به گزارش صدای بورس، پرسشی که این روزها ذهن بسیاری از سرمایه‌گذاران را به خود مشغول کرده این است که آیا شاخص بورس دوباره روی سبز صعودهای باورنکردنی را که تنها برای چند ماه تجربه کرد، می‌بیند؟ آیا بورس همچنان می‌تواند بازاری برای سرمایه‌گذاری مردمی باشد که برای فرار از تورم، سرمایه خود را از این بازار به آن بازار می‌کشانند؟ در گفت‌وگو با محمدمهدی سماواتی، مشاور مدیرعامل شرکت ویتانا و کارشناس بازار سرمایه به بررسی برخی مسائل پیرامون روند پیش روی بازار سرمایه، وضعیت کنونی و آینده شرکت ویتانا پرداختیم.
سرمایه‌گذاران بسیاری دریک سال اخیر باریزش‌های اخیر شاخص از سود بازار جاماندند و حالا در ضرر گرفتارند، دلیل آن چه بود؟
عمد کسانی که امروزه (در بیشتر از صد روزی که بازار ریزش داشته) متضرر شده‌اند افرادی هستند که در رشد اسفندماه تا الان وارد بازار نشدند. بلکه این افراد در نقاط پیک رشد وارد بازار و در ریزش از این بازار خروج کردند. در حقیقت ورود و خروج در این مقاطع عدم تقارن فعلی را به وجود آورد. یعنی سود و زیان به نسبت نرمالی تقسیم نشد. در واقع عده‌ای با اینکه سودی از بازار نگرفتند از بازار خارج شدند و عده‌ای هم که برای تولید این سود قیمت‌های بالا را خریداری کردند در حال حاضر متحمل ضرر شده‌اند.در واقع افرادی که از خرداد ماه به بعد وارد بورس شدند عملا نمی‌توانند در سود بوده باشند.
در چه صنایعی می‌توان برگشت به سودهای رویایی ماه‌های قبل را داشت؟
بررسی شاخص ۳۰ شرکت بزرگ بورس، شاخص ۵۰ شرکت اول و بررسی صنعت‌های اصلی مثل فولاد، بانکداری و پتروشیمی نشان می‌دهد درتمامی این‌ها شاخص به عددی نزدیک به رقم اواخر اردیبهشت ماه رسیده است. یعنی در خوشبینانه‌ترین حالت یک سری صنایع مثل صنایع غذایی به اسفند ماه سال قبل خود بازگشته‌اند مثلا صنعت حمل ونقل وضعیت بهمن سال۹۸ و صنایع نیروگاهی نیز شرایط اسفند پارسال را دارند.
چگونه می‌توان رفتار هیجانی مردم را که به گفته بسیاری عامل به وجود آمدن وضعیت فعلی است، علت ریزش‌های بازار بدانیم؟
موضوع این است که نهاد نظارتی در سال جاری اتفاقی را پایه‌گذاری کرد که به نظر باید امروز پاسخگوی آن باشد. در واقع سازمان باید در رابطه با مدل ارزش‌گذاری عرضه‌های اولیه پاسخگو باشد. درست است تا حدی باید این موضوع را قبول کرد که مردم هیجان‌زده شدند و در بازار شروع به خرید کردند اما آیا در مورد عرضه اولیه‌ها نیز می‌توان چنین موضوعی را مدعی شد؟ قیمت عرضه اولیه را نهاد نظارتی با توجه به گزارش و رویه خود مشخص می‌کند و به آن مجوز می‌دهد. سازمان به عنوان نهاد پذیرش و شرکت‌های بورس و فرابورس که اقدامات اجرایی این پروسه را انجام می‌دهند در این شرایط باید پاسخگو باشند. اما در مورد کاهش ارزش عرضه‌های اولیه نمی‌توان ادعا کرد که مسئله هیجان مردم تاثیرگذار بوده است.
یعنی روند ارزش‌گذاری عرضه‌های اولیه نادرست بوده است؟
در واقع امروز بسیاری از عرضه‌های اولیه نزدیک به قیمت عرضه و پایین‌تر از آن نیز رسیده است. به نظر اول از همه در این رابطه مقام ناظر باید پاسخگو باشد. چطور انتظار آن وجود دارد که بازار بایدP/E پایین داشته باشد در حالی که سازمان بورس با میانگین P/E، بالای ۱۳ عرضه اولیه انجام داده‌است.سازمان بورس باید پاسخ بدهد و همه چیز را بر گردن مردم نیندازد.
