مجتمع پتروشیمی جم پس از گذشت حدود یک دهه از راه اندازی و با داشتن واحدهای تولیدی الفین، پلی اتیلن سنگین و سبک خطی، بوتادین و بوتن۱، همچنان یــکی از بــزرگتــریــن تولیدکنندگان الفین در جهان و محصولات پلیمری در ایران به شمار می رود.
جـم شاخص ترین مجتمع تـولیدی منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی با تولید و عرضه گریدهای متنوع محصولات پتروشیمی در بازارهای داخلی و خارجی و حرکت به سمت توسعه و پیشرفت، یکی از مهمترین مجتمع های صنعتی پتروشیمی در عرصه اقتصاد به شمار می رود. برای آگاهی ازفعالیت های پتروشیمی جم، با محسن بازارنوی معاون مالی این شرکت گفتگویی داشتیم که می خوانید.
۱- با وجود آنکه شرکت پتروشیمی جم شرایط خوبی دارد اما قیمت سهام آن در بازار همپای سایر شرکت ها رشد نکرده است؛ دلیل آن را توضیح دهید.
سهم پتروشیمی سال گذشته در ۲۹ /۱۲/۹۷ ، حدود ۱۷۰۰ تومان بود در حالی که امروز ۴۵۰۰ تومان است. سهم با توجه به شرایط بازار و شاخص رشد داشته است. در سال گذشته افزایش سرمایه داشتیم که منجر به افزایش تعداد سهام و پایین آمدن قیمت شد. خبر خوش ما برای سهامداران، خبر افزایش سرمایه در سال ۹۹ از محل مطالبات و آورده های نقدی است که بعد از مجمع و تقسیم سود صورت می گیرد.
سرمایه گذاریی هایی در سال های قبل صورت گرفته، از جمله پروژه ABS/Rubber ) ) که بازگشت پولی نداشته و تقریبا ۳۰۰ میلیون یورو برای این پروژه هزینه شده که به دلیل به بهره برداری نرسیدن پروژه، بازدهی نداشته و این مسئله بر ROA و ROI (بازده دارایی و بازده سرمایه گذاری) به دلیل آنکه میزان سرمایه گذاری افزایش یافته اما میزان سودآوری از محل این سرمایه گذاری به مدار تولید و فروش باز نگشته، تاثیر گذاشته است.
پروژه ABS/Rubber ، در پایان امسال یا اوایل سال ۱۴۰۰ به بهره برداری خواهد رسید و به پیش بینی ما در ۱۰۰ درصد ظرفیت بالغ بر ۴۰۰ میلیون دلار به درآمد حاصل از فروش اضافه می شود که بر سود و زیان و قیمت سهام اثرگذار خواهد بود، در نتیجه شاهد رشد بهتری برای قیمت سهام خواهیم بود.
بسیاری از افرای که سهم پتروشیمی جم را می خرند، آن را نگهداری می کنند زیرا شرکت پتروشیمی جم و سهام آن بسیار ارزنده است و همین مسئله باعث می شود تا سهم در بازار دچار معامله دائم نمی شود زیرا سهم شرکت، بنیادی است و بیشتر شرکت های حقوقی سهام را خریداری و نگهداری می کنند. برخی ما را با مارون و آریا ساسول مقایسه می کنند اما تفاوت ما با مارون این است که مارون صرفا مصرف خوراک گاز اتان دارد اما شرکت پتروشیمی جم مصرف اتان و خوراک مایع دارد که نرخ خرید خوراک مایع تا پایان سال گذشته نسبت به اتان بالاتر بود و همین مسئله موجب می شد تا بخشی از قیمت تمام شده با توجه به نوع ترکیب کوره ها بالاتر رود. (پتروشیمی جم سه کوره با مصرف خوراک مایع، سه کوره با مصرف گاز اتان و سه کوره هم با مصرف دوگانه و یک کوره بصورت رزرو دارد)
۲- میانگین نرخ فروش ارز در سامانه نیما در سال جاری چقدر بوده و مبنای محاسبه نرخ خوراک به چه صورت است؟
متوسط نرخ ارز برای شرکت پتروشیمی جم، از ابتدای سال ۹۹ تاکنون ۱۴.۴۰۰ تومان بوده در حالی که این نرخ در اسفند ماه ۱۲.۶۰۰تومان بوده و حدود ۱۴ درصد افزایش یافته، در بودجه اولیه ای که اواخر دی ماه اطلاع رسانی شد نرخ ارز ۱۳.۲۰۰ تومان پیش بینی شده بود و در حال حاضر ارز را حدود ۱۰ درصد، بهتر از پیش بینی خود می فروشیم.
