صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک در واقع یکی از انواع روش‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود که در بین سایر روش‌ها از ریسک معقولانه‌تری برخوردار است. افراد می‌توانند از این صندوق‌ها در طول بلند مدت این توقع را داشته باشند که سود قابل توجهی نصیبشان گردد. یکی از این قبیل صندوق‌ها که قصد داریم در این مقاله به توضیح آن بپردازیم صندوق قابل معامله یا به زبان دیگر ETF است.
این نوع صندوق هدفش این است که با یک مدیریت تخصصی به کسب بازدهی مناسب از راه تجمیع سرمایه اشخاص سرمایه‌گذار در اوراق بهادار، بپردازد که البته در سطح جهانی هم از تنوع بسیار بالایی برخوردار است. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا با ویژگی‌های گوناگون صندوق قابل معامله آشنا شوید.
صندوق قابل معامله چیست و چه انواعی دارد؟
این دسته از صندوق‌ها در اصل به سه نوع تقسیم‌بندی می‌شوند که عبارت‌اند از:
- اوراق بدهی (اوراق قرضه شرکتی)
- اوراق مشارکت دولتی (بدون ریسک)
- اوراق دارایی (سهام)
واحدها و همچنین بازده این الگوها با کمک ارزش خالص دارییشان یا به اصطلاح nav قیمت‌گذاری شده و برایشان تعیین ارزش می‌شود. این ارزش خالص دارایی که به انگیسی net asset value (nav) خوانده می‌شود معادل مجموع کلیه دارایی‌ها با کسر از تمام بدهی‌هایی است که در یک سبد قرار می‌گیرد.
عدد به دست آمده بر تعداد کلیه واحدهای سرمایه‌گذاری شده در صندوق تقسیم می‌شود. در مقاله "آموزش محاسبه nav در اکسل" به طور کامل به نحوه محاسبه nav پرداخته ایم.
همان طور که پیش‌تر گفتیم یکی از مشهورترین این صندوق‌ها در بازار صندوق قابل معامله است که در بازار بورس و اوراق بهادار با اسم Exchenge Traded Fund یا به اختصار ETF مشهور است. این صندوق نظیر انواع نمادهای موجود در بازار بورس معامله شده و قیمتش هم از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.
این صندوق‌ها از نظر ساختار بسیار شبیه به صندوق سرمایه‌گذاری مشترک هستند که در بازار بورس و اوراق بهادار با نرخی بسیار نزدیک به ناو معامله می‌شوند. ارزش مبنای هر واحد سرمایه‌گذاری در آن‌ها معادل 10.000 هزار ریال است و ناو این صندوق‌ها هم هر دو دقیقه یکبار مورد حساب واقع می‌شود.
دوره فعالیت صندوق‌های قابل معامله نامحدود است برای سرمایه‌گذری افراد حقوقی و حقیقی، حداقل و حداکثر میزانی جهت سرمایه‌گذاری مشخص شده است. بازخرید این قبیل واحدها در بازه کوتاه مدت بدون پرداخت جریمه شدنی است.
همچنین زمان پرداخت مبلغ بازخرید واحدها تا یک روزکاری ممکن است. به همین خاطر نقدینگی و شفافیت نرخ قیمتی به نسبت بالا تعیین شده است. مطالعه مقاله "صندوق های سرمایه گزاری" می تواند مفید باشد.
خصوصیات مهم صندوق قابل معامله چیست؟
ای تی اف ها به سه دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
- ای تی اف سرمایه گذاری در سهام
- ای تی اف سرمایه‌گذاری مختلط
- ای تی اف سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت
تمایز این سه مدل علاوه بر اینکه از استراتژی معاملاتی گوناگونی برخوردار است، در نوع کارمزد و خرید و فروش هم با یکدیگر متفاوت هستند. از جمله این ویژگی ها می شود به چند مورد زیر اشاره داشت:
- در بازار بورس و اوراق بهادار کشور به صورت آنلاین قابل معامله هستند.
- تمامی صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگر را در خودش جای داده است. ( نظیر: سهامی، طلا، درآمد ثابت، مختلط، شاخصی و ...)
