به گزارش صدای بورس از مدت‌ها پیش از این انتخابات عده‌ای نسبت به تاثیر پیروزی هریک از نامزدها بر متغیرهای اقتصادی کشور با بیم‌وامید نگاه می‌کردند و انتخاب هریک از دو نامزد را بر وضعیت معیشتی خود تاثیرگذار می‌پنداشتند.
واکنش شدید و فوری بازاهای طلا و ارز و برخی کالاهای مهم دیگر در چند روز گذشته که پیروزی بایدن قطعی شده بود، نشان داد که نگرانی و حساسیت مردم نسبت به انتخابات آمریکا بدون دلیل نبوده است.
این‌که چرا این میزان اقتصاد کشور به روابط تجاری با خارج بستگی دارد و در واقع چرا اقتصاد و معیشت مردم نسبت به تصمیمات خارجی‌ها تا این میزان آسیب‌پذیر شده به سه دهه بی‌تدبیری و سوءتدبیر گذشته بازمی‌گردد، اما چرا اعلام پیروزی جو بایدن و یا در واقع حزب دموکرات تا این حد و با این سرعت بر متغیرهای تاثیرگذاری مثل قیمت ارز و طلا اثرگذار بود؟ چندان نیاز به توضیح ندارد که توافق برجام که می‌رفت کشور را به ثبات اقتصادی برساند، با ورود فردی زورگو رفتارهایی غیرعادی به صحنه سیاسی آمریکا و اعلام خروج این کشور از توافقنامه برجام همه‌چیز را به دوره پیش از برجام بازگرداند.
با خروج آمریکا از توافقنامه برجام و فشار این کشور بر سایر کشورها به تبعیت از تحریم یک‌جانبه ایران، از همان ابتدای سال 1397 بروز چنین مشکلات معیشتی دشواری برای مردم قابل پیش‌بینی بود.
طی این مدت علاوه بر نخبگان کشور، مردم نیز به خوبی درک کرده بودند که اگر چه ریشه اصلی مشکلات معیشتی آنها در سه دهه سوءتدبیر بوده، اما تشدید این مشکلات در سه سال گذشته به تحمیل تحریم‌های بی‌سابقه توسط آمریکا پس از برجام بوده است.
به همین دلیل مردم نسبت به انتخابات آمریکا بسیار حساس شدند؛ زیرا به خوبی می‌دانستند که بازگشت یک دموکرات به ریاست‌جمهوری آمریکا احتمال بازگشت به توافقنامه برجام را افزایش خواهد داد و در مقابل، با انتخاب مجدد ترامپ، باید انتظار شدت گرفتن مشکلات اقتصادی را می‌داشتند. بنابراین حساسیت فوق‌العاده مردم نسبت به نتایج انتخابات آمریکا، امری غیرعادی و غیرمنطقی نبود.
حال سوال بسیاری از مردم این است که با بازگشت مجدد حزب دموکرات، به حکومت آمریکا چه آینده‌ای در انتظار اقتصاد کشور است؟ در شرایط فعلی می‌توان امیدوار بود که که اگر طبق پیش‌بینی‌ها و نیز وعده انتخاباتی جو بایدن، کشور آمریکا به برجام بازگردد، تجارت خارجی کشور اعم از فروش نفت و کالاهای غیرنفتی از یک‌سو و دریافت وجوه ناشی از صادرات به روال عادی بازگردد، در میان مدت شرایط اقتصادی و غیراقتصادی کشور به سمت آرامش نسبی پیش خواهد رفت و آنچه فعلا اتفاق افتاده، اثر روانی پیروزی بایدن بر قیمت ارز و طلا است و تا شروع به کار بایدن حداقل می‌توان گفت شرایط اقتصادی کشور بدتر نخواهد شد.
هرچند بسته به سیاست‌های اقتصادی داخلی احتمال نوسان در قیمت‌های ارز و طلا همچنان وجود دارد، اما در بلندمدت مشکلات اقتصادی کشور حل نخواهد شد، مگر آنکه حاکمیت از آسیب‌پذیری کشور در مقابل فشارهای خارجی عبرت گیرد و بپذیرد برای نیل به توسعه به معنی واقعی (نه رشدی اقتصادی بر مبنای فروش نفت یا سایر مواد خام به نام صادرات غیرنفتی)، تمامی ساختارهای ضد توسعه‌ای موجود کشور را اصلاح کند.
مهم‌تر آنکه باید پذیرفت که مشکلات اقتصادی کشور ریشه در ساختارهای معیوب غیراقتصادی دارند و برای حل مشکلات اقتصادی، بیش از توسل بر نسخه‌های صرفا اقتصادی این ساختارهای غیراقتصادی معیوب باید، اصلاح شوند.
اگر اصلاحات اساسی در مسیر توسعه در همه ساختارهای موجود صورت نپذیرد و به شرط تداوم روابط عادی تجاری کشور با جهان خارج، شرایط همچون سه دهه گذشته با بی‌تدبیری و توام با نوسانات اقتصادی خواهد بود.
سید مرتضی افقه – اقتصاددان و عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید چمران اهواز
منبع: شرکت مشاور سرمایه گذاری فاینتک