علی مومنی- شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران که با نماد «شیران» در بورس شناخته می‌شود، در سال ۱۳۶۳ تأسیس شد. عملیات اجرایی طرح ایجاد مجتمع آلکیل بنزن خطی (LAB) در اواخر سال ۱۳۶۹ در فضایی به مساحت ۳۴۲ هزار مترمربع در منطقه صنعتی شمال غرب اصفهان آغاز شد. دانش فنی این طرح برای تولید سالانه ۵۰ هزار تن آلکیل بنزن خطی و ۴۶ هزار تن نرمال پارافین خریداری شد و سرانجام این مجتمع تولیدی در ۱۱ خرداد ماه سال ۱۳۷۳ به بهره‌برداری رسید. با افزایش مصرف داخلی و همچنین بهبود بازار مصرف در منطقه، اجرای طرح توسعه شرکت برای تولید سالانه ۷۵ هزار تن آلکیل بنزن خطی و ۱۴۰ هزار تن نرمال پارافین قوت گرفت. با بهره‌گیری از دانش موجود و به‌کارگیری مهارت‌های علمی و تجربی نیروهای متخصص، این شرکت موفق شد در سال ۱۳۸۲ طرح توسعه خود را با موفقیت به انجام رساند. شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران به منظور کاهش تولید محصول جانبی آلکیلات سنگین (HAB) و همچنین ارتقای کیفیت و افزایش میزان تولید آلکیل بنزن خطی (LAB)، با همکاری شرکت Sinopec طرح هیدروژن‌دهی انتخابی دی‌الفین‌ها (DSH) را در سال ۱۳۸۷ با موفقیت به بهره‌برداری رساند. در همین راستا، شرکت سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران در سال ۱۳۸۹ موفق به دریافت استاندارد ملی برای محصولات خود شد. در آستانه بیست و هفتمین سالگرد تاسیس شرکت صنایع شیمیایی ایران، هفته‌نامه اطلاعات بورس میزبان جواد احمدی، مدیرعامل شرکت صنایع شیمیایی ایران بود تا نمایی کلی از دستاوردهای شرکت و موقعیت فعلی شیران را شرح دهد. مشروح این مصاحبه را در ادامه می‌خوانید.
- شرکت صنایع شیمیایی ایران از سال ۱۳۷۳ تاکنون چه دستاوردهایی داشته است؟
دستاوردهای شرکت را می‌توان در چند بخش طبقه‌بندی کرد. به عنوان اولین دستاورد اگر مواد شوینده را به عنوان یک ماده حیاتی و اصلی در بهداشت خانواده در نظر بگیریم، پس می‌توان این مواد را به عنوان کالای استراتژیک در سبد خانوار دسته‌بندی کرد. بنابراین مواد اولیه تولید مواد شوینده که LAB نام دارد و توسط شرکت ما تولید می‌شود نیز کالایی استراتژیک است. تا سال ۷۳، LAB از خارج از کشور وارد می‌شد. از سال ۷۳ که شرکت به بهره‌برداری رسید ماده اولیه مواد شوینده به صورت کامل در داخل تامین می‌شود حتی مقداری مازاد نیز وجود دارد که صادر می‌شود. حدود ۶۰ درصد تولید به داخل اختصاص می‌یابد و ۴۰ درصد نیز به مقاصد صادراتی ارسال می‌شود. دستاورد دیگر نیز ایجاد اشتغال پایدار است. حدود ۷۰۰ نفر به طور مستقیم در شرکت مشغول به کار هستند و چندین هزار نفر نیز به طور غیرمستقیم با شرکت همکاری دارند که اگر شرکت توسعه پیدا کند به این اعداد اضافه نیز خواهد شد. مورد بعدی بحث تامین پایدار مواد اولیه است. با برنامه‌ریزی انجام شده مواد اولیه صنایع شوینده به طور پایدار و بدون هیچگونه وابستگی به خارج از کشور تامین می‌شود. دستاورد دیگر، ارتقای دانش فنی در حوزه مواد اولیه شوینده‌هاست. ابتدا دانش فنی از خارج وارد شد و راه‌اندازی خطوط تولید نیز توسط متخصصان خارجی انجام شد اما اکنون تمام فعالیت‌ها توسط متخصصان داخلی در حال انجام است. اُورهال (overhaul) به صورت کامل توسط دوستان و همکاران‌مان در شرکت انجام شد. طرح نوسازی و توسعه‌ای که در دستور کار شرکت قرار دارد نیز کاملا توسط کارشناسان داخلی انجام می‌شود و هیچگونه وابستگی به خارج نداریم.
