به گزارش صدای بورس، اما به نظر می‌رسد شرایط فعلی بازار، باعث شد تا مسئولان بازگشت این موضوع را مد نظر قرار دهند. هرچند به عقیده برخی کارشناسان، انجام حرکت مذکور کار اشتباهی است و نمی‌تواند تاثیر بسزایی در آگاه سازی سهامداران داشته باشد. البته گروهی دیگر معتقدند برای به حداقل رساندن مشکلات احتمالی گزارشات EPS،تحلیل این موضوع بر دوش حسابداران رسمی یا شرکت‌های مشاور سرمایه گذاری گذاشته شود تا راستی آزمایی گزارش‌های اعلام شده بدون شک و تردید شکل بگیرد. در همین راستا،برای شفافیت بیشترو با توجه به غیر قابل پیش‌بینی بودن سودآوری شرکت‌ها، بهتر است در اعلام eps، ناشران سه سناریوی روند افزایش،کاهش و تثبیت نرخ ارز را مدنظر قرار دهند تا بازار دید کامل تری نسبت به epsها پیدا کند.
ضرورت اعلام گزارش‌های ماهانه
مهدی فرازمند، مدیرعامل مشاورسرمایه گذاری فاینتک: با توجه به اینکه در یک‌سال گذشته بسیاری از افراد بدون داشتن اطلاعات کافی در بازارسهام حضور یافته اند و بدون تحلیل و توجه به eps اعلامی شرکت‌ها اقدام به خرید و فروش می‌کنند، به نظر می‌رسد راهکار الزام شرکت‌ها مبنی بر اعلام eps در شرایط فعلی می‌تواند اقدام مناسبی باشد.
درگذشته برخی شرکت‌ها به صورت محتاطانه و برخی نیز به صورت جسورانه eps خود را اعلام می‌کردند، مزیت این طرح وجود مبنای عددی و محاسبه ای بود که تحلیلگران بر اساس آن و بر اساس بررسی وضعیت و شرایط کشور اقدام به نقد و بررسی میزان تحقق سود و زیان اعلامی شرکت می‌کردند.به نظر می‌رسد درشرایط فعلی نیز این اتفاق منجر به افزایش تحلیل در بازار شود، اما پیش‌بینی اعلامی به دلیل اینکه از جانب شرکت اعلام می‌شود ممکن است با کمی سوگیری مثبت یا منفی همراه باشد. بنابراین بهتر است eps اعلامی شرکت‌ها توسط یک خبره اعلام شود، برای حرفه ای تر انجام شدن این روند و کارآمد بودن حرکت مذکور این وظیفه می‌تواند بر دوش شرکت‌های مشاور سرمایه گذاری قرار داده شود، تا به صورت ادواری به تجزیه و تحلیل شرکت‌ها پرداخته ومیزان eps آنان را
برآورد کنند.
همچنین اجازه دهند خود بازارسرمایه و اهالی آن عملکرد شرکت‌ها را قضاوت کنند، در نهایت این فرآیند می‌تواند اصلاحاتی را بپذیرد و بسیار دقیق تر اجرا شود تا مشکلاتی که در گذشته وجود داشته نیز به حداقل برسد.باید حداکثر تلاش شکل بگیرد تا شرکت‌ها نسبت بهeps اعلامی خود مقداری مسئولیت‌پذیرانه‌تر رفتار کنند و در این بین به دنبال اعداد جذاب اما بدون پشتوانه نباشند.
البته در همین راستا بهتر است همانطور که شرکت‌ها ملزم به ارائه گزارشات ماهانه و اعلام میزان خرید و فروش خود هستند برای گزارش‌هایeps نیز چنین فرآیندی در نظر گرفته شود تا شرکت‌ها ملزم شوند به صورت ماهانه eps خود را به روز کنند.
