به گزارش صدای بورس، در این روش فروش، زمان بازپرداخت، نرخ سود اسمی، نرخ سود تا سررسید و غیره باید طبق برنامه‌ریزی مشخصی سنجیده و اجرا شود. در بودجه ۱۳۹۹ پیش‌بینی شد که دولت فروش اوراق مالی مانند اوراق اسناد خزانه اسلامی را در دستور کار قرار دهد، به این منظور نه تنها به انتشار ۹۰ هزار میلیارد تومان اوراق دست زد که با اخذ مجوز از شورای عالی سران قوا انتشار ۱۵۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دیگر را نیز دریافت کرد. منابع حاصل از فروش و واگذاری اوراق مالی اسلامی در منابع بودجه عمومی لایحه بودجه سال۱۴۰۰نیز ۱۲۵ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است.
افزایش جذابیت اوراق، سال آینده
مهدی قلی‌زاده، مشاور سرمایه‌گذاری و تأمین مالی بانک کارآفرین با اشاره به فروش۱۷۰هزار میلیارد تومان اوراق بدهی تا پایان ماه گذشته گفت: امسال تقریبا۱۷۰ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی توسط دولت تا آخر بهمن ماه فروخته شد که نسبت به سال‌های گذشته روند افزایشی را نشان می‌دهد. البته در بهمن ماه حدود ۲۴ هزارمیلیارد تومان فروش اوراق بدهی صورت گرفته که بیشترین میزان انجام شده در سال جاری محسوب می‌شود.
قلی زاده تاثیر انتشار اوراق بدهی را بر بازار سرمایه منفی دانست و افزود: انتشار اوراق بدهی بر بازار سرمایه تاثیر منفی می‌تواند داشته باشد اما دلیل نزول بازار نیست، چراکه نرخ سود این اوراق همزمان با روند نزولی بازار در حال افزایش است.البته برای سال آینده این اوراق جذاب خواهند بود چرا که سال آینده ریسک بالایی برای بازار سرمایه دارد و سود بازار نیز بسیار پایین‌تر از سه سال اخیر خواهد بود. همچنین با در نظر گرفتن این مسئله که سود سالانه ytm این اوراق بالاتر از سود بانکی هست و به علاوه این اوراق بدون مالیات هستند باعث می‌شود جذابیت اوراق در سال آتی افزایش یابد.
قلی‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا انتشار این اوراق عامل ریزش‌های اخیر بورس را رقم زده بیان داشت: وجود رابطه علیتی بین انتشار اوراق و ریزش بازار استدلال صحیحی نیست. تغییرات سیاسی و بین‌المللی موجب کاهش انتظارات تورمی در جامعه شد و موجبات خروج پول‌های بزرگ و هوشمند از بازار را رقم زد. البته توجه داشته باشیم خریداران این اوراق اغلب صندوق‌ها، حقوقی‌ها و بانک‌ها هستند. در صورتی که دلیل ریزش بازار خروج پول حقیقی است. برای پول حقیقی دو سناریو وجود دارد یا این نقدینگی از بازار خارج شده که در واقع پول هوشمند و قابل توجهی بوده و تبدیل به سپرده‌های بانکی بلندمدت شده است که به این زودی به بازار سرمایه برنمی‌گردد یا این که با احساس ثبات سیاسی در اواخر سال آینده امکان برگشت به بازار خواهد داشت.
سیاست بسیار غلط کسب در آمد
علی سعدوندی، مشاور بین‌المللی بانکداری، سرمایه‌گذاری و تأمین مالی روند انتشار اوراق بدهی و تاثیر این مسئله بر بازار سرمایه را در گفت‌وگویی مورد بررسی قرار داد.
روند انتشار اوراق بدهی در سال‌های اخیر را چطور ارزیابی می‌کنید؟
مقدار انتشار اوراق بدهی در سال‌های اخیر افزایش یافت که اتفاق قابل توجهی است. دولت در گذشته به شکل غیرشفاف و بدون نظارت عمومی از بانک مرکزی یا بانک‌های تجاری استقراض می‌کرد و در حال حاضر با انتشار اوراق بدهی دولت این روش را کنار گذاشته که به خودی خود اتفاق مثبتی به شمار می‌آید.
در خصوص انتشار اوراق بدهی چه نظری دارید؟
موضوع این است که وزارت اقتصاد همواره با انتشار اوراق مخالفت کرده است. اما در حال حاضر شاهد آن هستیم که در روزهای پایانی سال دولت قصد آن را دارد که حجم بیشتری از اوراق را عرضه کند.با این حال بعید است که حجم اوراق بدهی عرضه توسط فعالان بازار خریداری شده باشد.