- ناو این صندوق‌ها در هر دو دقیقه آپدیت می‌شود. به همین خاطر لازم نیست جهت معامله واحدهایتان نظیر صندوق‌های غیر قابل معامله منتظر این باشید که در روز بعد به کشف قیمت‌ها بپردازید.
- معامله نمودن این قبیل صندوق‌ها معاف از مالیات است.
کارمزد های صندوق قابل معامله چقدر است؟
- کارمزد ای تی اف از نوع درآمد ثابت تنها در برگیرنده کارمزد معامله برای واحدها است. کارمزد خرید این واحدها معادل 0.000725 است و ضرب در کل قیمت معامله (خرید و فروش) می‌شود. در مجموع بایستی تا کارمزد خرید و فروش 0.00145 این حدود در نظر گرفته می‌شود.
- کارمزد ای تی اف از نوع سهامی تنها در برگیرنده کارمزد معامله واحد مشخص می‌گردد که معادل 0.00464 و کارمزد فروشش نیز 0.00475 ضرب در کل قیمت معامله است که در کل همه این خرید و فروشش با کارمزد 0.00939 است.
- کارمزد ای تی اف از مدل مختلف هم در برگیرنده معامله واحدها می‌شود که عبارت است از 0.00243 و کارمزد فروش نیز عبارت است از 0.00264 ضرب در کل نرخ معامله (هم خرید و هم فروش) و در کل کارمزدی برابر با 0.00507 است.
علاوه بر این هزینه‌های عملیاتی ای تی اف در برابر سایر صندوق‌هایی از این دست به خاطر انتقال هزینه‌های ارائه خدمات برای مشتریان این قبیل صندوق‌ها به کارگزاری، کمتر است. نظیر بیشتر صندوق‌های غیر قابل معامله مثل نقدشوندگی را ندارد، اما در عوض رکن تازه‌ای تحت عنوان بازگردان وظیفه‌ای برای نقدشوندگی شان را برعهده می‌گیرد.
همچنین در شرایطی که تقاضا یا عرضه کننده دیگری در بازار وجود نداشته باشد، خرید و فروش واحدها به دست او انجام می‌پذیرد.
همین طور فعالیت و تأسیس آن‌ها زیر نظر خود سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارد. به همین خاطر شفافیت اطلاعاتی رکن اصلی و مهمی است. تفاوت اصلی ای تی اف با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در این خلاصه می‌شود که افزایش نقدشوندگی با استفاده از پتانسیل بازار بورس حفظ می‌شود.اگر درباره آورده نقدی سهامداران به دنبال اطلاعات بیشتری هستید مطالعه مقاله "دلایل افزایش سرمایه" را پیشنهاد می کنیم.
ترکیب دارایی در صندوق های بورس
هر نوعی از صندوق‌های قابل معامله در بازار این خصوصیت را دارند تا بتوانند به راحتی در بازار بورس ارائه شوند حالا چه صندوق با درآمد ثابت باشد چه سهامی یا مبتنی بر طلا، مختلط، شاخص ساز و ...
آن‌ها با توجه به نوع کاری که نجام می‌دهند، دارای ترکیب دارایی متفاوتی هم هستند. به طور مثال ترکیب دارایی ای تی اف سهامی نظیر صندوق‌های سهامی تدارک دیده شده است یا ای تی اف شاخصی پیرو ترکیب دارایی استاندارد صندوق‌های شاخصی اند. در این حالت تنها تمایزی که بین آن‌ها وجود دارد در مدل خرید و فروش و ارائه است.
صندوق قابل معامله ETF برای چه کسانی خوب است؟
همان طور که پیش‌تر گفتیم یکی از مشهورترین این صندوق‌ها در بازار صندوق قابل معامله است که در بازار بورس و اوراق بهادار با اسم Exchenge Traded Fund یا به اختصار ETF مشهور است. این صندوق نظیر انواع نمادهای موجود در بازار برس معامله می‌شود و قیمتش هم از طریق مکانیزم عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.
