سهام شاخص ساز چیست برای برخوردار شدن یک سرمایه‌گذاری موفق با کسب بیشترین میزان بازدهی و همچنین به حداقل رساندن میزان ضرر و کاهش ریسک به کوچک‌ترین میزان خود در بازار بورس، نیازمند کسب دانش و تخصص و همین طور کسب داده درباره بعضی از پارامترها هستیم.
لازم است به اطلاعاتی نظیر ارزش معاملات و حجم معاملات، قیمت‌های جهانی و تغییرات نرخ ارز، میزان ورود و خروج سهام داران حقیقی و حقوقی از سهام، شناخت سهم‌های بنیادی و بزرگ، شناخت شرکت‌های بزرگ بورسی، پارامترهایی که به صورت روزانه تحت تاثیر معاملات قرار دارند و... برسیم.
هدف صدای بورس در این مقاله شناسایی سهام‌های شاخص ساز بورس است، به عبارت دیگر بررسی این که منظورمان از سهام شاخص ساز چیست و این سهام‌ها کدام سهام های موجود در بازارند؟
سهام شاخص ساز بورس کدامند؟
پیش از پاسخ به سوال مطرح شده بایستی تا تعریفی از خود "شاخص" در نظر داشته باشیم. شاخص در اصل عددی است که میانگین ارزش مجموعه‌ای از اقلام در ارتباط با همدیگر را بر طبق درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ اظهار می‌نماید. حال در معاملات بازار بورس اوراق بهادار به این خاطر که دارایی اصلی در جهت داد و ستد "سهام" است؛ به همین خاطر قیمت سهام تحت عنوان متغیر اصلی بیان می‌شود.
توجه بکنید که بر طبق این اساس، انواع مختلف شاخص‌های بورس تعریف می‌شوند، به تعبیر دیگر در بازار بورس چند نوع شاخص داریم. هم اکنون درباره سهام شاخص ساز بایستی بگوییم شرکت‌های بزرگ بازار بورس به طور عمومی تحت عنوان سهام شاخص ساز شناخته می‌شوند. از آن جایی که ارزش معاملات و ارزش بازار این شرکت‌ها بسیار بیشتر از شرکت‌های کوچک بازار بورس است، به همین خاطر تاثیرگذاری هر یک از این شرکت‌ها هم بر شاخص کل به مراتب بسیار بیشتر از شرکت‌های کوچک می‌شود.
در بازار بورس و اوراق بهادار تهران 8 نوع شاخص مهم وجود دارد که از جایگاه تحلیلی بسیار زیادی نزد سرمایه‌گذاران برخوردار هستند. این شاخص‌ها در بر گیرنده: شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص 50 شرکت برتر و شاخص 30شرکت بزرگ. به این جهت که هدف ما در این مطلب ذکر سهام شاخص ساز در بازار است، تنها به تعریف " شاخص کل" در بازار سهام اشاره میکنیم.
شاخص کل قیمت چیست؟
شاخص در اصل نماگری است که بازدهی یا سطح عمومی قیمت را برای گروه یا کل سهام نمایان می کند. به همین خاطر "شاخص کل" قیمت بیان کننده سطح عمومی قیمت تمامی سهام‌های موجود در بازار بورس و اوراق بهادار است.
نکته اصلی که می‌بایستی به آن توجه داشت و در خصوص شاخص کل در نظر گرفته شود، این موضوع است که شاخص کل در بازار بورس، معیاری است که تحت تاثیر یک سری از فاکتورها دستخوش تغییرات می شود یا به عبارت بهتر عواملی باعث افزایش و کاهش عدد شاخص کل می‌شوند. این عوامل به شرح زیر است:
- هنگامی که شرکت ها از محل آورده نقدی سهامداران افزایش سرمایه می‌دهند، شاخص کل به نوعی تعدیل می شود.
- هنگامی که تعداد شرکت ها در بورس زیاد یا کم می گردد، شاخص کل مورد تعدیل واقع می شود.
- زمانی که سهمی به دلیل برگزاری مجامع یا شفاف سازی بسته می گردد، قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی آن سهم تحت عنوان مبنای قیمتی آن سهم در شاخص ایجاد می شود.
از آنجایی که شاخص کل از تعداد سهام شرکت‌های گوناگون متاثر است، به همین خاطر شرکتی هر مقدار بزرگ‌تر و تعداد سهامش زیادتر باشد، نسبت به سایر شرکت‌ها، تغییرات زیادتری را در شاخص کل تشکیل می‌دهد. مثلاً فرض نمایید روند بازار نزولی است اما به این خاطر که 3 تا 5 سهم بزرگ بازار صعود چشمگیر و سنگین داشته‌اند، شاخص کل رشد حائز اهمیتی را ثبت می‌نماید.
سازمان بورس و اوراق بهادار سهام پذیرش شده در بازار بورس را بر طبق میزان نقدشوندگی، تعداد سهام، وضعیت سودآوری، درصد شناوری سهام و … در دو بازار اول و دوم تقسیم‌بندی می‌کند. شاخص قیمت کل هم اغلب برای سهام پذیرفته‌شده در هر نوع از این بازارها به صورت کاملاً تفکیک شده محاسبه می‌شود و از آن تحت عنوان شاخص بازار اول و بازار دوم یاد می‌شود.