تمرکز بر راستی آزمایی
محمدیوسف امین‌داور، مدیر سرمایه گذاری اطلاعات مالی پارت: بازگشت گزارشات EPS ازسوی سازمان بورس به‌نظر می‌رسد بتواند به بازار اطلاعات بیشتر بدهد تا از بودجه شرکت‌ها باخبر باشیم که امری بسیار خوب است. اینکه انتظار داشته باشیم با گزارشات EPS قیمت‌ها بالا می‌رود و شاخص افزایش پیدا می‌کند، انتظار غلطی است و هیچ ارتباطی بین آنها نیست اما اینکه انتظار داشته باشیم بازاری شفاف‌تر داشته باشیم که افراد بخواهند در آن با اطلاعات بهتر کار کنند ممکن است این هدف حداقل یک گام ما را نزدیک‌تر کند.
EPSهای اعلام شده از کیفیت لازم برخوردار نیستند؛ هنگامی که قیمت جهانی مس عددی است که در بودجه شرکت کمتر اعلام می‌شود، بی‌کیفیتی این گزارشات را مشخص می‌کند اما به‌طور کلی نفس این کار درست است. سیگنال‌ها باتوجه به وضعیت اقتصادی کشور می‌توانند اثرگذار باشند و گاهی ممکن است وضعیت اقتصادی کشور به‌حدی مخرب باشد که سیگنال‌های منفی داده شود.
در این گزارشات سیگنال منفی به آن اندازه مهم نیست و برای اینکه EPSها منطبق بر واقعیت باشند خوب است که سازمان بورس سیستمی برپا کند که براساس آن شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردانی آنها را ارزیابی کنند یعنی شرکت‌ها گزارش‌ها را مطابق برنامه خود منتشر کنند و شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردانی که از خود سازمان بورس مجوز گرفتند اعلام کنند که خوش‌بینانه است یا بدبینانه.
برای به حداقل رساندن مشکلات احتمالی گزارشات EPS بهترین کار این است که مجموعه‌هایی بیرون از آن شرکت گزارشات را راستی‌آزمایی و اظهارنظر کنند. اینکه پیش‌بینی‌ها را حسابرس‌ها بررسی و اظهارنظرکنند کاری بیهوده و بی‌معنی خواهد بود. مانند این است که به تحلیلگر بگویند کار حسابرسی را انجام بده درصورتی که در این کار تخصصی ندارد و نمی تواند انجام دهد. درصورتی که ایرادات EPSها برطرف شود در آگاه‌سازی سهامداران برای خرید سهام بسیار مفید خواهند بود.
احتیاج به بازاری تحلیل‌محور داریم
همایون دارابی، مدیرعامل شرکت سبدگردان داریوش: الزام اعلامepsها به نوعی بازگشت به گذشته است، چندین سال اعلام سودآوری توسط شرکت‌ها تجربه شده و با توجه به تبعاتی که با خود به همراه داشت، متوجه شدیم که روش مناسبی نیست. می‌توان گفت این روشی غیر قابل اتکا است، در اصل شما نمی‌توانید به طور دقیق سود یک‌سال آینده را در اقتصاد پر تلاطم ایران پیش‌بینی کنید. این مسئله توام با توقف‌های طولانی بوده، زیرا شرکت‌ها اعدادی را اعلام می‌کردند اما سازمان بورس یا نهاد ناظر آن را مورد بحث قرار می‌داد و ارائه ودریافت اطلاعات منجر به توقف‌های طولانی مدت می‌شد.
در این میان ممکن است مسائلی همچون کنتورسازی نیز پیش بیاید و همه به دنبال مقصر باشند، در کل روش درستی که در تمام دنیا در پیش گرفته می‌شود بدین شکل است که می‌بایست اطلاعات از شرکت‌ها گرفته شود و تحلیلگران رسمی اطلاعات را تجزیه و تحلیل کنند، شرکت‌ها نیز معمولا پس از اعلام گزارش‌های ۳ ماه اقدام به برگزاری کنفرانس کرده و نکات مبهم گزارشات را تشریح می‌کنند، بهتر است در کشور ما نیز همین روند انجام شود.
بازگشت به دوران epsها کار اشتباهی است و نمی‌تواند تاثیر بسزایی در آگاه سازی سهامداران داشته باشد، در کل باید بازار رسمی ای برای تحلیل وجود داشته باشد و سهامدارانی که به دنبال اطلاعات رسمی هستند به آن مراجعه کرده وتحلیل‌های مشاوران رسمی اعم از حقیقی و حقوقی را مطالعه کنند.