همین ارز مبنای خرید خوراک مصرفی است. خوراک شرکت را از شرکت های مستقر در سایت عسلویه خریداری می کنیم. بخشی از آن گاز اتان است که از شرکت های پارس جنوبی و پتروشیمی پارس تهیه می کنیم و بخشی از آن هم خوراک مایع است که از شرکت هایی مانند شرکت پتروشیمی نوری، پتروشیمی پارس و مروارید که به همین منظور ایجاد شده اند، تهیه می شود. در نهایت، اگر نرخ ارز کاهش یا افزایش داشته باشد بر روی قیمت تمام شده خوراک نیز اثرگذار است.
۳- نرخ خوراک پتروشیمی جم در سال ۹۹ چقدر است؟
نرخ خوراک شرکت بر اساس فرمول تهیه می شود. سعی داریم فرمول های خود را با فرمول های جهانی تطبیق دهیم که تابع آن باشد. برای مثال برای اتیلن، میانگین ۳ منطقه را ارزیابی می کنیم و منهای کرایه حمل می کنیم، مقداری از آن را به شرکت های مستقر در سایت می فروشیم و مقداری را هم به صنایع پایین دستی ها می دهیم.
نرخ خوراکی که ما تهیه می کنیم همانند برش سبک، رافینت،LPG و بوتان برای هر کدام متفاوت است. اتان بر اساس فرمول های جهانی معامله می شود. البته در رابطه با اتان، کف ۲۲۰ دلار برای ما در نظر گرفته شده و پاشنه‌آشیل شرکت های مصرف کننده اتان است زیرا تمام محصولات و خوراک ما با قیمت های جهانی خرید و فروش می شود اما فقط اتان است که نسبت به قیمت های جهانی به شرکت های مصرف کننده اتان در حال حاضر گران تر فروخته می شود. که انشاا... در آینده نزدیک شاهد تعدیل بخشی از آن باشیم.
۴- آیا کرونا اثرات کاهنده فروش را بویژه در صادرات داشته است یا خیر و این اثرات در نرخ بوده یا مقدار فروش یا هر دو؟
کرونا از اواخر بهمن ماه در کشور شروع شد و کسی فکرش را نمی کرد تا این حد گسترده شود. برخی کشورها اقدام به تعطیلی شرکت ها کردند اما ما به عنوان پیشتازان صنعت تولید و صنعت، عسلویه را تعطیل نکردیم، نه تنها ما بلکه دیگر شرکت های عسلویه نیز تعطیل نشدند و با مراقبت های ویژه و کنترل های داخلی به فعالیت خود ادامه دادند،. در انبارهای ما حجم زیادی از کالا وجود داشت که در اولین مزایده آنها را فروختیم.
طبق آمار و اطلاعات اکنون از نظر مقداری و به صورت عمده کاهشی نسبت به سال های قبل نداشتیم اما قیمت ها اثر خود را گذاشته اند. نفت کاهش قیمت شدیدی داشت و به تبع آن تمام محصولات پایین دستی تحت تاثیر این مسئله قرار گرفتند که البته بخشی از آن جبران شده و فروش محصولات با وجود کاهش عمده به روال سابق برگشته است.
۵- ریزش قیمت نفت چه تاثیری بر قیمت محصولات داشته است و پیش بینی شما از روند قیمت نفت و نرخ محصولات در سال جاری چیست؟
پیش بینی روند قیمت نفت در شرایط فعلی کار دشواری است زیرا متغیرها بسیار زیاد دارد. علاوه بر مسائل اقتصادی، مسایل سیاسی و اجتماعی نیز تعیین کننده قیمت نفت هستند. بنابراین پیش بینی قیمت نفت پیچیده است. همانطور که بعید بود فروش نفت به منفی برسد. اما در شرایط فعلی و با تفاهم صورت گرفته بین اوپک و شرکت های تولیدکننده می توانند نفت را در دامنه ۳۰ الی ۴۰ دلار به ازاء هر بشکه نگه دارند.
