به گزارش صدای بورس، صندوقهای سرمایهگذاری با درآمد ثابت که یکی از سرمایه‌گذاری‌های غیر مستقیم محسوب میشود در واقع انتخابی برای افراد محافظه‌کار است زیرا دارای سود مستمر با ریسک پایین هستند. اما این صندوقها هم در روند کار خود با مشکلاتی مواجه‌اند که این گزارش به شناسایی و بیان راهکارهای موثر به آن خواهد پرداخت.
محمدرضا خانی، مدیر سرمایهگذاری سبدگردان کاریزما گفت: صندوقهای سرمایهگذاری از جمله ابزارهای نوین مالی هستند که با استفاده از آنها و بدون نیاز به داشتن دانش تخصصی می‌توان سرمایهگذاری سودآور و مطمئن را با توجه به درجه ریسک‌پذیری یا ریسک‌گریزی، افراد مختلف تجربه کنند. البته که وجود نهادی برای معرفی صندوقها و گزارشی از عملکرد کلی و مقایسه آنها با صندوقهای هم نوع و شاخص بورس تهران نیز به انتخاب بهتر این صندوقها کمک می کند اما در این میان شرکت‌های رتبه بندی نیز به‌واسطه بررسی تخصصی آنها بسیار مفید هستند. به طوری که در حال حاضر نیز برخی از صندوقهای سرمایهگذاری توسط شرکت‌های رتبه بندی بررسی میشوند و پس از آن رتبه مربوط به آنها تلعق میگیرد.
وی مزایای صندوقهای سرمایهگذاری را تنوع در داراییهای صندوق سرمایه گذاری، مدیریت حرفه‌ای دارایی‌ها، شفافیت اطلاعات مالی، بازدهی مناسب و صرفه جویی ناشی از مقیاس دانست و افزود: علاوه بر اینها به حداقل رساندن ریسک سرمایهگذاری، تبدیل سرمایه های کوچک به سرمایه‌گذاری‌های بزرگ، سرمایه گذاری آسان و مطمئن، نقدشوندگی بالا، استفاده از ضامن و نقدشوندگی در صندوق سرمایه گذاری از دیگر مزایای آنها محسوب میشوند.
این فعال بازار سهام در بخشی از سخنان خود درباره مشکلات صندوقهای سرمایهگذاری عنوان کرد: تعدد در ابلاغیه‌ها و بخشنامه‌های صادر شده از جانب سازمان بورس و اوراق بهادار یکی از مشکلات مربوط به صندوقهای سرمایه‌گذرای محسوب میشود که این موضوع در طول سال گذشته به وضوح دیده شده است.
خانی در تبین موضوع گفت: بطور مثال حدنصاب سرمایهگذاری صندوقهای سرمایهگذاری بادرآمد ثابت در سهام طی چند مرحله دستخوش تغییر شد که با توجه به دید مدیران صندوق در نگهداری سهام اینگونه ابلاغیه‌ها باعث ایجاد مشکلاتی میشود. همچنین زمانبر بودن و بروکراسی زیاد فرایندهای اداری برای اعطای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار به صندوقهای سرمایه گذاری نیز از جمله مشکلات این صندوقها محسوب میشود زیرا صندوقهای سرمایهگذاری برای عمده تغییرات نیاز به بروکراسی و مکاتبات زمانبر با سازمان بورس و اوراق بهادار دارند بنابراین اغلب مدیران صندوق برای دریافت مجوز افزایش سقف و اعمال آن (مکاتبات و برگزاری مجمع) زمان زیادی را از دست میدهند که می توان با تصحیح قوانین برخی از مجوزها را در زمان کمتری به صندوقها در اختیار صندوقها قرار داد.
مدیر سرمایه گذاری سبدگردان کاریزما به تاخیر در محاسبه قیمت صدور و ابطال در صندوقهای سرمایه گذاری (بجز صندوق های قابل معامله) هم اشاره کرد و گفت: یکی دیگر از مشکلات صندوقهای سرمایه گذاری تاخیر در محاسبه قیمت صدور و ابطال است که این مهم با توجه به اینکه در سیستم بانکی اشخاص به‌راحتی توان برداشت از سپرده خود را دارند باعث شده که جذب سرمایهگذاران به‌راحتی امکان‌پذیر نباشد تا جایی که در مواردی عدم اعتماد نسبت به صندوقهای سرمایه گذاری به‌وجود آورده است که این موضوع نیز ناشی از ناآشنایی با صندوق های سرمایه گذاری است.