کدام یک از بازارها برای سرمایه‌گذاری در شرایط فعلی مناسب‌تر است؟
اول باید به این سئوال پاسخ داد که سهامداران با خروج از بورس قصد وارد شدن به چه بازاری را دارند؟ یک نتیجه تاریخی نشان می‌دهد هرگز امکان نداشته است که در طول تاریخ بازارهای مالی رشد کنند ولی بورس رشد نکند. یعنی اگر مقایسه‌ای انجام دهیم متوجه می‌شویم که حتی در سال ۹۲ که این روزها مدام سخن از مقایسه شرایط فعلی با آن به میان آورده می‌شود تمامی بازارهای سرمایه‌گذاری در رکود بوده‌اند و بورس نیز از این قاعده مستثنی نبود. در واقع همبستگی بازارهای سرمایه‌گذاری چنین موضوعی را رقم زده بود.در شرایط فعلی نیز با توجه به اینکه بازدهی در تمام بازارها بر اساس تورم اتفاق می‌افتد، همچنین با در نظر گرفتن این که تب چشم‌انداز تورم خوابیده است و به نظر دیگر رشد تورمی در کار نیست حالا باید بخش واقعی اقتصاد خودش را نشان بدهد که عملا برای شرکت‌ها با وجود تحریم و بحران کرونا خیلی چشم‌انداز خارق‌العاده‌ای نمی‌توان متصور شد. احتمالا کلیت بازار و شرکت‌ها در یک سطح خواهد ماند.
پس بورس در مقایسه با سایر گزینه‌ها می‌تواند شانس بالاتری داشته باشد؟
در بورس نزدیک به ۷۰۰ گزینه سرمایه‌گذاری وجود دارد یعنی به تعداد نمادها و ابزارهای معاملاتی در بورس‌ها امکان سرمایه‌گذاری وجود دارد اما در سایر بازارها چنین پتانسیلی نیست. همبستگی بازارها که عامل بسیار مهمی است و عامل محرک آن نیز تورم انتظاری و تقاضاست نشان می‌دهد در شرایطی که با توجه به وضعیت فعلی تقاضا و تورم انتظاری افزایش پیدا نمی‌کند خیلی نمی‌توان شاهد رونق سایر بازارها در مقایسه با بورس بود.
پس از این دیگر شاهد انتظارات تورمی در بازارها نخواهیم بود؟
به نظر می‌آید انتظار تورمی در سال آینده کم شود، هرچند بنده چنین اعتقادی ندارم. البته برای کم شدن انتظارات تورمی در طولانی مدت باید یک متغیر کلان اقتصاد یعنی نقدینگی مدیریت شود. در حال حاضر سیاست مستندی برای کنترل نقدینگی و ثبات آن دیده نمی‌شود علاوه بر این تمامی مسائل به نرخ بهره نیز بستگی قابل توجهی دارد.
چقدر با این موضوع که گفته می‌شود از سهام خارج نشوید چرا که سهم‌ها قطعا به روند سوددهی خود بازمی‌گردنند، موافقید؟
نمی‌توان گفت همه سهم‌ها دوباره افزایش پیدا می‌کنند. افراد باید در یک نقطه طعم تلخ زیان را شناسایی کنند خیلی‌ها هنوز منتظرند که قیمت سهم سر به سر شود ولی قطعا به قیمت‌های نجومی قبل بازنمی‌گردیم.
نرخ ارز چه تصویری از آینده بازار سرمایه به ما نشان می‌دهد؟
اگر دلار بین ۲۳ تا ۲۵ هزار تومان تثبیت شود بازار سرمایه قطعا تا پایان سال روند رشدی را طی خواهد کرد، اما این به این معنی نیست که تمامی صنایع و شرکت‌ها مانند فروردین و خرداد ماه سال جاری در صف خرید قفل باشند. باید قبول کنیم که اتفاقات این چنینی دیگر رخ نمی‌دهد.
آیا با افت دلار در سایر بازارها نیز شاهد کاهش قیمت خواهیم بود؟
تصور غلطی که در مورد بازاری چون مسکن وجود دارد و در اثر دادن آمار غلط ایجاد شده این است که بازار مسکن در طول تاریخ ایران تاکنون ریزش نداشته در صورتی که چنین تصوری غلط است و این موضوع صحت ندارد. اگر دلار روی قیمت‌های ۲۳ تا ۲۵ هزار تومان تثبیت شود و یک شیب ملایم متناسب با اتفاقات واقعی از جمله کم شدن تحریم‌ها، افزایش فروش نفت و مرتفع شدن مسئله بیماری کرونا محقق شود؛ متناسب با این اتفاقات قیمت مسکن یک روند شیب‌دار به سمت پایین را طی می‌کند و قطعا مسکن در کشور ارزان خواهد شد.درمجموع برای بازار مسکن، طلا، سکه و ارز در کوتاه مدت و بلندمدت اتفاق خاصی نخواهد افتاد و تنها بازاری که توان جبران زیان‌های سرمایه‌گذاری را دارد قطعا بازار سرمایه است.
