به گزارش صدای بورس، با توجه به نمودار زیر می توان گفت که حدود ۷۰ درصد صنعت پالایش به صورت دولتی اداره می شود؛بنابراین خصوصی سازی حقیقی هنوز در صنعت پالایش رخ نداده است.
با وجود اینکه پالایشگاه ها در ایران خصوصی سازی شده اند، اما هنوز عمده سهام آنها بطور مستقیم یا غیرمستقیم مربوط به دولت است. چنانچه از نمودار مشخص است، حدود ۳۰ درصد سهام پالایشی کشور متعلق به خود شرکت پالایش و پخش است. به میزان ۳۹ درصد سهام پالایشی نیز بصورت سهام عدالت عرضه شده که اختیار آن هنوز با دولت است. از مابقی سهام نیز حدود ۱۸ درصد مربوط به صندوق های بازنشستگی و ۱۳ درصد مربوط به سایر شرکت هاست.
بیشترین سهم تولید از صنعت متعلق به پالایش نفت اصفهان می‌باشد که ۳۵ درصد از تولیدات صنعت را دارد.
در این گروه شراز و شاوان کمترین سهم تولید را دارند که هر کدام ۴ درصد تولید این گروه را از جمع شرکت های بورسی بر عهده دارند.
کرک اسپرد تاریخی این صنعت بطور متوسط حدود ۴ دلار است و در سالهای با ثبات قیمت نفت این نرخ بیشتر از ۴ دلار نیز بوده است بطور کلی با توجه به تامین کننده خوراک و خریدار محصول ثابت و یکسان کرک اسپرد شرکتهای این صنعت همگرا بوده است.
مفروضات
برای کارشناسی نرخ نفت از پیش بینی های بانک جهانی استفاده شده است. اسپردها بر حسب میانگین تاریخی محاسبه شده است.
شبریز
پالایشگاه نفت تبریز که تأسیسات آن در جنوب‌غربی تبریز مستقر است. مراحل طراحی و ساخت این پالایشگاه از سال ۱۳۵۳ توسط شرکت اسنام پروجتی ایتالیا آغاز و در سال ۱۳۵۶ راه‌اندازی شد.ظرفیت اسمی اولیه این پالایشگاه ۸۰ هزار بشکه در روز بود، که با اجرای طرح‌های توسعه ظرفیت، هم اینک این رقم به ۱۱۰ هزار بشکه در روز افزایش یافته‌است.
تحلیل این نماد را در لینک زیر بخوانید :
شپنا
شرکت پالایش نفت اصفهان که طراحی و ساخت این پالایشگاه با مشارکت دو شرکت آمریکایی و آلمانی به نام‌های فلور و تیسن انجام گرفت و پیش از انقلاب ۹۰ درصد کارهای ساختمانی آن پایان یافته بود. بلافاصله پس از انقلاب به همت متخصصان داخلی و بدون حضور هیچ نیروی خارجی در بهمن ماه سال ۱۳۵۸ راه‌اندازی شد.ظرفیت تولید این پالایشگاه هم‌اکنون ۳۷۵ هزار بشکه در روز (سه واحد تقطیر ۱۲۰ هزار بشکه) است. خوراک پالایشگاه اصفهان توسط شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب تأمین می‌شود و نفت خام مورد نیاز آن به‌طور روزانه از طریق لوله‌ای به طول ۴۳۰ کیلومتر، از میدان نفتی مارون در استان خوزستان، ارسال می‌شود.
تحلیل این نماد را در لینک زیر بخوانید :
شراز
پالایشگاه شیراز یا شرکت پالایش نفت شیراز، در ۲۲ کیلومتری شیراز و در محدوده شهرستان زرقان واقع شده‌است.
ظرفیت طراحی شده این پالایشگاه ۴۰ هزار بشکه در روز می‌باشد. طبق طراحی خوراک نفت خام مورد نیاز به وسیله یک خط لوله ۱۰ اینچ به طول ۲۳۰ کیلومتر از میدان نفتی گچساران و توسط شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب تأمین می‌شود.
مراحل طراحی و ساخت این پالایشگاه از سال ۱۳۴۹ شروع شد و در سال ۱۳۵۲ به اتمام رسید و در همان سال مورد بهره‌برداری قرار گرفت. شرکت پالایش نفت شیراز در سال ۱۳۵۲ به صورت شرکت سهامی خاص تأسیس گردید. در سال ۱۳۷۷ بر اساس سیاست های جاری، ساختار اداری پالایشگاه به نوع شرکتی تغییر و دوره جدید فعالیت خود را با نام شرکت پالایش نفت شیراز آغاز نموده و در سال ١٣٨٨ به شرکت سهامی عام تبدیل شد.