- برنامه‌های توسعه‌ای شرکت در سال ۱۴۰۰ به چه سمتی پیش خواهد رفت؟
مهم‌ترین طرح نوسازی واحد آلکیلاسیون (Alkylation) است. در دوره اورهال یا تعمیرات اساسی متوجه شدیم که خط آلکیلاسیون که از اسید فلوریک (HF) استفاده می‌کند، بسیار اسید خورنده‌ای است. عمده خطوط انتقال و ولوها (valve) بسیار آسیب دیده بودند. هر چند بیشتر آنها در دوره اورهال تعویض شدند ولی خب با توجه به گذشت حدود ۲۷ سال از عمر شرکت نگرانی‌هایی در این باره وجود دارد و باید به فکر جایگزین کردن واحد آلکیلاسیون باشیم. این کار از سال ۹۹ شروع شد و در حال ادامه است. پروژه بالای ۱۰ درصد پیشرفت داشته است. تسطیح محل احداث و جابه‌جایی بعضی از خطوط انتقال هم انجام شده است. مناقصات شرکت‌های پیمانکار که عمدتا داخلی‌اند انجام شده و پیمانکارها مشخص شده‌اند و کار ساخت تجهیزات آغاز شده است. اگر کارها به خوبی پیش برود امیدواریم واحد آلکیلاسیون را در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ به بهره‌برداری برسانیم. اگر این واحد به بهره‌برداری برسد، تا زمانی که بتوانیم از خط قبلی استفاده کنیم بالای ۱۰۰ هزار تن افزایش ظرفیت LAB را خواهیم داشت که می‌تواند دستاورد مهمی برای مجموعه باشد. به این نکته هم اشاره کنم که در واحد جدید آلکیلاسیون بالای ۸۵ درصد تجهیزات واحد جدید در داخل تامین می‌شود و چیزی در حدود ۱۵ درصد که بیشتر مربوط به ابزار دقیق است از خارج تامین می‌شود. مورد دیگری که در برنامه‌های ما برای سال ۱۴۰۰ قرار دارد تولید محصولات جانبی است. یک سری فعالیت‌های مشترک با شرکت‌های دیگر شروع شده است تا بتوانیم محصولات مشترکی را در صنایع پایین دستی LAB تولید کنیم. این برنامه هم در برخی موارد به نتیجه رسیده است و در حال تولید هستیم و در دیگر موارد در مرحله تحقیق و پژوهش است که امیدواریم بتوانیم تا انتهای سال ۱۴۰۰ از آنها نیز بهره‌برداری کنیم.
- چه چالش‌هایی پیش‌روی این صنعت قرار دارد؟
در رابطه با مواد اولیه چالش خاصی نداریم زیرا مواد اصلی ما نفت و بنزن هستند که برای این دو با تامین‌کننده‌های خوبی که داریم قراردادهای بلندمدت بسته‌ایم. با پالایشگاه اصفهان ارتباط خوبی داریم. همچنین با پتروشیمی بوعلی و پتروشیمی اصفهان که تامین‌کننده بنزن ما هستند، قراردادهای بلندمدتی منعقد کرده‌ایم و در این رابطه هیچ دغدغه‌ای وجود ندارد. فقط تنها مشکلی که می‌تواند وجود داشته باشد که البته در مورد آن برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شده است، بحث کاتالیست است که در حال حاضر از خارج وارد می‌شود. برای این مورد حداقل برای ۵ سال آینده خریدهای لازم انجام شده و در انبار موجود است. ضمنا با یک سری شرکت‌های تحقیقاتی داخل کشور قرارداد بسته شده است تا تولید کاتالیست در آینده در داخل کشور به نتیجه برسد.
- مقاصد صادراتی شرکت صنایع شیمیایی ایران چه کشورهایی هستند؟ آیا در زمینه بازگرداندن ارز حاصل از صادرات مشکلی وجود دارد؟
تا قبل از سال ۹۹ به کشورهای محدودی صادرات داشتیم که شامل کشورهای امارات، هند، پاکستان، ترکیه و بخشی از آسیای میانه می‌شد. برنامه‌ای که سال ۹۹ تنظیم شد این بود که با توجه به وضعیت کشور و وضعیت تحریم، مقاصد صادراتی متنوع‌تری در نظر گرفته شود. اکنون به بعضی کشورهای آفریقایی، چین، مالزی، سوریه، عراق و کشورهای اروپای شرقی مثل رومانی صادرات انجام می‌شود. ممکن است حجم صادراتی پایین باشد اما کشورهای مقصد متنوع هستند. در این شرایط اگر در آینده به هر دلیلی یکی از مقاصد دچار مشکل شود کشورهای جایگزین برای صادرات وجود دارند. در ارتباط با بازگرداندن ارز نیز با توجه به زیرساخت‌های ایجاد شده توسط شرکت در خارج از کشور هیچ مشکلی وجود ندارد. در همین چند ماه گذشته بانک مرکزی بعضی شرکت‌ها را به عنوان شرکت‌های برتر در حوزه بازگرداندن ارز معرفی کرد که نام شرکت ما نیز در میان آنها به چشم می‌خورد.
منبع: هفته‌نامه اطلاعات بورس شماره ۴۰۱