به گزارش صدای بورس، مردم به دلیل هزینۀ فرصتی که برای پول وجود دارد و با توجه به سطح تورم در اقتصاد، انتظارات مختلفی از سرمایه گذاری و نرخ بازگشت پول دارند. از طرف دیگر سرمایه گذاری ابعاد مختلفی دارد و میتوان وجوه مازاد بر مصرف را در بازارهای مختلفی از جمله بازار پول، بازار سرمایه، بازار مسکن، بازار طلا و ... سرمایهگذاری کرد. بنابراین برای اقدام به سرمایه گذاری در هر یک از این بازارها نیاز به حداقلی از سطح سواد مالی وجود دارد.
سواد مالی و ترجیحات اقتصادی محرکهای مهم سلامت، درآمد و رفاه عمومی محسوب میشوند. سواد مالی، به مفهوم «ترکیبی از آگاهی، دانش، مهارت، نگرش و رفتار لازم برای اتخاذ تصمیمهای سالم اقتصادی و در نهایت رسیدن به رفاه مالی فردی»، یک مهارت مهم برای زندگی موفق اقتصادی است. یکی از موضوعهایی که ممکن است سواد مالی را تحت تأثیر قرار دهد فرهنگ آن جامعه است. فرهنگ به عنوان مجموعهای از عقاید، هنجارها و ترجیحات تعریف میشود که در بین اعضای یک گروه اجتماعی مشترک است.
از دیدگاه اقتصادی، فرهنگ ممکن است دانش مالی و تصمیمگیری را از طریق تغییر سیستماتیک در زمان یا ترجیحات ریسک یا تغییر در هنجارهای اجتماعی در مورد میزان تحمل بدهی و نحوۀ بازپرداخت آن بدهی و ... تحت تأثیر قرار دهد. از دیدگاه روانشناختی نیز فرهنگ ممکن است بیشتر بر دانش مالی و تصمیم گیری از طریق تفاوت در جامعه پذیری مالی یا نوع نگرش به پول تأثیر بگذارد. در این خصوص میتوان به هنجارهای مربوط به پسانداز و بدهی اشاره کرد که میتواند عامل مهمی در تأثیر فرهنگ بر سواد مالی باشد.
با این حال مطالعات نشان میدهد که افراد و خانوارها در درک مفاهیم سادۀ مالی مانند ارزش مرکب پول، متنوعسازی پرتفوی و ارزش زمانی پول مشکلات عمدهای دارند. این عدم دانش و کمبود سواد مالی در گروههای سنی مختلف مشاهده میشود و به نظر میرسد یک پدیدۀ گسترده در کشورهای صنعتی و در حال توسعه است.
کشور ما نیز از این قائده مستثنی نیست و کمبود سواد مالی در میان اقشار مختلف جامعه به وضوح قابل مشاهده است. به عنوان مثال آنچه که طی سالیان اخیر در بازار سرمایۀ ایران مشاهده میشود رفتار تودهای سرمایه‌گذاران در خرید و فروش و معاملات سهام به پیروی از سبدگردانهای غیررسمی (معاملهگران و صاحبان گروههای سهامی در شبکههای اجتماعی از جمله تلگرام) است که این موضوع ناشی از سطح پایین یا عدم سواد مالی در سرمایه‌گذاران است. همچنین پیوستن به صفهای خرید یا فروش سهام در بورس اوراق بهادار بدون هیچگونه اطلاعات و همچنین ضعف در تحلیل، از دیگر شواهدی است که نشان دهندۀ سطح پایین سواد مالی در میان سرمایه‌گذاران علیالخصوص سرمایه‌گذاران انفرادی (حقیقی) است. در راستای این مثالها و به طور اخص، میتوان بیان کرد که سرمایهگذاری در بازار سرمایه و اوراق بهادار به دو نوع دانش شامل تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال نیازمند است. طبیعتاً تسلط کامل بر مباحث مالی و سرمایهگذاری برای همگان میسر نیست. بلکه تقویت سطح سواد مالی تا حدی که بتوان تصمیمهای اولیۀ سرمایهگذاری را اتخاذ کرد، لازم می‌کند.
بر همین اساس شرکت تأمین سرمایۀ امید در راستای مسئولیت‌پذیری اجتماعی خود و همچنین در راستای رویکردهای سازمان بورس و اوراق بهادار، با هدف ارتقای فرهنگ سرمایهگذاری و سواد مالی در عموم شهروندان، از سال 1398 اقدام به طراحی و پیاده‌سازی سامانۀ آموزش و سنجش سواد مالی با عنوان «آکادمی مالی امید» کرده است. علاقمندان به مباحث مالی و سرمایهگذاری در بورس اوراق بهادار میتوانند در آکادمی مالی امید سطح سواد مالی خود را بهخصوص از نظر تحلیل بنیادی تقویت کنند و از این طریق تصمیمهای سرمایهگذاری خود را در خرید و فروش اوراق بهادار با پشتوانۀ علمی همراه سازند.
در آکادمی مالی امید خدمات متنوعی به کاربران ارائه میشود که از آن جمله میتوان به سنجش آنلاین سواد مالی از طریق برگزاری آزمونهای منظم و آموزش دانش مالی در سه سطح مقدماتی، متوسطه و پیشرفته در کنار ارائه کلاسهای حضوری و دورههای آموزشی برای افراد علاقهمند با دعوت از اساتید برجستۀ مالی و اقتصادی اشاره کرد.
ضمن آنکه علاقهمندان میتوانند از «دیکشنری تخصصی مالی امید» و برترین کتب معرفیشده در این حوزه به منظور افزایش تسلط خود بر مباحث مرتبط بهرهمند شوند. امکان ارائه مشاورۀ مدیریت ریسک و سرمایهگذاری به افراد حقیقی و حقوقی نیز در آکادمی مالی امید فراهم آمده است. علاقهمندان برای آشنایی هر چه بیشتر با خدمات قابل ارائه در آکادمی مالی امید میتوانند به تارنمای آکادمی به نشانی www.omidfa.ir مراجعه کنند.
مجتبی رستمی نوروزآباد، دکترای مدیریت مالی و کارشناس ارشد ریسک و مهندسی مالی تأمین سرمایۀ امید