تاثیر بازارگردانی را بر بازار سرمایه چطور می‌بینید؟
در واقع با توجه به سطوح تعهدی که برای بازارگردانی تعریف شده و قوانین بازارگردانی که برای این صندوق‌ها در نظر گرفته شده است هر فرآیند بازارگردانی شاید در کوتاه مدت یک طیف روانی ایجاد کرده و حجم پولی را وارد کند، اما قطعا در بلند مدت موثر نخواهد بود.
می‌توان انتظار داشت که دوباره به شاخص دومیلیون واحدی برسیم؟
باید شاخص را فراموش کنیم چرا که عدد شاخص عدد درستی نیست. در شرایط فعلی چهار نماد شاخص‌ساز بازار را در بحران بسته‌اند اگر این نهادها شامل ریزش‌هایی که شاخص داشت می‌شد الان شاخص ما به زیر یک میلیون رسیده بود و نباید دیگر به رسیدن به شاخص ۲میلیونی فکر کرد.
مسائلی نظیر حذف ارز ۴۲۰۰تومانی برخی صنایع بورسی را تحت تاثیر قرار داده، این موضوع برای ویتانا چگونه بود؟
اگرچه صنعت غذایی تحت تاثیر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در مباحث روغن و آرد قرار گرفت، اما در شرکت ویتانا به این دلیل که قبل از این اتفاق، پیش‌بینی چنین موضوعی را کرده بودیم این مسئله نتوانست شرکت ویتانا را تحت تاثیر قرار دهد.
ویتانا چگونه توانست موضوع حذف ارز ۴۲۰۰تومانی مواد اولیه‌اش را مدیریت کند؟
قبل از حذف ارز ۴۲۰۰تومانی، خرید بلند مدتی برای محصولات اولیه انجام داده بودیم. همچنین قراردادهای بلندمدت داشته و داریم. به طور مثال در مورد محصولی چون روغن به دلیل آن که ویتانا ۳۰ درصد سهام یک شرکت روغنی که سومین شرکت تولیدکننده روغن به لحاظ ظرفیتی در ایران است را خریده بود مطلقا در تأمین چنین موادی دچار بحران نشدیم. البته در اواخر مهر و اوایل آبان به دلیل بحران کمیاب شدن روغن بسیاری از شرکت‌های تولیدی شیرینی و شکلات که در بورس هم حضور دارند در مرز تعطیلی قرار گرفتند. اما مواد اولیه ما به حد کفایت وجود داشت و همین مسئله باعث شد که در فروش مهرماه و آبان ماه سهم بیشتری از بازار به دست بیاوریم و جایگاه رقبا را نیز تصاحب کنیم.
در شرایط فعلی با توجه به موضوعاتی نظیر بحران کرونا و به علاوه بسته بودن فضای بازارهای جهانی در اثر تحریم‌ها، ویتانا توانسته به صادرات خود ادامه دهد؟
بله. در ماه‌های اخیر به دلیل وضعیت مشتریان صادراتی شاهد رشد قابل توجهی در صادرات بوده‌ایم و توانستیم از بحرانی که برای صادرات در اثر کرونا به وجود آمده بود تا حدودی عبور کردیم. همین موضوع باعث شد که دوباره میزان صادرات قابل توجهی برای ویتانا شکل بگیرد البته در زمان کرونا نیز صادرات داشتیم.
میزان و مقصدهای صادرات شرکت چگونه است؟
ویتانا در آبان ماه امسال ۲۵ میلیارد تومان صادرات داشت. تقریبا معادل ۱۵درصد فروش شرکت در حال حاضر به صادرات اختصاص داده می‌شود که حاشیه سود آن نیز بالا است و با ارز فروخته می‌شود و ریالی نیست. بخش عمده صادرات ویتانا هم به کشورهای عراق، افغانستان و چین انجام می‌شود.
فروش ویتانا در حال حاضر و برای سال آینده، چقدر ارزیابی می‌شود؟
ویتانا در حال حاضر در هر ماه رکورد حجمی و ریالی فروش خود را پشت سرمی‌گذارد. فروش امسال ویتانا رکورد ۴ هزار تن در ماه را خواهد شکست؛ این رکورد سال گذشته ۲ هزار تن در ماه بود. طبق روال انتظار این است که سال آینده یک رشد فروش بسیار قابل توجه داشته باشیم. ویتانا در آبان کرونایی همه رکوردها را شکست و فروش ۳ هزار و ۵۴۴ تنی معادل ۸۰میلیارد تومان را در یک ماه رقم زد. با توجه به این که خطوط ویفر ویتانا که یک محصول کاملا جدید بوده و مشابه داخلی ندارد در سال مالی آینده وارد مدار خواهد شد. این محصول یک کالای بسیار پر تقاضاست و به زودی وارد تولید انبوه خواهد شد. همچنین در نظر گرفتن این موضوع که محصولات مشابه خارجی آن نیز وارد نمی‌شود قطعا ویتانا سهم از بازار قابل توجه را به خود اختصاص خواهد داد. همچنین ظرفیت تولید این خط تولیدی سالیانه تقریبا ۹هزار تن خواهد بود.