از آنجایی که ما بر مبنای نفتا و گاز اتان محصولات شرکت را قیمت گذاری می کنیم، نفتا کاهش خوبی داشت و به تبع آن قیمت مواد خوراک مصرفی ما نیز کاهش یافت و بعد از افزایش قیمت نفت، نفتا نیز افزایش یافت و محصولات پلیمری که در بازار داخلی و صادراتی هستند به همان نسبت افزایش یافتند و معمولا بین کاهش و افزایش قیمت نفت تا کاهش و افزایش محصولات پتروشیمی ۲ الی ۳ ماه فاصله وجود دارد.
۶- آیا برنامه ای برای افزایش تولید در سال جاری یا سال آینده دارید؟
شرکت پتروشیمی جم در سال ۹۸ تمام رکوردها و ظرفیت های خود را زده است. از شرکتی که ظرفیتش ۳۰۶ هزار تن است و ۳۲۰ هزار تن هم در سال ۹۸ در همان واحد تولید کرده، انتظار حفظ تولید در همان سطح می رود ما رکورد خود را زده ایم و نهایت بتوانیم ۳۲۰ هزار تن را به ۳۲۵ الی ۳۳۰ هزار تن تبدیل کنیم. جهش زمانی رخ می دهد که یک پروژه ای را شروع کرده باشیم و در سال ۹۸ یا ۹۹ بتوانیم از آن بهره برداری کنیم. و ما خوشبختانه در سال های گذشته پروژه ABS/Rubber را شروع کرده ایم و امیدواریم در بهمن ماه یا اسفندماه به بهره برداری برسد و اگر محقق شود، می توانیم در سال ۱۳۹۹ و یا در سال ۱۴۰۰ شاهد جهش میزان تولید و اضافه کردن یک آیتم جدید به زنجیره تکمیلی پتروشیمی جم باشیم.
۷- فکر می کنید از نظر مقداری با رشد فروش در سال ۹۹ همراه شوید؟
در سال ۹۸ حدود ۴۵۰ هزار تن صادر کردیم و پیش بینی ما برای سال ۹۹ معادل ۴۱۰ هزار تن است. از این مقدار ۴۰ هزار تن کم کردیم اما سعی کردیم صادرات با ارزش افزوده بیشتری داشته باشیم. مثلا سعی می شود محصول پایپ شرکت که در دو دسته نچرال و بلک تولید می شود که شرکت ما نچرال آن را تولید می کند و در بازار داخل برای مصرف لوله سازی استفاده می شود و قیمت آن نسبت به برخی محصولات ما متفاوت است را تولید کنیم. امسال به دلیل اینکه ارزش افزوده گرید پایپ نسبت به سایر گریدهای ۵۲۵۱۸ تولیدی بالاتر بود، بنابراین تصمیم گرفتیم تولید و فروش را به کالاهای با ارزش افزوده بیشتر اختصاص دهیم. در نتیجه امکان دارد میزانی از تناژ شرکت نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کند اما با توجه به قیمت هایی که در شرایط بین المللی وجود دارد، اگر بتوانیم محصول را با قیمت خوبی بفروشیم تا اگر مقدار فروش شرکت کاهش پیدا کرد حداقل بتوانیم به همان میزان ارز سال گذشته را وارد کشور کنیم.
۸- فروش شرکت در ۶ ماه نخست سال ۹۸ بیش از دو برابر مدت مشابه سال ۹۷ بوده است، مبلغ فروش کل سال ۹۸ چقدر است و برآورد شما برای ۶ماه نخست سال جاری چیست؟
در شرکت اصلی، پتروشیمی جم یک شرکت تولیدی است که زیرمجموعه آن چندین شرکت فرعی وجود دارد. یکی از شرکت های فرعی تولیدکننده پلی پروپیلن جم است. در شرکت اصلی در سال ۹۸ درآمد کل شرکت به ۱۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان رسید و شرکت پ.پ (پلی پروپیلن جم) ۳ هزار میلیارد تومان فروش داشته که اگر به آن اضافه کنیم، فروش تلفیقی ما در سال ۹۸ می شود ۱۶هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان. در صورت های مالی تلفیقی این عدد کوچک تر است آن هم به علت معامله ای که بین شرکت پتروشیمی جم و جم پیلن می شود و در حساب های تلفیقی برگردانده می شود.
