به گزارش صدای بورس، شاخص بازار سرمایه در سال گذشته وضعیت خوبی داشت و استقبال از این بازار نسبت به سایر بازارها قابل توجه بود، اتفاقی که در سال جاری هم ادامه پیدا کرد. رشد بازار سرمایه در سال جاری به حدی خوب بود که شاخص کل در مقطعی از دو میلیون واحد هم عبور کرد و در بسیاری کارشناسان و صاحب‌نظران این جسارت را ایجاد کرد که پیش‌بینی 2.5 میلیون واحدی از شاخص را مطرح کنند.
البته در فضای رسانه‌ای حتی پیش‌بینی‌های بسیار بزرگتر و بالاتر از 5 میلیون واحدی هم مطرح شد. با این حال روند روبه رشد بازار چه به صورت مقطعی و یا به صورت بازده‌ای طولانی مدت چند هفته‌ای است که متوقف شده است.
استمرار امیدواری نسبت به بورس
در همین راستا، صدای بورس با چند تن از کارشناسانی که طی ماه‌های گذشته پیش‌بینی‌های مثبتی از آینده بازار سرمایه داشتند مصاحبه‌ای کرده و تحلیل‌شان را نسبت به وضعیت حال حاضر بازار سرمایه دریافت کرده و علت محقق نشدن پیش‌بینی‌هایشان را جویا شده است:
همایون دارابی یکی از آن دست کارشناسان صاحب نام بازار سرمایه است چندی پیش در مصاحبه‌ای با خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) آینده بازار سرمایه را روشن توصیف کرده بود. او در مصاحبه با خبرنگار صدای بورس گفت: اقتصاد ایران پتانسیل بالایی دارد و در حال حاضر هم رویکردم نسبت به بازار سرمایه مثبت است. اما مهم‌ترین مشکل بازار سرمایه در حال حاضر، مدیریت کردن آن است.
اشتباه دولت در افزایش نرخ بهره بانکی
داربی ادامه داد: اگر پکیج اقتصادی ایران را بررسی کنیم به لحاظ ظرفیت معادن، انرژی، جمعیت و ... پتانسیل بالایی دیده می‌شود و در کلیت جامعه مشکلی نداریم. اما در بخش مدیریتی استراتژی مشکل داریم. امید داشتیم که دولت با همان استراتژی ماه‌های گذشته (اشاره به زمانی که بورس در حال رشد بود) ادامه دهد. استراتژی‌هایی همچون پایین نگه داشتن نرخ بهره بانکی، واگذاری شرکت‌ها برای جبران کسری بودجه و به گونه‌ای عمل کند که از این محل کسری بودجه‌اش را جبران کند.
وی افزود: نرخ بهره بین بانکی طی چند وقت اخیر از 8 درصد به 17 الی 18 درصد رسیده است. همچنین نرخ سپرده‌های بانکی هم افزایش پیدا کرده و از بعضی بانک‌ها صداهایی به گوش می‌رسد که سودهای بالاتری هم پرداخت می‌کنند.
آزادسازی سهام عدالت و پول‌های بادآورده برای برخی
این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: آزادسازی 30 درصد سهام عدالت هم یک پول بادآورده‌ای را برای بسیاری شهروندان ایجاد کرد.
وی با اشاره به اینکه سه ماه قبل در بازار سرمایه صف خرید بود و هم‌اکنون صف فروش شکل گرفته است، از شرایط هیجان‌زده بازار سرمایه گفت و شرایط بازار سرمایه را ناشی از هیجان‌زدگی سهامداران عنوان کرد.
دارابی با بیان اینکه بورس ایران دامنه نوسان دارد، ادامه داد: دامنه نوسان از صف خرید به صف فروش سریع جاّبه‌جا می‌شود و دوره‌های رشد بازار طولانی‌تر است و وقتی شاخص نزولی می‌شود نیز هیجان بیشتری به بازار منتقل می‌شود.
