، قیمت این صندوق‌ها یک ماه قبل از زمان فراخوان اعلام می‌شود و اگر این اتفاق رخ دهد و فراخوان را ۱۴ اردیبهشت ماه در نظر بگیریم و بازه زمانی یک ماه را مبنا قرار دهیم، قیمت صندوق دارا یکم که قرار است عرضه شود یک قیمت مناسبی است برای عرضه و پیشنهاد خرید این صندوق‌ها را به افراد می‌دهم زیرا با توجه به شرایط بازار بسیاری از سهم‌هایی که در این صندوق وجود دارد ۶۰ الی ۵۰ درصد بالاتر از میانگین ارزش هستند که اتفاق مثبتی برای بازار است. خرید صندوق دارا یکم می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری باشد اما متاسفانه تاکنون اطلاع‌رسانی گسترده و مناسبی صورت نگرفته است. انتظار من این است که اگر اطلاع‌رسانی و شفافیت مناسبی صورت بگیرد تا پایان اردیبهشت که مدت زمان صندوق‌ها است، میزان استقبال نسبت به روزهای قبل نیز افزایش یابد.
سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها بهتر است یا سبدگردان؟
این دو با هم بسیار تفاوت دارند. اولا بحث ریالی صندوق سرمایه‌گذاری است. اگر قصد داشته باشید صندوق سرمایه‌گذاری مشترک را خریداری کنید، محدوده‌های بالاترین قیمتی که برای صندوق‌ها وجود دارد حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون به ازای هر واحد سرمایه‌گذاری است و البته صندوق‌هایی در محدوده ۵۰۰ هزار تومان تا ۲۰ میلیون تومان نیز وجود دارند و شما می‌توانید با سرمایه کم نیز خرید کنید. اما برای سبدگردانی، عددهایی که در نظر می‌گیرند، بسیار بالاتر است. یک سری افراد در برخی کانال‌هایی که اخیرا باب شده‌اند، پیشنهاد سبدگردانی به افراد مختلف می‌دهند که گاه با ۵۰ میلیون هم این کار را می‌کنند و به هیچ عنوان این نوع سبدگردانی را پیشنهاد نمی‌کنم. اگر قصد سبدگردانی دارید از طریق نهادهای مالی که مجوز دارند، اقدام کنید و اگر مبلغ مورد نظر را ندارید اقدام به خرید صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک کنید.
اینکه بانک‌ها ضامن نقدشوندگی باشند تاثیری دارد؟
صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترکی که در حال حاضر داریم خیلی ضامن نقدشوندگی ندارند و عملا رکن ضامن نقدشوندگی را ۹۰ درصد صندوق‌ها حذف کرده‌اند. اما تاکنون هیج اتفاقی در خصوص این موضوع رخ نداده که مثلا فردی قصد فروش واحدی داشته باشد اما امکان فروش نداشته باشد یا پولش را ندهند. به همین دلیل مسئله نداشتن پشتوانه مالی خیلی حائز اهمیت نیست.
برای سرمایه‌گذاری در صندوق علاوه بر ریسک و بازدهی دیگر به چه نکاتی باید توجه کنند؟
برای ارزیابی صندوق‌های سرمایه‌گذاری سایتی وجود دارد به اسم fipiran.com که افراد به این صندوق‌ها مراجعه می‌کنند اما نحوه درست بررسی صفحه را بلد نیستند. هر فردی که قصد سرمایه‌گذاری داشته باشد، در مرحله اول باید بازدهی یک سال آینده صندوق را بررسی کند و اگر مناسب بود، بازدهی از ابتدای فعالیت صندوق را بررسی کند. بازدهی از ابتدای فعالیت صندوق با توجه به مدت زمان حضور صندوق در بازار را بررسی کند و در نهایت صندوق را انتخاب کند.
هر یونیت صندوق‌های etf دولتی ده هزار تومان قیمت‌گذاری شده در صورتی که مجموع این سهام بیش از ۴ تومان نمی‌شود. دلیل اینکه ۱۰ تومان قیمت‌گذاری کرده‌اند چیست؟
ارزش کل صندوق‌ها را در نظر گرفته‌اند، یعنی یک تعداد سهمی را از نمادهای بازار به این صندوق‌ها اختصاص داده‌اند و عددی را به دست آورده‌اند و قرار است با توجه به میانگین قیمت ۳۰ روزه، قیمت‌ها به روز شوند و با استفاده از قاعده تسهیم به نسبت به سرمایه‌گذاران سهام اختصاص دهند.
سهام عدالت افراد متوفی چه می‌شود؟
سهام عدالت افراد متوفی باقی می‌ماند و حذف نمی‌شود و وراث باید به دفاتر پیشخوان دولت که اعلام شده مراجعه کنند.
به نظر شما مردم برای سهام عدالت خود از سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم استفاده کنند؟
افرادی که با بازار سرمایه آشنا هستند، بهتر است سرمایه‌گذاری مستقیم را انتخاب کنند زیرا بازار را می‌شناسند و کد بورسی دارند اما افرادی که با بازار آشنا نیستند، بهتر است سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را انتخاب کنند، برخی تصور می‌کنند با انتخاب این گزینه پولشان خورده شود اما چنین مسئله‌ای درست نیست.
فروش سهام عدالت بعد از ۸ الی ۱۰ خرداد ماه تصمیم‌گیری می‌شود که چه زمانی امکان فروش دارد، البته این سهام را تحت هیج عنوانی به یک باره آزاد نمی‌کنند و سعی می‌کنند مرحله به مرحله آزاد کنند. سهامی که در این گروه هستند، بسیار ارزشمند هستند. سال ۸۴ ارزش این سهام ۵۰۰ هزار تومان بوده و در حال حاضر حدود ۷ میلیون تومان شده است.
سهام عدالت به نوعی همان صندوق سرمایه‌گذاری است؟
سهام عدالت صندوق نیست بلکه یک سری سهم است که اگر سرمایه‌گذاری مستقیم را انتخاب کنیم، به حساب افراد پس از گرفتن کد بورسی منتقل می‌شود. افرادی که سرمایه‌گذاری غیرمستقیم را انتخاب می‌کنند در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی قرار می‌گیرند که به نظرم بعدها مجوز داده می‌شود تا این شرکت‌ها در قالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری امکان معامله داشته باشند که به نظرم خیلی زود این اتفاق می‌افتد.
نظر شما در رابطه با تغییر ساعت معاملات چیست. به نظرتان راهکار درستی است؟
تا زمانی که هسته معاملات درست نشود تغییر یا افزایش ساعت معاملات تاثیری نخواهد داشت. ما در حال حاضر بازار ۳ مرحله‌ای داریم؛ یک بازار تا ساعت ۱۲ و نیم، دیگری ۱۲ و نیم به بعد و بعدی ۱ به بعد و این از معضلات ما است.
احراز هویت هنوز اتفاق نیفتاده اما اگر رخ دهد، قرار بر این است که شما یک سلفی از خودتان بگیرید و یک جمله‌ای را بگویید تا احراز هویت شوید.