در اصل ۱۳ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان جم فروخته و ۳ هزار میلیارد تومان هم جم پیلن که جمعا ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان می شود. این برآورد برای سال ۹۹ با اطلاعاتی که دی ماه ۹۸ تهیه شده، جم ۱۶ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و جم پیلن همان ۳ هزار و پانصد میلیارد تومان است که تقریبا ۲۰ هزار میلیارد تومان می شود. البته زمانی که ما اطلاعات را تهیه کردیم قیمت فروش محصولات را برای صادراتی ۷۳۰ دلار در نظر گرفتیم در حالی که هم اکنون ۶۳۰ دلار شده است اما هنوز برای اظهارنظر قطعی سال ۹۹ زود است.
۹- صادرات شرکت در سال جاری را با توجه به کرونا و سایر شرایط تحریمی چگونه ارزیابی می کنید؟
صادرات در دو ماه اول طبق برنامه انجام شد و تا پایان سال نیز طبق برنامه پیش خواهیم رفت. شرایط حمل و نقلی ما کمی سخت تر شده اما در مزایده ای که چندی پیش در بازار چین داشتیم خوشبختانه متقاضی خوبی وجود داشت و شرکت های بسیاری شرکت کردند که قیمت های خوبی هم دادند. بخشی از تحقیقاتی که انجام دادیم اگر عملیاتی شود تقاضای مصرف مواد اولیه، خصوصا یک سری از محصولات پتروشیمی جم بالاتر می رود به دلیل نیاز شرکت ها خصوصا چین به محصولات پکیجی، بخشی از محصولات ما برای تولید لباس برای استفاده در دوران کرونا استفاده می شود که تولید آن در چین افزایش داشته است و در دو ماه اول ۱۱۵ هزار تن صادرات از نظر مقداری داشتیم که نسبت به سال قبل بیشتر بوده است.
دو خط پلی اتیلن سنگین و پلی اتیلن سبک خطی شرکت حدود ۶۲۰ هزار تن محصول تولید می کنند که ۲۷۰ هزار آن برای مصرف داخلی است و ۳۲۰ هزار تن هم به علاوه ۱۰۰ هزار تن بوتادین و در نهایت ۴۲۰ هزار تن کل صادراتی است که شرکت می تواند داشته باشد.
۱۰- نرخ محصولات شرکت در مدت اخیر که قیمت نفت با کاهش همراه شده چقدر متاثر شده است؟
طبق پیش بینی های دی ماه سال ۹۸ برای ۹۹، به دلیل اینکه متوسط نرخ فروش هر تن در سال ۹۷ حدود ۹۴۰ دلار بود و این عدد برای سال ۹۸ به ۸۵۰ تا ۹۰۰ دلار در هر تن رسید با اینکه در بودجه سال ۹۹، ۷۳۰ دلار برای فروش هرتن از محصولات پیش بینی کرده بودیم، اما طبق پیش بینی این عدد در حال حاضر در محدوده ۶۰۰ تا ۶۵۰ دلار به ازاء هر تن می باشد.
۱۱- نرخ اتیلن در ۶ ماه نخست ۹۸ تقریبا ۵۱ درصد بیشتر از مدت مشابه سال ۹۷ بوده است. پیش بینی شما برای ۶ ماه نخست ۹۹ با توجه به شرایط موجود چیست؟
اتیلن نیز تابع قیمت نفتا و LPG است. اتیلن در منطقه شمال غرب و شرق آسیا افزایش پیدا کرده اما این نرخ در اروپا هنوز پایین است. در حال حاضر قیمت های اتیلن نسبت به قیمت های ابتدای سال رشد داشته است. ابتدای سال اتیلن به کف قیمت ۲۵۰ دلار به ازاء هر تن هم رسید.
۱۲- نرخ پروپیلن نیز در ۶ ماه نخست ۹۸ نسبت به ۹۷ با ۶۱ درصد رشد همراه بوده است. آیا پیش بینی می کنید در ۶ ماه ۹۹ نیز روند افزایش نرخ ادامه دار باشد؟
پروپیلن در این مدت قیمت های خوبی داشته و روند رو به رشدی طی کرده به طبع آن، ما هم تولید و فروش خوبی از این محصول از طریق شرکت جم پیلن به دست آوردیم و با توجه به اینکه قیمت خوراک پایین آمده بود مصرف اتان را کاهش دادیم و مصرف خوراک مایع را افزایش دادیم. میزان تولید پروپیلن افزایش پیدا کرد و به شرکت پروپیلن جم فروختیم.
