آیا برای اوراق مسکنی که قرار است توسط مردم خریداری شود، بسترسازی شده است یا خیر؟ این موضوع که بعد از سرمایه‌گذاری مردم و جمع‌آوری سرمایه‌های خرد قرار است چه چیزی تحویل بگیرند باید شفاف‌سازی شود.
همچنین باید از ظرفیت بورس کالا برای شفافیت معاملات، قیمت‌گذاری بر مبنای عرضه و تقاضا، رهگیری مبدا و مقصد خرید و فروش و... استفاده کرد اما به شرطی که بسترسازی انجام شود، یعنی برای عرضه خودرو باید دید آیا کارخانه‌های ما به آن میزان فعال هستند یا خیر. حداقل در شرایط فعلی به‌نظر می‌رسد این امکان فراهم نیست اما به‌طور کلی طرح بسیار خوبی است و امید است در آینده اجرایی شود. مسئله دوم درخصوص عرضه کالاها در بورس کالا این است که دولت باید از قیمت‌گذاری دستوری دست بردارد. از مزایای این عرضه می‌توان به این موضوع اشاره کرد که به‌دلیل استفاده از ابزارهای نوین مالی که همان اوراق است، دست دلالان از بازار حذف می‌شود. از جمله عواملی که باعث شده قیمت خودرو افزایشی باشد، دلال‌ها هستند که نقش تعیین‌کننده‌ای در قیمت‌سازی دارند.
درخصوص بسترسازی مسکن هم باید شفاف شود که مردم به چه میزان اوراق خانه خریداری کنند و در فرآیند تحویل قرار است چه خانه‌هایی تحویل داده شود. بنابراین ابتدا باید ثباتی در اقتصاد کشور به‌وجود آید، نوسانات دلار برداشته شود، روابط بین‌الملل تقویت شود که در این صورت با اقتصادی نرمال مواجه می‌شویم و کارخانه‌ها به سمت تولید می‌روند و در این شرایط می‌توان این طرح را به‌درستی اجرا کرد. در شرایط فعلی در عرضه خودرو در بازار نقدی در فرآیند توزیع مشکل وجود دارد و عده‌ای از کارخانه‌ها این را مخفی کرده‌اند که لازم است این موارد شفاف شود. میزان تولید، میزان انبارها و... شفاف‌سازی شوند که به‌صورت عادلانه توزیع شوند و اگر در فرآیند عرضه مشکل داشته باشیم، مجددا قیمت‌های کذایی شکل می‌گیرند و فرد ترجیح می‌دهد از بورس خریداری نکند.
بنابراین لازم است در مکانیسمی درست و بستری شفاف، با نرخ دلار و اقتصادی ثابت به سمت عرضه محصولاتی مانند خودرو و اوراق مسکن گام برداشت. از جمله مواردی که لازم است بورس کالا در بسترسازی به آن توجه کند، این است که قوانین سختی را لحاظ کنند، مثلا شخص هر سه سال یکبار بتواند از بورس خریداری کند و اگر خریداری کرد، محدودیت بگذارند که نتواند هرکجا که خواست بفروشد یا اگر فروخت مالیات سنگین در نظر بگیرند. نیاز است برای این طرح بزرگ وزارت اقتصاد، وزارت مسکن، بانک مرکزی، بورس کالا و نظام مالیاتی کشور همکاری خوبی داشته باشند و به‌صورت جدی این اقدام کارشناسی شود. همچنین باید صندوقی برای طرح‌های توسعه‌ای شکل بگیرد که اگر کسی حاضر شد خودرویی که در بازار ۵۰ میلیون تومان است در بورس کالا به قیمت بالاتر خریداری کند، این مابه‌التفاوت قیمتی را به جای جیب دلال در آن صندوق واریز کنند.
- حسن میثمی، مسئول معاملات مشتقه شرکت بورس بیمه ایران
منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۳۹۹