به گزارش صدای بورس، اما هضم هجوم این سرمایه‌ها برای بازار سرمایه چندان آسان نیست و باعث به وجود آمدن مشکلاتی در هسته معاملات شد. از این رو سیاست‌گذاران بازار با اجرای طرح‌های در قالب آزمون و خطا سعی دارند به این مشکلات پایان دهند. این امر باعث شده تا به‌تازگی خبر از انجام طرحی با عنوان «بروکربیزینس» در بازار مطرح شود. بررسی ابعاد مختلف این پدیده جدید بازار سرمایه ایران در گفت‌وگو با کارشناسان مدنظر قرار گرفت.
تمرکز بر کار گزار محوری
روح الله دهقان، مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران در خصوص بروکر بیزینس گفت: موضوع کارگزار محور شدن «بروکر بیزینس» الزاما به منظور کاهش بار سامانه معاملات نیست. بلکه بروکر بیزینس یک فرآیند بزرگی است که ساختار کسب و کار را در بازار سرمایه و نه صرفا سامانه معاملات
تغییر می‌دهد.
مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران تصریح کرد: با همه بررسی‌هایی که سازمان بورس انجام داده این مدل از کسب و کار در بازارهای پیشرفته مدل جا افتاده‌ای است و در بازارهایی که سطح بالایی از پذیرش عمومی را دارند از مدل کارگزار محور استفاده می‌کنند. همچنین سازمان بورس هم با توجه به اینکه بازار در حال بزرگ شدن است این برنامه را ایجاد کرده تا به سمت کارگزار محور برود.
دهقان افزود: برای اجرای این طرح، یکسری اطلاعات باید از طرف شرکت مدیریت فناوری و شرکت سپرده‌گذاری در اختیار کارگزاری‌ها قرار بگیرد. ولی عمده کار، زیرساخت‌های فنی است که باید از سمت کارگزاری‌ها آماده شود. زیرا در مدل کارگزار محور، مسئول نگهداری دارایی افراد کارگزاری‌ها هستند. وی بیان داشت: در این طرح کارگزاری‌ها، ریز دارایی و اطلاعات مشتریان خود را نگهداری می‌کنند و در ساختاری به صورت تجمیع شده برای سامانه معاملات ارسال می‌کنند. در واقع سامانه معاملات هم برای تسویه مالی و هم تسویه سهام، کارگزار ونه مشتری نهایی را می‌شناسد.
مدیرعامل شرکت مدیریت فناوری بورس تهران با بیان اینکه قطعا باید برای بهتر و سریعتر انجام شدن این کار بستر تبادل اطلاعات بین سازمان و کاگزاری‌ها فراهم شود و اطلاعات در اختیار شرکت‌های کارگزاری‌ها قرار بگیرد، تاکید کرد: برای اجرای این طرح زیرساخت‌های زیادی باید توسط کارگزاری‌ها فراهم شود و سرمایه‌گذاری سنگینی را کارگزاری‌ها باید در حوزه فناوری اطلاعات انجام دهند. وی خاطر نشان ساخت: در حال حاضر این طرح، از نظر بیزینسی در حال بررسی است و زمانی که بحث پیاده سازی با ابعاد مختلف آن مشخص شود قطعا برای پیاده سازی، همه مجموعه‌های مرتبط با هم کارها را پیش خواهند برد.
مهیا نبودن زیرساخت‌های کارگزاران
سید رضا اعجازی، مدیرعامل سابق کارگزاری اقتصاد بیدار گفت: بروکر بیزینس بر کارگزار محور شدن متمرکز است. البته طبق این طرح قرار است که کارگزاری‌ها با سیستم‌های نرم افزاری داخل خود کارگزاری، سفارش مشتریان خود را در خرید و فروش که قابل مچ شدن هستند به صورت سفارش خالص، برای هسته معاملات ارسال کنند. یعنی برخی از وظایف هسته معاملات را کارگزاری‌ها قبل از ارسال معامله به هسته معاملات در داخل شرکت انجام دهند.
اعجازی عنوان کرد: کارگزار محور شدن نیاز به یکسری زیرساخت دارد که فعلا زیرساخت این طرح در شرکت‌های کارگزاری مهیا نیست. اما اگر مصوب و اجبار شود شرکت‌های کارگزاری باید به این سمت بروند که بخشی از بار هسته معاملات به شرکت‌های کارگزاری منتقل شود. وی افزود: ضرورت اجرای این طرح فقط کمک به هسته معاملات است که به وسیله این طرح بخشی از بار ترافیکی که بر هسته معاملات است بین شرکت‌های کارگزاری تقسیم می‌شود. اما امکان اینکه این کار به سرعت انجام شود، نیست و باید در یک مدت زمان معقول زیرساخت‌های کارگزاری‌ها مهیا شود که بعد از آن، این طرح می‌تواند به بازار خیلی کمک کند.
نیازمند زمان و سرمایه‌گذاری
حمیدرضا عبدالله‌پور، مدیرعامل شرکت رایان هم افزا با اشاره به اینکه انجام زیرساخت‌های طرح بروکر بیزینس توسط شرکت‌های نرم افزار، بستگی به این دارد که یکسری از مقدمات از طرف سازمان بورس انجام شود، گفت: البته باید در نظر داشت که اجرای این طرح چقدر در اولویت سازمان قرار دارد.