امروز خیلی‌ها از روی ترس می‌فروشند
وی گفت: در شرایط امروز بازار، فروش‌ها هیجانی است و اگر از 99 درصد افراد بپرسند که چرا فروشنده شده‌اند خواهند گفت برای اینکه می‌ترسند قیمت‌ها پایین‌تر بیاید. در حالی که با توجه به نرخ دلار نیمایی وضعیت شرکت‌های بورسی در بخش پتروشیمی و معدنی نباید با مشکل همراه باشد.
در بخش دیگری، دارابی یکی دیگر از مشکلات مدیریت دولتی را مربوط به بلاتکلیفی رخ داده چند وقت اخیر درباره سهام پالایشی عنوان کرد و از سویی مشکلات وزارت صمت همچون نداشتن وزیر در رأس وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و بلاتکلیفی خودروسازان را از جمله عوامل تأثیرگذار بر روند منفی بازار سرمایه عنوان کرد.
تأثیر عوامل خارجی بر بورس
دارابی در جمع‌بندی از صحبت‌های خود گفت: آنچه که باعث تغییر نگرش نسبت بازار سرمایه شده، بیش از آنچه ناشی از عوامل داخل بازار باشد مربوط به عوامل بیرونی است. در حالی که تصمیمات اخیر این چند روز از سوی مدیران بورس و شورای عالی بورس تصمیم‌های خوبی بودند.
وی ادامه داد: اختلاف‌ها در دولت بر سر مسأله خصوصی سازی پالایشگاه‌ها، قیمت‌گذاری دستوری قیمت خودرو که سود حاصل از اختلاف قیمت کارخانه و دولت به جیب دلال‌ها می‌رود و آزادسازی یک سوم سهام عدالت از جمله عوامل بیرونی بودند که بر بازار سرمایه تأثیر گذاشتند.
این کارشناس بازار سرمایه با یک پیش‌بینی از آینده بازار سرمایه بیان کرد: بازار سرمایه بیش از اندازه به این شرایط پیش آمده واکنش نشان می‌دهد، به طوری که تا گزارش‌های 6 ماهه شرکت‌ها هم ادامه پیدا می‌کند.
2 مقطع مهم در ماه‌های آینده
دارابی سپس گفت: در چند ماه آینده 2 مقطع مهم پیش‌رو خواهیم داشت. یکی زمانی است که مشخص شود مکانیسم ماشه فعال می‌شود یا نمی‌شود و دیگری زمان برگزاری انتخابات آمریکاست. این‌ها به عنوان متغیرهای کلان تأثیرگذار بر اقتصادمان است.
در بخش دیگری این کارشناس بازار سرمایه تأکید کرد: عملکرد شرکت‌ها براساس گزارش ماهانه‌شان خوب است. 60 الی 70 درصد شرکت‌های بزرگ بورسی عملکرد خوبی دارند. آنچه باعث تغییر شرایط بازار سرمایه شده است مربوط به حوزه بیرون بازار است.
وی ادامه داد: افزایش نرخ بهره بانک دراقتصاد کرونا زده اشتباه بود، در اقتصاد هم یک رابطه الاکلنگی بین نرخ بهره و شاخص بورس وجود دارد.
مدیریت به بخش خصوصی واگذار نشد!
دارابی گفت: دولت با فروش شرکت‌های خود همچون ایمیدرو و شرکت‌های نفتی می‌تواند کسری بودجه‌اش را جبران کند اما ملاحظه کردیم نرخ بهره را بالا برد و دولت بعدی را بدهکار کرد.
وی افزود: متأسفانه در کنار واگذاری‌های گسترده توسط دولت مدیریت به بخش خصوصی واگذار نشده است. شرایط می‌توانست بهتر باشد و مدیریت به بخش خصوصی واگذار شود. شرکت‌هایی هستند که سهام‌شان واگذار شده است اما دولت بر آنها مدیریت می‌کند.
در پایان دارابی تأکید کرد: بازار سرمایه از درون مشکلی ندارد و این تصمیمات کلان بیرون است که شاخص هم از آنها تأثیر می‌گیرد.
محمد فیروزی