چرا فعالان بازار را خریدار اوراق بدهی دولتی نمی‌دانید؟
چون نرخ اوراق تغییر نکرد. در واقع درست است که دولت حجم بیشتری اوراق عرضه کرد، اما این اوراق از سوی بانک‌های خود دولت خریداری شد.این اوراق توسط بازار خریداری نشده و علاوه بر این طبیعی است که بخشی از افرادی که قصد خروج از بازار سهام را داشتند در صندوق‌های اوراق سرمایه‌گذاری کنند. موضوع قابل تامل این است که اگر بازدهی اوراق دولتی کم‌تر از میزان فعلی نیز بود این افراد همچنان در این اوراق سرمایه‌گذاری می‌کردند.
شائبه انتشار اوراق بدهی در ریزش بازار را چگونه می‌بینید؟
این مسائل شایعاتی است که توسط همان افرادی تولید می‌شود که سرمایه‌های مردم را به باد دادند و بازار را به این حال و روز انداختند این افراد باید در مقابل جامعه و افرادی که به آن‌ها مشاوره دادند و سیگنال فروختند جوابگو باشند. این افراد با قرار گرفتن بازار در شرایط فعلی قدرت توجیه کردن بالایی به دست آورده‌اند و همانند فردی که در حال غرق شدن است و به هر خس و خاشاکی چنگ می‌اندازد تا غرق نشود به هر توجیهی دست می‌زنند. البته باید گفت اعلام این نظر از سوی بنده به معنای توجیه روند غلط انتشار اوراق نیست.در واقع اثر انتشار اوراق بر بازار سرمایه توسط برخی فعالان بازار به شکل معکوس نشان داده می‌شود. اگر بازار سهام جذاب باشد با این نرخ، قطعا اوراق نمی‌تواند با بازار سهام رقابت کند.مشکل این است که در حال حاضر بازار سهام جذابیتی ندارد.
چرا بازار سهام در شرایط فعلی جذابیتی ندارد؟
ابتدای سال در شاخصی مساوی شاخص فعلی( یعنی حدود یک میلیون و ۲۰۰هزار واحد) برای تمامی سهم‌ها صف خرید وجود داشت. با این حال در پایان سال برخلاف تورم موجود نه تنها صف خریدی دیده نمی‌شود بلکه فقط صف فروش به چشم می‌خورد.در آن مقطع فعالان بازار اعلام می‌کردند به این دلیل که نرخ تورم بالاتر خواهد بود و پیش‌بینی افزایش قیمت دلار نیز وجود دارد بنابراین هر کس سهام خریداری کند منتفع می‌شود. البته این مسئله نیز صحیح بود چرا که در ابتدای سال وزارت اقتصاد به شدت با انتشار اوراق مخالفت می‌کرد تا جایی که در روز سیزدهم خردادماه امسال نیز انتشار اوراق را متوقف کرد. همین مسئله به تشکیل هر چه بیشتر صف‌های خرید دامن زد. برنامه وزارت اقتصاد این بود که از محل فروش سهام دولتی کسب درآمد کند که البته سیاست بسیار غلطی بود.
مسائل متنوع، عامل ریزش
بهادر شمس، مدیرعامل کارگزاری آرمان تدبیر نقش جهان نیز با بی‌تاثیر دانستن انتشار اوراق بدهی دولت بر ریزش‌های اخیر بازار سرمایه گفت: مسئله انتشار اوراق مسئله جدیدی نیست و سال‌های گذشته نیز اتفاق افتاده است. علاوه بر این همواره شاهد آن بوده‌ایم که انتشار اوراق در شش ماهه دوم سال اتفاق می‌افتد ولی مسئله قابل توجه این است که هر سال این اعداد و ارقام درشت‌تر می‌شود و البته این مسئله نیز غیرعمد انجام شده است.
شمس افزود: اینکه گفته می‌شود انتشار این اوراق عاملی جهت ریزش بازار بوده است، ادعای غلطی است، چرا که این اعداد و ارقام از ابتدا در بودجه دولت دیده شده بود و فعالان بازار نیز از قبل چنین پیش‌بینی‌هایی را داشته‌اند. البته امسال یک سال استثنایی به لحاظ وقایع مختلفی به حساب می‌آید که در بازار سرمایه رخ داد. با این حال بازار بدهی در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی را در بازار سرمایه تجربه کرد.
مدیرعامل کارگزاری آرمان تدبیر نقش جهان در خصوص اثر بازارهای موازی بر بازار سرمایه تصریح کرد: به طور سنتی بازارهای جایگزین چون بازار ارز، مسکن و طلا همواره بازار را تحت تاثیر قرار داده‌اند اما امسال علاوه بر این بازارها، ارز دیجیتال نیز بازار سرمایه را متاثر کرده است. وی با اشاره به اثر رشد قیمت بیت‌کوین بر خروج پول از بازار سرمایه افزود: افزایش قیمت رمزارزها باعث شد پول از بازار ما خارج شده و به سمت این بازار حرکت کند و بازار سرمایه راتحت تاثیر قرار دهد. همچنین اتفاقات مختلف و متعددی رخ داد اما این نگاه که عوامل مذکور قصد تخریب یا منفی کردن بازار را داشتند، مدنظر نبود.
گلشن بابادی
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۳