مدیرعامل رایان هم افزا بیان داشت: لازمه انجام طرح بروکر بیزینس علاوه بر تجهیز سخت افزاری و نرم افزاری اصلاح دستورالعمل‌ها از سازمان را هم نیاز دارد. اما آنچه که به ما مربوط است، آماده سازی زیرساخت‌های نرم افزاری و سخت افزاری این کار است که در بخش نرم افزاری تغییرات مفصلی نیاز دارد و در بخش سخت افزاری تجهیز منابع مهم است که انجام این کار نیازمند سرمایه‌گذاری و زمان است. عبدالله پور گفت: برای انجام این کار قرار شد کارگروهی با مدیریت، واحد مدیریت و فناوری اطلاعات سازمان، نماینده شرکت‌های نرم افزاری، نماینده شرکت سپرده‌گذاری و نماینده شرکت فناوری تشکیل و این طرح توسط سازمان بورس رهبری شود که هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است. البته برای رفع مشکلات سامانه باید، طرح‌هایی لحاظ شود که قابلیت اجرایی با شرایط دارند.
اجرای طرحی بدون زمان مشخص
سازمان بورس برای برطرف کردن اختلالات هسته معاملات علاوه بر اقداماتی برای توسعه سامانه معاملات در نحوه معاملات سهام هم به روش «بروکر بیزینس» تغییر اساسی خواهد داد. این مطلب بخشی از دیدگاه یکی از مسئولان سازمان بورس بود که چندی پیش مطرح شد. برای آگاهی از جزییات این طرح گفت‌وگویی کوتاه با محسن خدابخش، مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس انجام شد.
***
بروکر بیزینس چیست و اجرای آن چه آثاری به همراه دارد؟
بروکر بیزینس (broker Business) یا همان روش کارگزار محور، یک مدل بین المللی است که همه بورس‌های دنیا هم از این روش استفاده می‌کنند. در حقیقت افزایش حجم معاملات، سفارش‌ها و تعداد زیاد فعالان بازار سرمایه از عوامل اصلی فشار بر سامانه معاملات و اختلال در روال عادی داد و ستد به شمار می‌رود. قرار است با اجرای این روش بتوانیم فشار بر هسته معاملات را کاهش دهیم تا اختلال سامانه معاملات و داد و ستد خارج از زمان برخی شرکت‌های بزرگ و تازه وارد تمام شود.
این کار با چه روش و چه زمانی اجرایی خواهد شد؟
کارهای مطالعاتی و فنی آن در حال انجام است. اما برای اجرای این موضوع، باید آمادگی‌های لازم در سطح کارگزاری‌ها ایجاد شود.البته کار راحتی هم نیست که به سرعت و با عجله قابل انجام باشد. در حال حاضر زمان اجرای آن مشخص نیست. همچنین در این زمینه، کارگزاران باید از طریق توسعه حوزه‌های فنی و نرم افزاری، شرایط ادامه مشارکت فعالانه و هم جانبه و گسترده در بازار سرمایه را فراهم کنند و قادر به ارائه خدمات متنوع، به‌روز، بدون مشکل و سریع به مشتریان باشند. وقتی همه مسائل مربوط به اجرای طرح فراهم شود، قطعا این طرح اجرا خواهد شد.
جزییات کار بروکر بیزینس چگونه است؟
در این برنامه همه کارگزاری‌ها که ۱۰۸ کارگزار بورس هستند با تجمیع سفارش‌های خرید و فروش و در فاصله زمانی هر ۳۰ ثانیه یک بار، براساس قیمت‌های بازار اقدام به معامله می‌کنند. علاوه بر این،معامله گران آنلاین، طبق رویه فعلی فعالیت خواهند کرد. بنابراین انتظار می‌رود با تغییر رویه، اختلال سامانه معاملات به پایان برسد. در واقع در این برنامه همه کارگزاری‌ها باید کنترل و پرینت مشتریان خود را خودشان انجام دهند.
ضرورت اجراشدن این برنامه چیست؟
بروکر بیزینس یک مدل بین‌المللی است و ما هم باید طبق همه دنیا کارهای خود را پیش ببریم. همه مسئولان بازار سرمایه تلاش دارند تا مشکلات کنونی بازار رفع شود. همچنین در این روند علاوه بر اقداماتی برای توسعه و به‌روزرسانی سامانه معاملات در نحوه معاملات سهام هم تغییر اساسی رخ خواهد داد که طی آن از رویه جدید «بروکر بیزینس» (یعنی کارگزار محور شدن) استفاده خواهد شد که این روش به نفع کارگزارها، بازار و سهامداران است.
اجرایی شدن این طرح در شرایط کنونی، چگونه امکان پذیر است؟
هنوز ابعاد طرح مشخص نیست و در حد مطالعات است. ممکن است ادامه مطالعات منجر به این شود که این اتفاق زود انجام شود و یا ملزم شویم که یکسری از الزامات قبل از اجرا صورت گیرد تا این طرح بتواند به مرحله اجرایی برسد. در حال حاضر زیرساخت‌های این کار سنجیده می‌شود. در حقیقت با این روش، سیستم متمرکز تبدیل به یک سیستم توزیعی خواهد شد.
مینا هرمزی
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره 371