اعمال محدودیتهای نوسان قیمت و حجم مبنا محدودیتهایی در نقدشوندگی سهام در بازار ایجاد میکند. به هرمیزان که محدودیتها و تغییرات در قیمت پایانی کمتر باشد، نقدشوندگی و کشف قیمت سهام بهتر صورت میگیرد. البته گاهی اوقات امکان دارد اتفاقاتی در کشور رخ دهد که باعث شود محدودیتهای بیشتری برای نوسان سهام دیده شود. درمجموع هرچه بورسها پیشرفتهتر میشوند، دامنه محدودیت و محدود کردن نوسان قیمت کمرنگ خواهد شد.
بورسهایی که در دنیا دامنه نوسان دارند، بهصورت متقارن است و متقارن کردن دامنه نوسان در شرایط فعلی بورس تهران به کشف قیمت، شفافیت و نقدشوندگی بازار کمک میکند و نقدشوندگی را افزایش میدهد و همانطور که شاهد بودیم حتی اعلام این موضع اثر مثبت خود را بر بازار گذاشت.
باتوجه به شرایط خاص کشور اگر بخواهیم الگویی برای دامنه نوسان در نظر بگیریم براساس تجربیات بورسها در جهان باید برای کل بازار سرمایه دامنه نوسان گذاشته شود. مثلا میتوان برای کل بورس اینگونه در نظر گرفت که اگر دامنه ۵ درصدی گذاشته و اعلام شود، درصورتی که تغییرات قیمت سهام از مثبت و منفی ۵درصد عبور کند با توجه به وزن سهامی که در کل بازار وجود دارد به بالاتر از این درصد اجازه داده نشود. بهطور مثال اگر به یک باره قیمت تعدادی از سهمها ۲۰تا۳۰ درصد افزایش یافتند و باعث شد بازار در یک روز ۶ درصد افزایش پیدا کند بهنحوی فرمول تعیین شود که کل بورس بیشتر از مثبت ۵ درصد افزایش نیابد.
گذاشتن دامنه نوسان برای کل بورس باعث میشود وقتی عاملی خاص اتفاق افتاد تغییرات قیمتها را محدود کنند تا تصمیمگیریها بهینهتر وشفافتر شود. بهتر است یا دامنه نوسان برای کل بازار باشد و حجم مبنا و میزان معاملات برای هر سهم بالا باشد، اینگونه نباشد که با معاملات کم سهام کل شرکتها و بورس افزایش چشمگیری داشته باشد. درصورتی که برای هر سهم و هر صنعتی دامنه نوسان را افزایش دادیم باید شرط این باشد که حجم معاملات در یک سهم و در بورس افزایش پیدا کند.
در رابطه با میزان اعتماد سرمایهگذاران به بورس بهرغم اینکه عدهای معتقدند در حال حاضر اعتماد از بورس سلب شده است، شخصا این اعتقاد را ندارم. زیرا در شرایط فعلی همچنان میلیونها سهامدار در بازار سهام وجود دارند و باوجود اینکه میتوانند سهام خود را بفروشند اما این کار را انجام نمیدهند. تعداد افرادی که تمامی سهام خود را فروختند نسبت به تعداد افرادی که همچنان در بازار هستند بسیار کمتر است و این نشان دهنده این است که در بازار اعتماد وجود دارد و کمبود نقدینگی که در شرایط فعلی در بازار وجود دارد نشان دهنده نبود اعتماد نسبت به بازار نیست. بهنظر میرسد بهتر باشد در کنار اعلام شدن خروج نقدینگی و فروش سهام توسط سهامداران مخصوصا سهامداران خرد، از طرف سازمان بورس، آمار و ارقام سهامداران و سرمایهگذاران و تعداد کدهای فعال نیز اعلام شود.
زیرا حتی در شرایط فعلی باوجود رکود در بازار هنوز کدهای سهامداری جدید در حال صدور است و حتی در سهام بعضی صنایع و شرکتها ورود نقدینگی جدید نیز وجود دارد. البته در هر زمان در هر بازاری فرصت سرمایهگذاری و کسب درآمد و بازدهی وجود داشته باشد مطمئنا بازار فعال میشود. بنابراین باید در بورس فرصتهای سرمایهگذاری، امکان کسب بازدهی، عرضههای اولیه و افزایش سرمایهها را افزایش دهیم که این امر باعث میشود اعتماد به بورس بیشتر شود و نقدینگی به سمت آن روانه شود. همچنین افزایش عرضههای اولیه و ورود سهام جدید و در شرایط فعلی تقسیم سود بالا توسط شرکتها در مجامع عمومی سالانه خود باعث ایجاد نقدینگی میشود و امکان رشد و رونق بازار سرمایه بیشتر خواهد شد.
- محمد آرام بنیار، کارشناس بازار سرمایه
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۹