قطعاً اگر مسائل مربوط به بورس و سرمایه‌گذاری در این بازار را دنبال کرده باشید، کلمه عرضه اولیه را نیز زیاد شنیده‌اید. حال ممکن است برای شما این سؤال پیش بیاید که عرضه اولیه چیست؟ و چرا اکثر افراد به دنبال خرید آن هستند؟ البته فکر نمی‌کنم کسی را در اطرافیان خود دیده باشید که عرضه اولیه خریده باشید و ضرر کرده باشد.
بله دقیقاً همین است، سرمایه‌گذاری بدون ضرر و کسب سود در مدت زمان بسیار کوتاه. برای اینکه با سهام عرضه اولیه و نحوه خرید آن بیشتر آشنا شوید، توصیه می‌شود تا ادامه مطالب را از دست ندهید.
عرضه اولیه چیست ؟
در گام اول سعی شده است تا تعریف کاملی را از این سهام بسیار ارزشمند داشته باشیم. شاید در ابتدا فکر کنید که بیش از اندازه از این سهام تعریف می‌کنیم، اما واقعاً به همین مقدار شیرین است. سهام عرضه اولیه (IPO) در واقع سهام شرکتی است که برای اولین بار در بورس یا فرا بورس درج نماد می‌شود و شما امکان خرید و معامله آن را به دست می‌آورید.
در واقع چند سالی است که عرضه‌های اولیه همگی سود ساز بوده‌اند و در ابتدا سود سهام حداقل 20-30 درصدی را داشته‌اند. سهام عرضه اولیه به این معنی نیست که شرکت به تازگی شروع به کار کرده باشد، بلکه ممکن است یک شرکت سال‌ها راه‌اندازی شده، اما سهامی خاص باشد و خبری از عرضه اولیه شدن آن نباشد و شما هیچ گاه نتوانید سهام این شرکت را خریداری کنید.
علت جذابیت عرضه اولیه سهام در بورس
اگر از اخبار بورس مطلع باشید، می‌دانید که تا قبل از مرداد سال 99، اکثر سهام‌ها با رشدهای عجیب و غریب همراه بودند و به همین دلیل عرضه‌های اولیه نیز سودهای بالای 100-150 درصدی را نیز در مدت کوتاه 1 الی 2 ماه در پی داشتند، اما پس از مرداد ماه سال 1399، اکثر سهام‌ها تا حدود 70 درصد ریزش را به ثبت رساندند، این در حالی است که عرضه‌های اولیه همچنان پرسود به کار خود ادامه می‌دهند.
حال این سؤال ممکن است در ذهن شما به وجود بیاید که دلیل جذابیت عرضه اولیه سهام در زمان صعود و ریزش بورس چیست؟ این یک سؤال بسیار مهم است که اگر به پاسخ آن دقت کنید، اهمیت این سهام شیرین و سودآور را درک خواهید کرد.
برای پاسخ به این سؤال، می‌توان گفت که عرضه اولیه سهام معمولاً با قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خود سهام شرکت، توسط سازمان بورس عرضه می‌شود، به همین دلیل معمولاً عرضه‌های اولیه با استقبال سرمایه گذاران در بورس مواجه می‌شوند و در بدترین شرایط بازار نیز رشد 20-30 درصدی را به همراه داشته‌اند.
نحوه خرید عرضه اولیه
پس از آن که تعریف کاملی از عرضه اولیه را بیان کردیم، به اهمیت جذابیت این سهام ارزشمند پرداختیم و گفته شد که عرضه اولیه در بیشتر موارد، سود تضمینی را برای شما به ارمغان خواهد آورد. حال به نحوه خرید عرضه اولیه خواهیم پرداخت.
به عنوان نکته اول در این زمینه، این را بدانید که عرضه اولیه سهام تنها در بورس قابل خریداری است و حتماً باید در ابتدا کد بورس تهیه کنید. پس از آن، شما قادر خواهید بود تا با کلیک بر روی یک دکمه، عرضه اولیه مورد نظر خود را خریداری کنید.
توجه کنید که عرضه‌های اولیه همیشه در دسترس برای خرید نیستند و توسط سازمان بورس و نهایتاً 48 ساعت قبل از عرضه آن، به اطلاع سهام داران خواهد رسید. شما باید همواره گوش به زنگ باشید و با رویت اطلاعیه، نقدینگی خود را جهت خرید آن، تأمین کنید.
پس از آنکه اطلاعیه عرضه اولیه توسط سازمان بورس اعلام شود، ساعت و روز دقیق خرید برای شما مشخص خواهد شد. معمولاً در سال‌های اخیر، ساعت 10-12 زمان خرید عرضه اولیه است. همچنین تعداد سهام و نام نماد نیز برای شما در اطلاعیه مشخص می‌شود.
