در این بین ارگان های دولتی بیشترین سهم را در تأمین مالی شرکت‌ها دارا هستند و بیش از 99 درصد اوراق منتشر شده در بازار برای تأمین مالی شرکت ها از سوی نهادهای دولتی صورت می پذیرد و از این بین تنها یک درصد سهم بخش خصوصی است که عملاً تأثیری ندارد.
در این مقاله قصد داریم تا به توضیح مفصلی درباره این که اوراق تأمین مالی چیست و انواع آن کدام است بپردازیم و در نهایت به این نکته برسیم که آیا این تأمین مالی در بازار سرمایه برای سهامداران بازار بورس هم می تواند مفید باشد یا خیر؟
اوراق تأمین مالی چیست؟
در تعریف تأمین مالی می شود این‌طور گفت که به فرایندی که در طی آن سرمایه مورد نیاز جهت فعالیت شرکت، کسب و کار نوین و... بوجود می آید، در واقع تأمین مالی می گویند که راه‌های گوناگونی هم برای یک شرکت در این زمینه وجود دارد.
هدف از تأمین مالی در اصل در هر نظام اقتصادی به معنای حیات بخشیدن به یک کارگاه تولیدی یا شرکت ارائه دهنده خدمات و محصولات برای خریداری و تأمین هزینه‌ها و مایحتاجی است که در فرایند تولید به آن‌ها نیاز دارند. از این جهت در بازار بورس و اوراق بهادار مهم به شمار می‌رود که در اصل یکی از راه‌کارهای سودآوری برای شرکت نیز به حساب می‌آید.
به بیان دیگر تأمین مالی در واقع نوعی استفاده از ارزش زمانی پول (TVM) است در جهت این‌که پولی که در آینده برای غلتیدن چرخه اقتصادی امروز مورد نیاز است، پدید آورد.
برای این که بحث هزینه تأمین مالی چیست؟ تا حدودی روشن‌تر شود، مثالی در این باب می‌زنیم؛ به نظرتان دلیل این که بانک یا یک سری از مؤسسات مالی وام می‌پردازند چیست؟ روشن است، به این خاطر که اگر شما یک میلیون تومان وام با بهره 18 درصد دریافت کنید، در پایان سال متعهد هستید که یک 1.180.000 هزارتومان بپردازید. در واقع بانک یا موسسه اعتباری از این طریق دست به تأمین مالی زده است.
انواع تأمین مالی کدام است؟
روش‌های تأمین مالی برای شرکت ها در اصل به چند نوع عمده و مهم تقسیم می‌شود، در ذیل این عنوان به سه نوع از مهم‌ترین روش‌های تأمین مالی اشاره شده است که هریک از این روش‌ها به نوعی در سودآوری شرکت در بازار بورس و اوراق بهادار دخیل هستند.
1. سرمایه‌گذاری خودگردان
اولین روش تأمین مالی برای شرکت‌ها و کارگاه‌های تولیدی بهره‌برداری از سرمایه خود شرکت و پس‌اندازها و در نهایت استاد از منابع مالی داخلی خود شرکت به جای منابع خارجی نظیر وام و سرمایه‌گذاران خارجی است. این نوع از تأمین مالی یکی از مهم‌ترین و ویژه‌ترین انواع تأمین مالی از لحاظ استراتژیک به حساب می‌آید و شرکت می‌تواند تا از درآمد خودش اعتبار خود را به حد معقولی افزایش دهد. اغلب شرکت‌های نوپا در بازار بورس و اوراق بهادار از این نوع الگو برای تأمین مالی خودشان استفاده می‌کنند.
2. سرمایه گذاری بخش دولتی
این مدل از تأمین مالی از سوی نهادهای دولتی به صورت ارائه وام، مشارکت در تولید، توافق نامه و... صورت می‌گیرد. این روش برای شرکت هایی توصیه می شود که در چرخه اقتصادی به اصطلاح جا افتاده هستند و با توجه به تنگناهای اقتصادی و محدودیت‌هایی که در منابع مالی دولتی وجود دارد و همین طور وجود برخی از اولویت بندی ها تا حدودی برای شرکت های نوپا مناسب نیست. ولی از لحاظ بهره‌وری و گردش سرمایه تزریق مالی نسبت به گزینه نخست، اولویت بیشتری دارد.
3. تأمین مالی فرشته ای
در این الگو، افراد ثروتمندی که در کشور وجود دارند و منابع مالی نقد وسیعی هم در اختیارشان است، برای این که وارد یک سرمایه گذاری با بازدهی بالاتر از 25% شوند، منابع مالی در اختیارشان را برای شرکت ارائه می‌نمایند تا شرکت از طریق این منابع حاصل شده به تأمین مایحتاج مورد نیاز فعالیت اقتصادی خود بپردازد و در نهایت بعد از کسب سود، بایستی بهره سرمایه گذار فرشته ای را هم در بلند مدت ارائه نماید. البته به دلیل کنترل کمتر از سوی سرمایه گذار فرشته ای، این مورد بیشتر مدنظر شرکت‌هایی است که به اصطلاح به آن‌ها نوپا اطلاق می‌شود.