قیمت محصولات پلی اتیلن در حال حاضر ا در محدوده ۷۵۰ دلار به ازاء هر تن است. پروپیلن محصول خوبی دارد و تمام آن صرف مصرف داخل می شود.
۱۳- مشکلات شرکت برای صادرات چیست و چه راهبردی را در پیش گرفته اید؟
در شرایط تحریمی و بعد از کرونا بحث لجستیک دریایی یکی از مباحث مهم شرکت پتروشیمی جم در زمینه دریایی است،. در مسیر زمینی نیز به علت کرونا به مشکل خوردیم. در گذشته برای حمل محصولات از بندر عسلویه به کشور ترکیه و از طریق حمل زمینی به ازاء هر تن حدود ۷۰ دلار پرداخت می کردیم که این رقم در مسیر ریلی به ازاء هر تن به ۱۰۰ دلار تغییر پیدا کرده است. مشکل عمده ما محصول بوتادین است که ماده اصلی ABS/Rubber است و اگر شرکت پاد جم (تولید کننده ABS و ۱۰۰ درصد متعلق به شرکت پتروشیمی جم می باشد) راه اندازی شود و ۵۰ هزار تن از این محصول را مصرف کند. شرکت دیگر نیازی به صادرات ندارد. بوتادین ماده اولیه لاستیک است که کشور باید برای تامین نیاز، ارز تخصیص دهد تا این محصول وارد شود.
متاسفانه در حال حاضر قیمت بوتادین بسیار کاهش داشته و خالص برگشتی ما از فروش بوتادین به ازاء هر تن حدود ۱۰۰ دلار است در حالی که به ازاء هر تن ۲۵۰ دلار هزینه حمل کشتی می شود. شرایط اجاره کشتی سخت است و به دلیل اینکه کشتی ها برای ورود به بنادر کشور باید مشکلاتی را متحمل شوند بنابراین خواستار هزینه بیشتر هستند.
در حال حاضر تمرکز ما بر این است که چه روشی را اتخاذ کنیم تا زیان کمتری را متحمل شویم. به طور مثال برای بوتادین ما ۱۰۰ دلار هزینه ثابت داریم. از طرفی برخی کشتی ها را به دلیل شرایط کشور از شرکت نفتکش (وابسته به مجموعه صندوق بازنشستگی کشوری) اجاره کردیم تا هر زمان خواستیم در رفت و آمد باشند و بتوانیم برنامه ریزی تولید را انجام دهیم. با یکی دو شرکت در بخش خصوصی نیز قرارداد اجاره کشتی بسته ایم.
۱۴- رابطه و تعامل شرکت پتروشیمی جم با دیگر شرکت ها (تعامل بین مجتمعی) چطور است؟
بخش عمده ای از شرکت های عسلویه مستقیما با شرکت پتروشیمی جم در تعامل هستند اما اختلافاتی از سنوات گذشته بین شرکت ها وجود دارد و به منظور حل مشکلات، کمیته بین مجتمعی را برای پیگیری و حل اختلافات ایجاد کردیم.
تقریبا تمام اختلافات موجود بین پتروشیمی جم و بقیه شرکت ها را مشخص کردیم، با برخی شرکت ها به تفاهم رسیدیم. با برخی به اختلاف خوردیم و به داوری کشیده شد. تقریبا پرونده یا سر فصل حسابی با شرکت ها نداریم. مشکل عمده ما با یکی از شرکت های پتروشیمی بود که به تفاهم رسیدیم، و بخشی از حساب و کتاب های ما با چند تای دیگر از شرکت های پتروشیمی به داوری کشیده شد.
تقریبا تمام مسائل عمده شرکت را با داوری و رسیدگی هایی که انجام شده به سرانجام رساندیم و انشاالله بتوانیم امسال مجمع شرکت را زودتر از سال های گذشته برگزار کنیم.
- هفته نامه ۳۵۷ اطلاعات بورس، صفحه ۱۳