به گزارش صدای بورس، رئیس دفتر رئیس‌جمهور در حاشیه جلسه امروز هیئت دولت گفت: ایده گشایش اقتصادی و فروش نفت اول در وزارت نفت مطرح شد. قرار شد کمیته‌ای متشکل از وزیر نفت، وزیر اقتصاد و رئیس سازمان برنامه و بودجه تشکیل شود تا بنشینند و ابعاد مختلف آن را ببینند.
محمود واعظی افزود: امروز مردم به دنبال این هستند که طلا و ارز بخرند و قیمت طلا و ارز خیلی بالا و پایین می‌رود. ما می‌خواهیم این امکان را برای مردم به وجود بیاوریم که بتوانند از یک بشکه تا ۱۰۰ هزار بشکه یا بیشتر، نفت بخرند و با سازوکاری که آماده می‌شود، اطمینانی داده می‌شود که سودش از سود بانکی کمتر نمی‌شود. و اگر قیمت نفت کاهش پیدا کرد و کسی خواست نفت خود را بفروشد و ضرر کرده بود، قطعا مابه‌التفاوت آن را شرکت نفت متناسب با سود بانکی تامین می‌کند.
وی در ادامه گفت: این طرح خوبی است زیرا تورم ندارد، کالا معامله می‌شود و از طرف دیگر انگیزه‌ای برای شرکت‌های خصوصی ایرانی ایجاد می‌کند که وقتی خریدهایشان به یک میزانی رسید، خودشان برای صادرات آن کار کنند. نفت در این طرح ریالی و متناسب با قیمت نفت امروز و ارز نیمایی خرید و فروش می‌شود. همه می‌توانند در بورس انرژی نفت را خرید و فروش کنند.
با وجود آن که رئیس دفتر رئیس‌جمهور کوشیده است تا ایده گشایش اقتصادی را توضیح دهد، اما هنوز این طرح با ابهاماتی همراه است. نخست اینکه، اگر قیمت طلا و ارز نوسان دارد، قیمت نفت خام نیز به عنوان یک کالا همیشه با نوسان مواجه است. بنابراین در این زمینه، نفت مزیتی بر دیگر کالاها (کامودیتی‌ها) ندارد.
آقای واعظی همچنین گفته‌اند: با سازوکاری که آماده می‌شود، اطمینان می‌دهیم که سود خرید نفت کمتر از سود بانکی نباشد. این مورد نیز برای خریداران احتمالی اوراق نفت مزیتی ندارد. سرمایه‌گذاری که با سپرده‌گذاری در بانک بتواند بدون دغدغه و دردسر به سود ۱۸ تا ۲۰ درصدی دست پیدا کند، دلیلی ندارد وارد معامله پیچیده‌ای شود که در صورت افت قیمت نفت، فقط به همین مقدار سود دست پیدا کند. از طرفی، چون قیمت خرید و فروش نفت بر مبنای ارز نیمایی محاسبه می‌شود، چه تضمینی وجود دارد که در زمان فروش، ارز نیمایی هم با افت قیمت روبه‌رو نشده باشد. البته گفته شده که در صورت کاهش قیمت نفت، قطعا مابه‌التفاوت قیمت فروش و خرید را شرکت نفت متناسب با سود بانکی تامین می‌کند.
رئیس دفتر رئیس‌جمهور در بخش دیگری از سخنانش گفت است: این طرح خوبی است زیرا تورم ندارد. کالایی معامله می‌شود و انگیزه‌ای برای شرکت‌های خصوصی ایرانی ایجاد می‌کند که وقتی خریدهایشان به یک میزانی رسید، خودشان برای صادرات آن کار کنند.
چند پرسش در اینجا مطرح می‌شود؛ نخست، آیا نفت به هر فرد یا شرکتی با هر تخصص مرتبط و غیرمرتبطی فروخته می‌شود؟ دوم، از آنجا که این نفت به صورت پیش‌فروش و تحویل در آینده خواهد بود، در صورتی که خریدار نتواند در موعد مقرر این نفت را تحویل بگیرد، چه اتفاقی می‌افتد؟ سوم، بدون شک آقای واعظی بهتر می‌دانند که صادرات نفت از چه پیچیدگی‌هایی برخوردار است. بنابراین، شرکت‌های خصوصی خریدار نفت که پیش از این تجربه‌ای در این زمینه نداشته‌اند، چگونه می‌توانند مسیر بازاریابی، حمل و نقل، فروش، تحویل، تسویه و دریافت پول را به سلامت طی کنند؟
این طرح دارای ابهامات زیادی است و اگر دولت اصرار به اجرای آن دارد، رفع این ابهامات ضروری به نظر می‌رسد.