حال که اطلاع داریم شاخص کل چیست و تحت تاثیر چه فاکتورهایی قرار دارد، به عبارت دیگر به سهام شاخص ساز بپردازیم و بیان کنیم سهام های شاخص ساز بورس و اوراق بهادار ایران کدام‌ها هستند؟
منظور از سهام شاخص ساز چیست؟
یکی از استراتژی هایی که همیشه بین معامله‌گران گوناگون مورد بحث است، کوچکی و بزرگی شرکت هاست. سهام شرکت‌های بزرگ به آسانی این توانایی را دارد تا شاخص کل را تحث تاثیرشان قرار بدهند. از سوی شرکت‌های بزرگ بازار تعداد معاملات زیادتر و نقدشوندگی بیشتری هم دارند. اکنون منظور از سهام‌های شاخص ساز اغلب سهام هایی هستند که بازدهی منفی یا مثبت آن‌ها زیادترین تاثیر را بر روی شاخص کل دارد، در اصل نزول یا صعود سنگین سهام شاخص ساز، به تغییرات حایز اهمیت شاخص کل منجر می‌گردد. اگر درباره بازدهی واقعی در بورس به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله ی "بازدهی بورس یعنی چه" را به شما پیشنهاد می کنیم.
سهام‌های شاخص ساز را سهام شرکت‌های بزرگ جا گرفته در بورس و اوراق بهادار تشکیل می دهند، سهامی که زیادترین تعداد سهام و بالاترین ارزش بازار و زیادترین ارزش معاملات را به خودش اختصاص داده است. شرکت‌های بزرگ بورس اغلب مواقع تحت عنوان سهام شاخص ساز شناسایی می‌شود. از آنجایی که ارزش معاملات و ارزش بازار این شرکت‌ها خیلی زیاد از شرکت‌های کوچک است، به همین خاطر تاثیرگذاری هر یک از این شرکت‌ها هم بر شاخص کل به وفور بسیار زیادتر از شرکت‌های کوچک خواهد بود.
تحت عنوان مثال در تاریخ 11 مرداد، سهمی نظیر بکاب با وجود صف خرید بودن، تنها 0/31 واحد بر شاخص کل تاثیر می‌ذارد اما در برابر آن سهمی نظیر شستا، 5301 واحد در رشد شاخص موثر بود.
جدول 30 سهام شاخص ساز بازار
همان طور که بیان شد شاخص کل بازار بورس و اوراق بهادار تحث تاثیر و تغییرات سهام شاخص ساز و بزرگ و همین طور متناسب با روند صعودی یا نزولی این سهم‌ها، افت و صعودهای حایز اهمیتی را تجربه می کند. در ادامه این بخش به بزرگ‌ترین شرکت‌های بورسی و به عبارتی سهام شاخص ساز خواهیم پرداخت.
- فولاد با ارزش بازار 4,315,850 میلیارد ریال
- شستا با ارزش بازار 4,180,800 میلیارد ریال
- فارس با ارزش بازار 4,038,090 میلیارد ریال
- فملی با ارزش بازار 3,366,480 میلیارد ریال
- شپنا با ارزش بازار 2,490,840 میلیارد ریال
- شتران با ارزش بازار 2,222,440 میلیارد ریال
- خودرو با ارزش بازار 2,120,642 میلیارد ریال
- حکشتی با ارزش بازار 1,651,927 میلیارد ریال
- تاپیکو با ارزش بازار 1,654,450 میلیارد ریا
- شبندر با ارزش بازار 1,541,693 میلیارد ریال
ارزش بازار Market Cap بهای روز جاری یک شرکت را بیان می‌کند و از حاصل ضرب تعداد کل سهام یک شرکت در قیمت پایانی حاصل می‌شود. این ارزش بازار با پایین آمدن و بالا رفتن قیمت سهام تغییر می‌نماید. مارکت کپ معین می‌کند که اگر همین امروز قصد خرید این شرکت را به صورت یک جا دارید چه بهایی را می‌بایستی بپردازید.
مارکت کپ منجر می‌گردد شرکت هایی که ارزش بازار بسیار زیادی دارند، تاثیر زیادی هم بر روی شاخص کل بازار بورس و اوراق بهادار بگذارند. به این معنا که اگر ارزش بازار شرکتی زیادتر از سایرین در این حیطه باشد، کاهش یا رشد ارزش آن شرکت تاثیر خیلی زیادی بر روی رشد و همین طور کاهش شاخص کل خواهد داشت. به این گونه از شرکت ها که ارزش بسیار زیادی در بازار بورس و اوراق بهادار کشور دارند شرکت‌های شاخص ساز اطلاق می‌گردد.
و در آخر...
در پایان این مقاله ضمن فهمیدن معنای شاخص ساز و انواع گوناگون تعاریف در این باره، در جدول زیر 30 شرکت بزرگ شاخص ساز بورسی آورده شده است. مجموع ارزش این سی شرکت 3,151,085 میلیارد تومان می باشد که روی هم رفته 64.2 درصد از کل ارزش بازار بورس یعنی مبلغ 4,905,303 میلیارد تومان را تشکیلی می دهند و می توان گفت سمت و سوی شاخص کل بسیار وابسته به این نمادها می باشد و وضعیت و رصد این 30 نماد چشم انداز آینده بورس را روشن می سازد.