خانی افزایش سطح آموزش و فرهنگسازی در حوزه ابزارهای بازار سرمایه و تنوع بخشی به صندوق های سرمایهگذاری را راهکار شناساندن کافی صندوق های سرمایه گذاری به جامعه عنوان کرد و افزود: اجرایی شدن این امر نیازمند آموزش به سهامداران و ایجاد تنوع در ابزارهای سرمایه گذاری است تا از این طریق افراد را به سرمایهگذاری غیرمستقیم تشویق و سرمایهگذاران را با دید بلند مدت به‌واسطه برطرف کردن نیاز آنها و با توجه به درجه ریسک‌پذیری سرمایهگذاران جذب بازار سرمایه کنیم. برای تحقق بخشیدن به این امر نیز نیازمند برگزاری دورهها و آموزشهای لازم توسط متولیان این حوزه هستیم.
وی تاکید کرد: در شرایط فعلی بازار سرمایه، صندوق های بازارگردانی نقش بسیار پررنگی را می توانند ایفا کنند از این رو اعطای مجوز به این گونه صندوقها و توسعه آن کمک شایانی به بازار سرمایه میکند که توسعه صندوق های بازارگردانی نیز نیازمند تسهیل در قوانین و مقررات بازارگردانی است.
جذب 200 هزار میلیارد تومانی سرمایه توسط صندوقها
مرتضی احمدی، مدیر سابق صندوق تامین سرمایه نوین آتیه یکم هم با بیان اینکه صندوقهای سرمایهگذاری ابزاری اقتصادی در بازار سرمایه محسوب میشوند گفت: میزان سرمایهگذاری افراد در این صندوقها تا کنون به 200 هزار میلیارد تومان رسیده است. بنابراین باید بجای مانع‌تراشی برای فعالیت این صندوقها با مشوقهای مناسب سرمایهگذاران بیشتری را جذب و آنها را به سمت چنین سرمایه‌گذاری‌هایی هدایت کرد.
با فعالیتی که این صندوقها داشتهاند در سال‌های اخیر یکی از تجربه‌های اقتصادی خوب در کشور به شمار میروند. در صورتی که در حال حاضر به علت سیاست‌های کلان وزارت اقتصاد و دارای و بانک مرکزی اعمال کردهاند و تکنیکال عرضه دارا در بازار عرضه میشود اما از عرضه صندوقهای درآمد ثابت خوداری میشود. با این حال صندوقهای سرمایهگذاری جذب سرمایه خوبی داشتهاند.
وی گفت: علاوه بر اینکه به علت سلیقهای برخورد کردن سازمان بورس دائما قوانین مربوط به صندوقهای سرمایهگذاری تغییر کرده و مدیران از برنامهریزی بلند مدت برای آینده صندوقها محروم هستند. صندوقهای سرمایهگذاری فعال در کشور از سوی بانک مرکزی نیز تحت فشار بوده و از سوی آنها نیز مشکلاتی برای این صندوقها ایجاد شده است به طور مثال بانکها از انجام کارهای صدوری که مربوط به صندوقهای درآمد ثابت است در شعب خود سر باز میزنند.
پرداخت سود تحقق نیافته به سرمایه گذران بورسی
پیمان تاتایی فعال بازار سرمایه عنوان کرد: زمانی که بازار آزاد طلا و سکه در کشور دچار تشنج میشود برای صندوقهای کالایی که مربوط به طلا و سکه میشوند تصمیمات خاصی اتخاذ میشود که همین ابلاغیههای فوری با خود مشکلات متعددی را به همراه دارد. علاوه بر آن این صندوقها از سه سال پیش به اجبار سهام را وارد داراییهای خود کردند که همین امر موجب شد زمانی که بازار منفی میشود نرخ سود این صندوقها نیز منفی شود، در صورتی که حسابرسی و پرداخت سود و زیان در صندوقها ماهانه است و سود مربوط به سهام آنها باید در بازده یک‌ماهه محاسبه شود و چون نوسانات قیمت سهام معمولا با سود تحقق نیافته همراه است بنابراین اگر سهمی از 100 به 110 رسید این صندوقها ناچار به پرداخت سود تحقق نیافته به سرمایهگذاران هستند در صورتی که چنین سودی اصلا واقعی نیست.
وی افزود: اکثر صندوقها مبنای خود را حداکثر نرخ سود قرار میدهند تا جذب سرمایه بیشتر داشته باشند، با وجود این در حال حاضر به علت فروش عجولانه سهامداران در روزهای اخیر صندوقها تا 3 یا 4 ماه دیگر هم نمیتوانند سودده باشند.