ما احتیاج به بازاری تحلیل‌محور داریم که در آن تحلیلگران از طریق فرو ش تحلیل به سود برسند و سهامدارانی که به دنبال تحلیل هستند اطلاعات معتبر ودست اول را دریافت کنند، ارائه گزارش‌ها به صورتی که نمی توان صحت دقیق آنان را ارزیابی کرد نمی‌تواند نقش بسزایی در روند برقراری تعادل بازار داشته باشد.باتوجه به تجربه گذشته، نمی‌توان مشکلات این طرح را نادیده گرفت و یا آنان را
به حداقل رساند.
بنابراین در شرایط فعلی باید گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها را تعمیق بخشیده و برای گزارش‌های ۳ ماه شرکت‌ها نیز اقدام به برگزاری کنفرانس کنیم،انتخاب سخنگو برای شرکت‌هانیز امری مهم است، تا در مواقع مبهم بتوانند اطلاعات دقیق را به بازار بدهند، بهتر است تعداد تحلیلگران و شرکت‌های مشاورسرمایه‌گذاری افزایش یابد و در محل رسمی همانند سایت تدان به ارائه تحلیل بپردازند و سازمان نیز از آنان حمایت کند حتی در صورت لزوم اقدام به پرداخت یارانه مختص تحلیلگران کنند تا بازار بتواند طبق ساختار تحلیل شکل بگیرد.
راهکاری موقت در فضای ابهام
مجتبی شهبازی، مدیر معاملات کارگزاری بانک پاسارگاد: با توجه به الزام شرکت‌ها مبنی بر اعلام epsها باید یادآور شد، وظیفه ناشر بازار، تحلیل نیست و باید تحلیل را به بازار بسپاریم اما از طرفی اعلام سود شرکت‌ها عادتی بوده که در گذشته در بازار شکل گرفته بود و نبود آن امروزه منجر به شکل گیری تبعات منفی شد. در یک‌سال گذشته با ورود افراد مختلف، بازار بزرگتر و چندین برابرشده است.
اکثر سهامداران جدید از تحلیل به دور بوده و بر پایه شنیده‌ها اقدام به خرید و فروش می‌کنند، شاید در این برهه از زمان تصمیم اعلامepsها برای این دست از سهامداران درست باشد و به نوعی ناشر بتواند تحلیلی هر چند اندک را در اختیار افراد قرار بدهد تا متوجه ارزش ذاتی شرکت‌ها شوند. بنابراین، این روند درکوتاه مدت راهکاری مناسب است اما برای بلند مدت بهتر است پس از رونق گرفتن بازار و روی آوردن افراد به تحلیل بنیادی، می‌توان این وظیفه را از عهده ناشرخارج کرده و برعهده بازار قرار دهیم.
بهتر است انتشار گزارش‌ها به صورت جدیدی شکل بگیرد و رشته تفضیلی مدیریتی به صورت کامل تری وارد شود. باید سناریوهای مختلف درآمد و پیش‌بینی سود در قالب گزارش‌های تفضیلی در کدال منتشر شودتا شاید به این طریق اندکی از تبعات منفی این طرح کاهش یابد.در این برهه از زمان که بازار از تحلیل دور شده و برخی از مردم ندانسته و بدون آگاهی آتش به مال خود می‌زنند، به نظر می‌رسد یکی از راهکارهای موقت که بتواند اندکی شرایط بازار را تغییر دهد روند مذکور باشد.در خصوص عقیده برخی برای غیرقابل پیش‌بینی بودن سودآوری شرکت‌ها باید یادآور شدکه شرایط کشور ما همیشه بدین صورت بوده است، فضای ابهام همیشه درکشور حاکم بوده و این را می‌توان با نگاه کلی به قیمت‌های خودرو و مسکن و غیره متوجه شد، با توجه به سناریوهای مختلف (سه حالت روند افزایشی، کاهشی و ثابت دلار) می‌توان سودآوری شرکت‌ها را پیش‌بینی کرد،تا اعلام epsها با دید کامل تری به بازار ارائه شود.