این صندوق‌ها از نظر ساختار بسیار شبیه به صندوق سرمایه‌گذاری مشترک هستند که در بازار بورس و اوراق بهادار با نرخی بسیار نزدیک به ناو معامله می‌شوند. ارزش مبنای هر واحد سرمایه‌گذاری در آن‌ها معادل 10.000 هزار ریال است و ناو این صندوق‌ها هم هر دو دقیقه یکبار مورد حساب واقع می‌شود.
این صندوق‌ها در واقع برای همه افراد مناسب است و فرقی ندارد که مشتاق به سرمایه‌گذاری در بازار بورس هستید یا خیر، اگر به موقع و درست خریداری کنید، قطعاً برد خواهید کرد. چرا که صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک در واقع یکی از انواع روش‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری هستند که در بین سایر روش‌ها از ریسک معقولانه‌تری برخوردار است.
افراد می‌توانند از این صندوق‌ها در طول بلند مدت این توقع را داشته باشند که سود قابل توجهی نصیبشان گردد.
مزایای صندوق قابل معامله (ETF) چیست؟
در خصوص مزایای صندوق قابل معامله (ETF) می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1) نقد شوندگی مناسب و خرید و فروش راحت
این واحدهای سرمایه‌گذاری به راحتی و به صورت کاملاً آنلاین قابل معامله هستند و این توانایی را دارند که با بزرگترین سهام‌های موجود در بازار به رقابت بپردازند. علاه بر این مزیت جذاب که به صورت آنلاین قابل معامله هستند، مبلغ حاصل از فروششان بعد از گذشت سه روز به حساب مشتری واریز می‌گردد. به همین خاطر هم از مزیت نقد شوندگی بسیار خوبی در بازار نسبت به سایر صندوق‌ها برخوردار هستند.
2) محاسبه ناو به صورت آنی
مقدار ناو یا به عبارت دیگر ارزش خالص دارایی‌های صندوق‌ها اغلب روزکاریی بعدی به حسابرسی می‌رسد. یعنی اگر شما می‌خواهید یک واحد بخرد، بایستی قیمت فردای آن واحد به حساب آید. اما در ای تی اف ناو هر دو دقیقه حساب می‌شود و جهت خرید آنلاین و محاسبه نرخ هر واحد ایرادی پیش نمی‌آید. مطالعه برررسی نسبت p/nav در بورس مفید باشد.
3) معافیت های مالیاتی
بر طبق قانون و مقررات توسعه نهادها و ابزارهای مالی برای تسهیل در اجرا نمودن سیاست‌های کلی در اصل چهل و چهارم قانون اساسی کشورمان ایران، خرید و فروش واحدهای سرمایه‌گذاری ای تی اف معاف از مالیات است. به عبارت دیگر همان طوری که پیش‌تر بیان کردیم به جز کارمزد هیچ‍گونه مالیاتی بر این صندوق‌ها گرفته نمی‌شود.
4) صف فروش و خرید ندارد
درست است که برای خرید و معامله باید طبق نمادهای موجود در بازار بورس اقدام کنید و تا حدودی شباهت و سازکارهای شبیه به همدیگر دارند ولی در این بازار برای خرید و فروش در هیچ صفی لازم نیست بروید.
5) شفافیت موجود در بازار
در همه جای دنیا شفافیت جلوی تقلب و فساد را می‌گیرد. در اینجا همه هم قیمت خرید و هم قیمت فروش به آسانی قابل رویت است و شما به راحتی می‌توانید از ابتدا تا انتهای معامله خود را به راحتی آنالیز کنید و از ریز خرید و فروشتان باخبر شوید.
6) هزینه کمتر
هزینه‌های عملیاتی که در صندوق بورس وجود دارد بسیار اندک‌تر از سایر صندوق‌ها هستند. دلیل اصلی آن هم هزینه اندک ارائه خدمات به مشتریان است.
و در آخر ...
صندوق‌های قابل معامله در اصل به سه نوع اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
- اوراق بدهی ( اوراق قرضه شرکتی)
- اوراق مشارت دولتی (بدون ریسک)
- اوراق دارایی (سهام)
بنابراین با توضیحاتی که درباره این صندوق‌ها داده شد می توانید نسبت به خرید آن‌ها اقدام کنید.