این فعال بازار ادامه داد: یکی از مشکلات صندوقها ارتباط نچندان دلچسبی است که بین سهامداران و بازارگردان وجود دارد البته صندوقهای EFT چنین مشکلی را برطرف کرده و ارتباط بهتری میان سرمایهگذاران خرد و بازارگردان ایجاد کردهاند به طوری که در ریزشهای اخیر این سرمایهگذاران در صف فروش قرار نگرفتند و به راحتی سهام خود را به فروش رساندند.
راهکار حل صندوق زدگی سرمایهگذران/راهکار جلوگیری از فرار سرمایه گذاران
احسان عسگری، مدیر صندوق امید معاون سرمایهگذاری توسعه بازار نیز در این باره گفت: یکی از مشکلات صندوقهای سرمایهگذاری در کشور مربوط به شناخت ناکافی این صندوقها توسط سرمایهگذاران خرد است به طوری که اغلب افراد به علت اینکه از وجود این صندوقها مطلع نیستند به صورت مستقیم وارد بورس شده و به دلیل تشابه اسمی که در سهامهای عرضه شده وجود دارد سرمایهگذاری اشتباه میکنند و پس از آن نیز از حضور در بورس منصرف شده و نقدینگی خود را از بازار سرمایه خارج و در بانکها سپردهگذاری میکنند. از سوی دیگر با توجه به اینکه برخی از صندوقها عملکرد نادرستی دارند موجب میشوند که بازدهی شاخص و خود شاخص با یکدیگر مغایرت داشته باشند بنابراین افرادی که این صندوقها را مشاهده میکنند اعتماد خود را از دست داده و از سرمایهگذاری در آنها امتناع میکنند.
وی تصریح کرد: برطرف کردن چنین مشکلاتی تنها با آموزش از طریق رسانههایی همچون مجلات و شبکههای اجتماعی میسر است. علاوه بر آن با توجه به اینکه بازدهی شاخص و خود شاخص با یکدیگر در صندوق درآمد ثابت مغایرت دارد مردم ترجیح میدهند از این صندوقها خرید کنند و نسبت به سرمایهگذاری در سایر صندوقها دلسرد میشوند.
شعب بانکها مقصر اصلی افزایش هزینه صندوقها
رسول رحیم‌نیا، مدیر صندوقهای تامین‌سرمایه ملت دیگر کارشناسی بود که به بررسی مشکلات صندوقها پرداخت و گفت: صندوقها در حال حاضر در سیستم نرم افزاری خود با مشکلات متفاوتی مواجه‌اند زیرا نرم‌افزارهایی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرد نرم افزارهای قدیمی هستند. در صورتی که بازار نسبت به گذشته بزرگتر شده است بنابراین نیاز صندوقها به این نرمافزارها نیز تغییر کرده است.
وی ادامه داد: امروزه صندوقها نیازمند سندهایی هستند که روزانه آنها را ثبت کنند و حسابرسیهای مربوط به آن نیز انجام شود. علاوه بر آن در حوزه حسابداری و پشتیبانی نیز صندوقهای سرمایهگذاری با چالشهایی مواجه‌اند که آنها نیز نیازمند به روز رسانی و استفاده از تکنولوژی به روز است. یکی دیگر از مشکلات این صندوقها عدم همکاری بانکها است زیرا یکی از کانالهای مهم برای جذب سرمایهگذار برای این صندوقها شعب بانکی هستند. اما متاسفانه در حال حاضر بانکها همکاریهای لازم را در این زمینه انجام نمیدهند. بنابراین به علت نبود شعب بانکی برای معرفی و جذب سرمایهگذار فعالیت برای صندوقهای سرمایهگذاری با مشکلاتی همراه شده است. بر اساس تبلیغات و فرهنگسازیهایی که در کشور صورت گرفت و برنامهریزیهای انجام شده قرار بود سامانه سجام به صورت منسجم در کشور راهاندازی و افراد عضو آن شوند تا در این برنامه یکپارچه همه فعالان بازار سرمایه اعم از کارگزاریها، سرمایهگذاران و.... همگی در یک سامانه قرار گیرند. شعب نیز باید مطابق برنامه پس از راهاندازی سجام فعالیت صندوقها را ممنوع میکردند. اما شعب خیلی سریع مانع فعالیت صندوقها شدند که با چنین اتفاقاتی راههای توسعه صندوق ها در بازار سرمایه به شدت محدود شد. به طوری که این روزها شاهد آن هستیم که هر مدیری خودش به تبلیغات و جذب سرمایهگذار میپردازد و هر صندوق به تنهایی چنین فعالیتهای را انجام میدهد که همین امر نیز هزینه قابل توجهای را برای صندوقهای سرمایه گذاری ایجاد میکند.