بر این اساس با توجه به اینکه بسیاری از سهامداران بدون تحلیل وارد بازار شده‌اند، بهترین کاری که می‌تواند در بلند مدت بر شرایط بازار سرمایه موثر باشد؛ بحث آموزش و سوق دادن مردم به سمت صندوق‌های سرمایه گذاری است که می‌تواند موثر واقع شود.
حاشیه رفتن تحلیلگری حرفه‌ای
کمال خان‌زاده، مدیرعامل کارگزاری ملل پویا: بازگشت EPSها باتوجه به اینکه درحال‌حاضر در بازار سرمایه سهامداران غیر حرفه‌ای و تازه وارد زیاد هستند به‌شرطی که شرکت‌ها EPSهای معقولی اعلام کنند، خوب است. یک مسیر و اعدادی را به سرمایه‌گذاران جدیدالورود نشان می‌دهد که در واقع بیشتر حواس آنها به سهم‌های غیربنیادی باشد، اما در کل برای شرکت‌های حقوقی و قدیمی‌های بازار که سالیان سال است در بازار سرمایه فعالیت می‌کنند شاید اتفاق خوبی نباشد، زیرا اعلام EPS باعث می‌شود که شرکت‌های سرمایه‌گذاری، حقوقی‌ها و قدیمی‌های بازار کمتر به سمت تحلیل بروند و شرکت‌های مشاور سرمایه‌گذاری و سبدگردانی که وظیفه آنها تحلیل عملکرد بنیادی شرکت‌ها براساس شرایط اقتصادی و شرایط شرکت‌هاست کمتر وارد بازار شوند.
گزارشات EPS تبعات منفی هم برای بازار دارد و باعث گمراه شدن تحلیلگران و کارشناسان بازار می‌شود و همچنین باعث کاهش تحلیلگری حرفه‌ای آنها می‌شود. اعلام سود هر سهم باعث می‌شود که بازار به سود اعلامی شرکت P/E بدهد و این موضوع باعث می‌شود سهامداران بیشتر از حدی سهم‌ها را خریداری نکنند، اعلام این گزارشات نقد شوندگی بازار و حجم معاملات را کاهش می‌دهد.
هنگامی می‌توان گزارشات EPS را کاملا حذف کرد که سازمان زمانی را تعیین کند و شرکت‌هایی را که در حوزه تحلیل هستند مانند شرکت‌های مشاوره سرمایه‌گذاری، شرکت‌های سبدگردانی و... به‌صورت مشخص و گروه‌بندی شده به بازار، گزارش‌های تحلیلی ارائه دهند، اگر این بستر درست شود دیگر احتیاجی به گزارشات EPS نیست اما در این ماه‌های اخیر به علت نبود این گزارشات، سهامداران جدیدالورود زیان‌های سنگین متحمل شدند. همچنین رونق کانال‌ها و سیگنال فروشی‌ها اتفاق افتاد که حباب‌گونه بسیاری از سهام شرکت‌های غیربنیادی را به‌دلیل سیگنال‌ها و دلایل غیربنیادی، بالا بردند.
امکان برقراری تعادل
آرش آقاقلی‌زاده، مدیرعامل شرکت سبدگردان الگوریتم: کیفیت گزارش‌های پیش‌بینی EPS از الزام بودن و نبودن آنها مهم‌تر است. باتوجه به بازگشت شرکت‌ها به پیش‌بینی EPS و ارائه مفروضات پیش‌بینی نقش شرکت‌ها در ارائه مفروضات و پیش‌بینی‌های واقعی و نه محتاطانه بیش از پیش اهمیت پیدا کرده و ارائه گزارشات نامعقول جهت دهی معکوس خواهد داشت.