تحلیل این نماد را در لینک زیر بخوانید :
شبندر
پالایشگاه نفت بندر عباس در زمینی به وسعت تقریبی ۷۰۰ هکتار در کرانه شمالی آب‌های خلیج‌فارس و مجاورت شهر بندرعباس قرار دارد. شبندر در سال ۱۳۷۱ تأسیس و در سال ۱۳۷۶ به بهره‌برداری رسید و در حال حاضر با نام شرکت پالایش نفت بندرعباس فعالیت می‌کند. این شرکت، تنها پالایشگاه مدرن پالایش نفت خام سنگین در سطح ایران و خاورمیانه است.
ظرفیت اسمی و ظرفیت عملیاتی این پالایشگاه ۳۲۰ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی در روز است که ۱۳ درصد از فرآورده‌های نفتی ایران را شامل می‌شود.
تحلیل این نماد را در لینک زیر بخوانید :
شتران
پروژه احداث پالایشگاه تهران، از سال ۱۳۴۴ توسط شرکت ملی نفت ایران آغاز شد و این پالایشگاه در سال ۱۳۴٦ تکمیل و راه‌اندازی شد. ظرفیت اسمی پالایشگاه تهران در سالهای نخست، معادل ۸۵ هزار بشکه در روز بود، که طی اصلاحات فرآیندی انجام شده در سال ١٣۵۵ ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی آن به ۱۲۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت. روند روبه رشد مصرف فرآورده‌های نفتی در کشور و تأمین سوخت بازار داخلی، ساخت و راه اندازی پالایشگاه دوم با ظرفیت اسمی ۱۰۰ هزار بشکه در روز را ایجاب کرد، که در پی آن در سال ۱۳۸۲ با انجام برخی تغییرات، ظرفیت اسمی این پالایشگاه نیز به ۱۳۰ هزار بشکه در روز افزایش یافت. هم اکنون ظرفیت کل پالایشگاه تهران حدود ۲۵۰ هزار بشکه در روز است.
تحلیل این نماد را در لینک زیر بخوانید :
شاوان
شرکت پالایش نفت لاوان در سال ۱۳۵۵ تحت عنوان مجتمع تقطیر لاوان زیر نظر پالایشگاه شیراز با ظرفیت ۲۰.۰۰۰ بشکه نفت خام در روز توسط شرکت اینگرا از کشور یوگسلاوی سابق و با نظارت شرکت ملی نفت ساخته شده و مورد بهره برداری قرار گرفت .
شاوان با قرارگیری در منطقه لاوان از مزیتهایی برخوردار است که از مهمترین آنها عبارتند از: وجود ذخایر عظیم گاز شیرین در جزیره لاوان، قرار گرفتن در مجاورت قطب انرژی ایران (منطقه عسلویه) و دسترسی آسان به منابع، اعلام عدم آلایندگی زیست محیطی از طرف سازمان حفاظت از محیط زیست کشور و معافیت از پرداخت عوارض مربوطه، موقعیت مناسب و استراتژیک برای انجام عملیات بانکرینگ
تحلیل این نماد را در لینک زیر بخوانید :
بررسی روند صعودی و نزولی «شاوان»
ارزشیابی
ارزش جایگزینی پالایشگاه‌ها یکی از معیارهای رایج برای ارزشیابی سهام این گروه است. ارزش جایگزینی پالایشگاه به ازای هر بشکه تولید بین 18 تا 24 هزار دلار است که البته با توجه به سطح پیچیدگی پالایشگاه‌ها این مهم متغیر است. همانطور که در نمودار ارزش جایگزینی ملاحظه می‌کند خط آبی رنگ نسبت ارزش بازار به ارزش جایگزینی را مشخص کرده است که از این منظر پالایشگاه لاوان و شیراز وضعیت بهتری نسبت به شرکتهای مشابه دارند. همچنین برای پالایشگاه اصفهان به‌عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه بورسی ارزش جایگزینی معادل 165 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
جمع بندی:
با برآوردهای انجام شده P/E آینده نگر این صنعت در بازه 4 تا 6 واحد است که در این بین شبندر و شراز وضعیت سودآوری بهتری دارند.
شرکت پالایش و پخش به عنوان خریدار انحصاری محصولات و همچنین تامین کننده خوراک این صنعت، نبض سودآوری این گروه را در دست دارد و با تصمیمات خود گاه عامل نوسانات سود این گروه است.
این مهم باید در تصمیمات سرمایه گذاری مدنظر قرار گیرد.
منبع: گروه مالی دانایان/آرش صدیقی پاشاکی