حق تقدم سهام در بازار بورس یکی از پرسش‌های اساسی است که توسط بسیاری از مبتدیان و تازه واردین پرسیده می‌شود. ممکن است در گشت و گذارهایی که در طول روز بین سهام مختلف بازار بورس می‌زنید چشمتان به برخی سهام بخورد که با عنوان حق تقدم از آن‌ها نام برده شده است. حق تقدم سهام چیست؟ خرید حق تقدم و یا فروش حق تقدم چگونه صورت می‌گیرد؟ برای پاسخ به این سؤالات باید از ابتدا برایتان روشن کنیم که چرا و چگونه برخی از سهام به صورت حق تقدم بورس (حق تقدم در بورس چیست ) عرضه می‌شوند و در نهایت شیوه معاملاتی حق تقدم سهام در بورس به چه صورت خواهد بود؟
افزایش سرمایه و انواع آن
حق تقدم سهام در بورس از افزایش سرمایه شروع می‌شود. معمولاً شرکت‌ها به روش‌های مختلفی دست به افزایش سرمایه می‌زنند تا منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کرده و این سرمایه را در راستای بهبود عملکرد شرکت صرف می‌کنند. روش‌های افزایش سرمایه شرکت‌ها از طریق سود انباشته ، از طریق تجدید ارزیابی دارایی‌های شرکت، روش صرف سهام و افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات انجام می پذیرد. در همین راستا واجب است با تمام آنچه در حوضه افزایش سرمایه وجود دارد آشنا شوید به همین منظور پیشنهاد میکنیم مقالات زیر را بررسی و مطالعه نمایید.
حق تقدم سهام در بورس و روش‌های خرید و فروش آن
پس حق تقدم سهام در بورس همان سهامی است که توسط شرکت عرضه شده و سهامداران خود را مقدم بر دیگران شمرده و به آنان میزان قابل مشخصی سهام ارائه می‌کند. معمولاً در بازار بورس در انتهای نماد هر سهم حق تقدم یک حرف ح اضافه شده است که نشان دهنده حق تقدمی بودن سهام می‌باشد.
حق تقدم سهام در بورس قابلیت تبدیل به سهام عادی را دارد به این صورت که سهام دار مجاز است به دلخواه خود چند عملیات انجام دهد. هنگامی که پس از افزایش سرمایه سهام حق تقدم به شما تعلق گرفت مجاز هستید که در بازه زمانی مشخصی که معمولاً 2 ماه در نظر گرفته می‌شود این سهام را از شرکت خریداری کنید و پس از مدتی آن را به شکل سهام عادی در پرتفوی خود داشته باشید. پولی که بابت هر سهم می‌پردازید معادل 1000 ریال می‌باشد. به سایت کدال مراجعه کرده و تمام مدارک و شرایطی که برای پرداخت پول و خرید حق تقدم در آن ذکر شده است را مطالعه می‌کنید. سهام حق تقدم چیست؟
البته شایان ذکر است که این حق تقدم از ابتدا متعلق به خود شماست و شما تنها با این کار با مبلغ بسیار پایینی آن را خریداری می‌کنید. اگر جزو آن دسته از سهامدارانی هستید که از شرکت مطالباتی دارید به عنوان مثال سود تقسیمی خود را دریافت نکرده باشید می‌توانید در فرم پذیره نویسی خود به شرکت اجازه دهید که مبلغ حق تقدم‌های شما را از مطالباتتان کسر کند و دیگر نیازی به پرداخت پول نداشته باشید.
اگر به هر دلیلی تمایلی به پرداخت این مبلغ نداشتید باز هم در یک بازه زمانی 2 ماهه حق فروش سهام حق تقدم خود در بازار بورس را دارید. البته این فروش با قیمت حدود 100 تومان پایین‌تر از قیمت اصلی اتفاق می افتد.
گاهی ممکن است سهام دار به هر دلیلی نه تمایلی به پرداخت وجه در قبال سهام حق تقدم و تبدیل آن به سهام عادی داشته باشد و نه تمایلی به فروشش. زمان مقرر هم تمام شود و حالا پرسش پیش می‌آید که سر حق تقدم سهام در بورس چه می‌آید؟ آیا سهامدار به این دلیل که آن را خریداری نکرده و یا به فروش نرسانده از امتیازات آن بی بهره می‌ماند؟ باید بگوییم که خیر. این سهام متعلق به سهامدار است و در هیچ صورتی سوخت نمی‌شود.
اگر سهام دار دو روشی که پیشتر نقل کردیم را انتخاب نکرد. این حق تقدم نزد شرکت به امانت می‌ماند و پس از مدتی توسط خود شرکت به فروش رسیده و مبلغ آن با کسر کارمزد به حساب سهامدار واریز می‌شود. این فروش توسط یک آگهی و به صورت حراج انجام می گیرد.فروش سهام حق تقدم پروسه زمانی مشخصی نداشته و گاهی ممکن است تا 6 ماه هم طول بکشد اما در هر صورت سهم سهامدار به حسابش واریز خواهد شد.
تمام این نکاتی که گفته شد مربوط به سهامدارانی است که در مجمع شرکت جهت افزایش سرمایه حضور داشته باشند. منظور حضور فیزیکی نیست. یعنی هنگام برگزاری مجمع همچنان سهامدار این شرکت باشند. با این شرایط است که حق برخورداری از حق تقدم سهام در بورس را خواهند داشت. اگر درباره بازگشایی سهم بعد از مجمع به دنبال اطلاعات هستید ، مطالعه مقاله "نحوه بازگشایی سهم بعد از مجمع" می تواند مفید باشد.
پس از مجمع این سهام برای آن‌ها در نظر گرفته شده و هر زمان که خواستند می‌توانند از این سهم مورد نظر خارج شوند. نگران نباشید حتی اگر سهام خود را به فروش رسانده باشید و دیگر جزو سهامداران شرکت محسوب نشوید در صورتی که حق تقدمتان نزد شرکت امانت است وجه شما هنگام فروش به حسابتان واریز خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع افزایش سرمایه و جزییات مربوط به سهام حق تقدم باید به طور مرتب سایت کدال را چک کنید و یا این اطلاعات را از سایت رسمی شرکت به دست آورید.
در نهایت یادآوری این نکته الزامیست که حق تقدم تنها و تنها محصول افزایش سرمایه حاصل از آورده نقدی ست و از الباقی مجامع انتظار چنین چیزی را نداشته باشید. مطالعه کدال و پیگیری اخبار شرکت قطعا به نفعتان خواهد بود. به هر حال شما از سهامداران آن شرکت هستید ولو با سرمایه ای اندک.اگر درباره قیمت سهام بعد از تقسیم سود به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله "قیمت سهام بعد از مجمع چگونه تغییر می کند" میتواند مفید باشد.
نکته قابل توجه این که قیمت هر سهم حق تقدم معادل صد تومان بوده و این مبلغ خرید تنها به سهامداران تعلق دارد. افراد حقیقی و حقوقی سهامدار برای دریافت این مزایا و تبدیل آن به سهام عادی در یک بازه زمانی مشخص یا این مبلغ را پرداخت می‌کنند و یا سهام خود را با قیمت صد تومان کمتر به دیگر سهامداران می‌فروشند. حتی اگر تمایلی به هر یک از این معاملات نداشتند، سهام حق تقدم آن‌ها نزد شرکت به امانت نگهداری می‌شود و پس از اینکه شرکت آن را به فروش رساند با کسر کارمزد، مبلغ را به حساب سهامدار واریز می‌کند.