نکته مهم در این زمینه، این است که برخی از کارگزاری‌ها برای تسهیل کار افراد در خرید عرضه اولیه، در صورت داشتن موجودی، چند روز قبل، خرید را به صورت آفلاین ثبت می‌کنند تا در روز عرضه، سفارش را به ثبت برسانند. پس در خرید آن هیچ نگرانی نداشته باشید، زیرا اکثر کارگزاری‌ها این امکان را به راحتی هرچه تمام‌تر برای شما میسر کرده‌اند. در مقاله "لیست کارگزاری های بورسی" بهترین کارگزاری های بورس را معرفی کرده ایم که مطالعه آن می تواند مفید باشد.
خرید سهام عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ
چند سالی است که خرید عرضه اولیه بورس به روش بوک بیلدینگ انجام می‌شود. شاید با شنیدن اسم آن در ابتدا فکر کنید روش سخت و پیچیده‌ای است اما برعکس نام آن، روش ساده و کاربردی است.
توجه کنید که سال‌های گذشته، خرید عرضه اولیه به این گونه انجام می‌شد که شما باید در ابتدای ساعت زمان عرضه، حجم دلخواه را وارد می‌کردید و هر کسی که زودتر این کار را انجام می‌داد، به او سهام عرضه اولیه بیشتری می‌رسید و معمولاً بیشتر افراد قادر نبودند تا عرضه اولیه را خریداری کنند و افراد دارای رانت، کار خود را به راحتی هرچه تمام‌تر پیش می‌بردند.
اما چند سالی است که خریدهای عرضه اولیه به روش بوک بیلدینگ انجام می‌شود تا عدالت رعایت شده و دیگر خبری از رانت در عرضه اولیه نباشد. این روش به این گونه است که، در ابتدا سازمان بورس سهام قابل عرضه را اعلام می‌کند و به طور مثال اگر هر فرد بتواند نهایت 400 سهم بخرد، سفارش خود را وارد می‌کند و بیشتر از این عدد به کسی داده نخواهد شد.
البته توجه کنید که با توجه به کد ملی، هر کس تنها قادر خواهد بود تا یکبار عرضه اولیه یک شرکت را برای خود خریداری کند و شما نمی‌توانید با چند کد بورسی، عرضه اولیه بیشتری را خریداری کنید.
زمان فروش عرضه اولیه
پس از آنکه به راحتی نحوه خرید عرضه اولیه را یاد گرفتید، حالا نوبت به آن می‌رسد که زمان دقیق فروش آن را نیز بدانید تا بیشترین سود را از آن کسب کنید. معمولاً زمانی که شما اقدام به خرید عرضه اولیه می‌کنید، در روزهای اول سهام شما صف خرید می‌شود و روزی 5 درصد سود می‌کنید.
اما برگه برنده شما این است که باید همواره به حجم معاملات توجه ویژه داشته باشید. در صورتی که نمی دانید منظور از صف خرید بورس چیست می توانید به مقاله مربوطه در سایت صدای بورس مراجعه کنید.
به طور مثال اگر سهام عرضه اولیه "بپیوند" را خریداری کردید و در هر روز معاملاتی نهایتاً 1 میلیون سهام معامله می‌شود، شما می‌توانید سهام خود را با خیال راحت نگهداری کنید تا زمانی که حجم معاملات به یکباره بالا رود و به چند میلیون برسد.
راه دیگر جهت تشخیص زمان فروش عرضه اولیه، این است که هر زمان حجم معاملات به اندازه نصف صف خرید رسید، شما می‌توانید عرضه اولیه خود را به فروش برسانید. به طور مثال اگر صف خرید عرضه اولیه شما 5 میلیون سهم است، اگر حجم معاملات به بیش از 2.5 میلیون برسد، شما با فروش آن، سود سهام خود را برداشت می‌کنید.
آیا تمامی عرضه اولیه ها را بخریم؟
سؤال دیگری که ممکن است برای شما پیش بیاید این است که آیا تمامی عرضه‌های اولیه را بخریم؟ برای پاسخ به این سؤال باید بگوییم بله، مخصوصاً اگر یک شرکت کوچک عرضه اولیه شد و قیمت اندکی مانند 50 هزار تومان را داشت، حتماً خریداری کنید زیرا معمولاً این سهام‌ها رشد بیشتری نیز دارند و در مدت زمان کمی حتی تا دو برابر این عدد نیز امکان سودآوری دارید.