چه بر آوردی برای حاشیه سود امسال ویتانا دارید؟
سود خالص سال مالی ۳۰/۰۹/۹۹ یک سورپرایز فوق‌العاده برای سهامداران خواهد بود که به‌زودی اطلاع رسانی می‌شود.
بازدهی سهام ویتانا از زمان عرضه اولیه‌اش چقدر بوده است؟
بازدهی «غویتا» از بازده تجمعی‌اش از زمان عرضه اولیه در خرداد ماه سال ۹۸ تاکنون حدود ۷۴۰درصد بود که به نوعی از تمام شاخص‌ها بازدهی بیشتری داشت. در نتیجه توصیه به سهامداری و نداشتن رفتار کوتاه‌مدت در سهام ویتانا سیاست ما بوده چرا که برند مادر برای شرکت ما از هر سودی در بازار سرمایه مهم‌تر است. به همین دلیل استراتژی این است که در سهامداری ویتانا اجازه ندهیم کسی متحمل ضرر شود.
چه برنامه‌هایی برای توسعه ویتانا مد نظر دارید؟
سرمایه‌گذاران شرکت در جریان هستند که دو زیرمجموعه ویتانا درخواست بورسی شدن دارند یکی روغن گلناز است و دیگری شرکت غنچه‌پرور(که اولین تولیدکننده غذای کودک در ایران محسوب می‌شود). درخواست بورسی شدن این شرکت‌ها را داده‌ایم..سهامداری ویتانا در این شرکت‌ها یکی ۳۰ درصد و دیگری ۵۱ درصد بوده و مابقی سهام مربوط به هلدینگ بالاسری است. ویتانا به زودی صندلی هیأت مدیره یک شرکت بزرگ قندی حاضر در بورس را نیز تصاحب خواهد کرد. از این پس ویتانا به شرکتی که سرمایه‌گذاری تولیدی است تبدیل خواهد شد. همچنین سه شعبه از فروشگاه‌های زنجیره‌ای مشتریان برتر ما نیز افتتاح خواهد شد که فروشگاه‌های تخصصی مادر و کودک به شمار می‌روند. همچنین ویتانا در راستای مسئولیت اجتماعی به زودی یک شبکه تلویزیون اینترنتی در حوزه سواد مالی خانواده به صورت کاملا رایگان در راستای مسئولیت اجتماعی برند شرکت راه‌اندازی خواهد کرد که به نحو مقتضی اطلاع‌رسانی خواهد شد. البته علاوه بر بورسی شدن دو زیرمجموعه ویتانا این شرکت، راه اندازی اولین صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی مدنظر قرار دارد.
این صندوق چه فعالیتی انجام خواهد داد؟
اولین صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی با سرمایه ۳۵۰ میلیارد تومانی در مرحله اخذ مجوزهاست یعنی تایید نهایی فرابورس را گرفته است و به زودی وارد مرحله پذیره‌نویسی خواهد شد. این صندوق شرکت‌هایی که دچار مشکل هستند از جمله شرکت‌های فعال، نیمه‌فعال و یا تعطیلی که دچار مشکلاتی هستند را خریداری کرده و سپس با تجدید ساختار آن‌ها را به مرحله عرضه اولیه می‌رساند. البته پس از اینکه این شرکت‌ها عرضه شدند از آن‌ها خارج می‌شود که خلق ارزش سهامدار عمده‌اش شرکت ویتاناست.
در شرایط چند وقت اخیر بازار، سهم ویتانا نیز دچار اصلاح شد، علت چیست؟
در روند اصلاحی بازار سهام ویتانا هم دچار اصلاح شد و از قاعده ریزشی که کل بازار را فراگرفت مستثنی نبود. ولی با توجه به چشم‌انداز یک ساله ویتانا باید به سهامداران این قول را بدهیم که هیچ‌کس در ویتانا با ضرر خارج نخواهد شد، شعار ما در ویتانا این است که «در سهامداری ویتانا کسی زیان نخواهد کرد.»
برای جلوگیری از ضرر سهامداران «غویتا» چه تمهیداتی اندیشیده شده است؟
اوراق اختیار فروش تبعی غویتا بلافاصله بعد از افزایش سرمایه ۲۸۳ درصدی در ماه جاری منتشر می‌شود. تحقق انتشار این اوراق در واقع به نوعی بیمه سهام غویتا خواهد بود. بر این اساس سهامدارانی که نگرانی دغدغه بازار را دارند می‌توانند از این اوراق که با نرخ بسیار جذابی منتشر می‌شود برای پوشش ریسک‌شان استفاده کنند.
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۷۸