آنچه درباره تأمین مالی مهم است
اغلب تأمین مالی شرکت‌ها از محل بانکی است و طبق آمار معتبری که از طریق خبرگزاری های داخلی منتشر شده است، 80 درصد تأمین مالی چه بخش دولتی چه خصوصی از طریق بانک ها صورت می‌گیرد و فقط 20 درصد تأمین مالی از طریق روش‌های دیگر نظیر بازار بورس و اوراق بهادار و فرابورس ایران انجام می‌شود.
البته این موازنه در سال گذشته با رشد شاخص بورس کمی تغییر پیدا کرد و با استقبال گسترده‌ای که در سال 99 از بازار از جانب مردم صورت گرفت، حجم معاملات روزانه بورس از حدود 4 هزار میلیارد تومان در سال به چیزی حدود 30 هزار میلیارد تومان در سال کنونی رسید که کارشناسان بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری بر این اعتقادند که بهترین زمان برای انجام تأمین مالی شرکت‌های کوچک و بزرگ فعال در عرصه اقتصاد از طریق بازار بورس و فرابورس است.
روش های تأمین مالی در بورس
تأمین مالی در بازار سرمایه به دو صورت کلی انجام می‌شود، تأمین مالی به دو صورت عمده یعنی تأمین مالی بدهی و تأمین مالی سرمایه ای تقسیم می‌شود. در الگوی تأمین مالی بدهی شرکت یا سازمانی که به عنوان تأمین کننده به حساب می‌آید، بر اساس یکی از انواع اوراق شناخته شده در بازار اقدام به منتشر کردن این اوراق می‌نماید. در واقع این اوراق از نظر اوراق اسلامی عبارت‌اند از اوراق مشارکت و انواع اوراق صکوک مثل اجاره، منفعت، مرابحه، رهنی، سلف موازی، خرید دین، انواع اوراق خزانه و... تأمین می‌شود.
به همین خاطر تأمین مالی از این جهت در بازار بورس و اوراق بهادار مهم به شمار می‌رود که در اصل یکی از راه‌کارهای سودآوری برای شرکت نیز به حساب می‌آید. به بیان دیگر تأمین مالی در واقع نوعی استفاده از ارزش زمانی پول (TVM) است در جهت این که پولی که در آینده برای غلتیدن چرخه اقتصادی امروز مورد نیاز است، پدید آورد.
در زمینه تأمین مالی سرمایه‌ای هم تأسیس سرمایه یا افزایش آن دو روش عمده و اصلی دارد. هم اکنون، ابزارهای هیبریدی یا دوگانه مثل صندوق‌های ساختمان و زمین، صندوق پروژه و... که هدف اصلی آن‌ها به صورت جزئی سرمایه‌گذاری در یک پروژه ساختمانی یا حتی یک پروژه صنعتی است ولی به دلایل گوناگونی که در این زمینه وجود دارد کارکردشان بیشتر شبیه به اوراق بدهی شده است.
سهم تامین مالی بخش خصوصی در ایران چقدر است؟
بیشتر اوراق بدهی که برای تأمین مالی شرکت ها ارائه می گردد دولتی هستند. به طور کلی حدود 95 درصد این اوراق از سوی دولت، شهرداری و وزارتخانه ها انجام می‌شود و عملاً برای بخش خصوصی جایی گذاشته نمی شود. این 5% باقیمانده هم مربوط به شرکت های بند 44 و نهادهای عمومی هستند که نقش ویژه ای در هدایت اقتصادی ارکان دولتی دارند و تنها 1% و کمتر برای بخش خصوصی است.
آیا تأمین مالی شرکت ها برای سهامداران بازار بورس هم مفید است؟
به هر جهت این که شرکتی برای توسعه فرایند تولید و استفاده از زمان برای کسب سود در آینده اقدام نماید، به هر جهت نشان از توسعه شرکت و رشد و نمو اقتصادی آن دارد که حاضر می‌شود برای کسب سود در بلند مدت بهره هم بپردازد. به هر جهت تأمین مالی شرکت هم برای شرکت و هم برای سهامداران شرکت در بازار بورس می‌تواند سودآور و مفید باشد. هرچند در سال گذشته تأمین مالی شرکت‌ها از محل بازار بورس صورت می‌گرفت و شرکت‌ها به دلیل این که مجبور به پرداخت بهره بانکی نبودند، روند مناسب تری برای رشد چرخه اقتصادی خود در آینده داشتند.
و در آخر...
تأمین مالی از این جهت در بازار بورس و اوراق بهادار مهم به شمار می‌رود که در اصل یکی از راه‌کارهای سودآوری برای شرکت نیز به حساب می آید. تأمین مالی شرکت ها یکی از اصول مهم برای جذب سرمایه در جهت گردش چرخه اقتصادی آن شرکت است.
به صورت کلی یک شرکت برای این که بتواند به فعالیت اقتصادی خود دوام بدهد و سودآوری داشته باشد، بایستی بتواند تا از طریق روش‌های گوناگونی سرمایه اضافه وارد مرحله تولیدی یا خدماتی خود بکند تا سود نصیب شرکت و فرد سرمایه‌گذار بشود. همچنین اغلب تأمین مالی شرکت‌ها از محل بانکی است و طبق آمار معتبری که از طریق خبرگزاری‌های داخلی منتشر شده است، 80 رصد تأمین مالی چه بخش دولتی چه خصوصی از طریق بانک‌ها صورت می‌گیرد.
آیا شما برای تعریف تامین مالی توضیحات بیشتری دارید؟ آن را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.