بطور مثال پیش‌بینی EPSاولیه شرکت ملی مس با توجه به شرایط موجود و اصلاح آن به چشم بازار نامطلوب و بسیار محتاطانه آمد. بهترین حالت ارائه گزارش‌های EPS این است که مفروضات گزارش با توجه به سناریوهای مختلف متغیرهای تاثیرگذار از قبیل ارز و قیمت‌های کامودیتی و... منتشر و از ارائه گزارشاتی که مبنای تحلیلی ندارند اجتناب شود. این امر به ارزشگذاری و تحلیل شرکت‌ها کمک می‌کند و مبنای انتخاب سرمایه‌گذاران در خرید و فروش قرار می‌گیرد.
اعلام EPS توسط شرکت‌ها، در کنار ورودی‌های دیگری همچون گزارش اجماع تحلیلگران به فعالان بازار برداشتی کلی از ارزندگی بازار می‌دهد به این صورت که مخاطب درمی یابد که ضریب P/E بازار در حال حاضر حدود ۷ است تا در مورد ارزندگی نسبی سهام و کلیت بازار بتواند تصمیم‌گیری‌کند.
از طرف دیگر با توجه به شرایط متغیر ارز و قیمت‌های جهانی بسیار مطلوب خواهد بود که این پیش‌بینی حداقل در مقاطع سه ماهه بازبینی و منتشر شود. در شرایط فعلی، اعلام EPS توسط شرکت‌ها، همراه با انتشار مفروضات نرخ ارز، قیمت محصولات و تورم در سناریوهای مختلف، می‌تواند نشان دهد که بخش قابل توجهی از سهام شرکت‌ها، در قیمت‌های ارزنده قرار دارند و با کم کردن ریسک بازار در تسریع تعادل بازار کمک کند.
نیروی کمکی برای سهامداران
باقر خادمی، مدیر سرمایه گذاری کارگزاری فارابی: اعلام گزارشات EPS به ذات خود کار خوبی است، به تحلیلگران کمک می‌کند و باعث بالارفتن شفافیت بازار می‌شود اما در سال‌های اخیر ارائه و اعلام این گزارشات باعث شد شاهد فساد زیاد و اتفاقات نامطلوبی باشیم و در نهایت سهامدار خردی که براساس اطلاعات کدال و گزارشات تصمیم‌گیری می‌کرد در بعضی مواقع دچار ضرر و زیان می‌شد.
به‌طور کلی بازگشت گزارشات EPS اقدام درستی است درصورتی که فسادهایی که در بازار به‌دلیل این گزارشات اتفاق می‌افتاد، دیگر رخ ندهد که البته بعید است همچنین اتفاقاتی مجدد رخ ندهد. درمجموع EPSها در بازار تأثیر مثبتی دارند و باعث تحلیلی‌تر شدن بازار می‌شوند. قاعدتا EPSها برای اشخاصی است که تحلیلی سهم خریداری می‌کنند و تحلیلگر هستند و طبیعتا اگر تحلیلگران اطلاعات بیش تری از سهمی که قصد خرید آن را دارند، داشته باشند می‌توانند بهتر تصمیم‌گیری کنند؛ اگر آن تحلیلگر سرمایه‌گذار، مدیر سرمایه‌گذاری، سبدگردان یا کسی باشد که پرتفوی حقوقی یا حقیقی را در دست داشته باشد این گزارشات باعث می‌شوند تصمیم بهتری برای مجموعه منابعی که در دست دارد، بگیرد و در نهایت به نفع سرمایه‌گذار است؛ چه به صورت مستقیم برای خود خریداری کند و چه سرمایه‌گذار نهادی یا سرمایه‌گذار صندوق باشد.
تعادل و رونق بازار ارتباط چندانی به ارائه و اعلام گزارشات EPS ندارد و صرفا این گزارشات به تصمیم‌گیری در جهت انتخاب سهام کمک می‌کند. EPSها زیاد نمی‌توانند بر بازار تأثیر بگذارند تا باعث شوند بازار تعادل و رونق پیدا کند. آیتم‌های دیگری باعث تعادل و رونق بازار می‌شود، البته این موضوع هم می‌تواند تأثیرگذار باشد اما بیشتر در تصمیم‌گیری و انتخاب سهام تأثیر دارد تا اینکه روی کلیت بازار تأثیری داشته باشد.
ملیکا حمزه ئی
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۱