این شرکت‌ها این قابلیت را به افراد حقوقی و صاحب نام می‌دهند تا سهام چنین شرکت‌هایی را به دید بلند مدت خریداری کنند تا پشتیبان خوبی برای رشد و تولید بنگاه‌های کوچک و متوسط در سراسر جهان باشند. این حمایت سرمایه گذاران در نهایت اهمیت بسیار بالایی برای دولت‌ها دارد و موجب می‌شود تا رشد تولید در کشورها رقم بخورد.
بازار SME چیست؟
همانطور که گفته شد، در واقع بازار SME، محیطی است که شرکت‌ها و بنگاه‌های کوچک و متوسط در آن حضور دارند و سهامداران کلان به خرید و فروش سهام شرکت‌ها می‌پردازند. در ابتدا این بازار که وضع شد، قوانینی طبق نظر اتحادیه اروپا در سال ۱۹۹۶ میلادی برای اینگونه سهام‌ها وضع شد که به ذکر آن‌ها می‌پردازیم.
طبیعتا برای آن‌که بتوان شرکت‌های کوچک و متوسط هر کشوری را برای ورود به بازار سرمایه تشخیص داد، باید طبق یک قانون و فیلتری، این اتفاق بیفتند. اولین قانون بر این اساس بود که شرکت‌های کوچک و متوسط باید کمتر از ۲۵۰ کارمند را داشته باشند. همچنین گردش مالی سالیانه این شرکت‌ها نیز نباید بیش از ۴۰ میلیون یورو در سال باشد. همچنین در هنگام انتشار ترازنامه سالیانه، حداکثر مبلغ ۲۷ میلیون یورو ثبت شود. علاوه بر این، لازم است تا حداقل ۷۵ درصد شرکت برای مدیران باشد و تنها هیئت مدیره از مالکان اصلی باشند.
اگر به این قوانین بازار SME ، بیشتر دقت کنید، در نهایت متوجه خواهید شد که قوانین سفت و سختی برای این بازارها در سراسر جهان شکل گرفته است. همچنین اگر شرکتی از این قوانین خارج شود و به مرور زمان بزرگتر شود، از بازار SME، خارج می‌شود و به تابلوی اصلی بورس بر خواهد گشت.
تعریف شرکت های کوچک و متوسط در ایران
پس از آن که تعاریف بازار SME در اروپا را متوجه شدید، لازم به ذکر است که گفته شود، به‌صورت کلی این قوانین با ایران کاملا متفاوت است و اصلا شباهتی با قوانین و ضوابط اتحادیه اروپا ندارد. در ایران، هر بخش از صنعت ساز خودش را می‌زند و بر همان اساس شرکت‌ها را در زیر مجموعه این بازار جای می‌دهد.
به‌طور مثال: وزارت صنعت ، معدن و تجارت شرکت‌هایی که زیر ۵۰ نفر کارمند دارند را در زیر مجموعه بازار SME قرار می‌دهد. همچنین بانک مرکزی و اداره آمار، شرکت‌هایی که زیر ۱۰ نفر کارمند دارند را در این زیر مجموعه به حساب می‌آورد. از این تعاریف، می‌توان به این نتیجه رسید که کشور ایران تعداد کارمندان یک شرکت را بسیار مهم می‌داند و تنها بر همین اساس، طبقه‌بندی را انجام می‌دهد.
علاوه بر این، اگر شرکت‌های کوچک و متوسط قصد گرفتن وام برای اشتغال زایی و توسعه بیشتر واحدهای خود را داشته باشند، باید به قانون بانک مرکزی توجه ویژه‌ای داشته باشند، زیرا ممکن است وام و تسهیلات به مراکز و موسساتی که بین ۱۰ الی ۵۰ کارمند دارند تعلق نگیرد. بانک مرکزی در واقعی ممکن است اینگونه از شرکت‌ها را در زیر مجموعه شرکت‌های بزرگ قرار دهد.
همچنین طبقه‌بندی دیگری نیز برای شرکت‌های SME وجود دارد که عبارت است از شرکت‌هایی که بین ۱ تا ۵۰ کارمند، ۵۰ الی۱۰۰، ۱۰۰ الی ۱۵۰ و بیشتر از۱۵۰ کارمند دارند. بر این اساس، سه گروه اول یا بهتر بگوییم بنگاه‌هایی که کمتر از ۱۵۰ پرسنل دارند در زیر مجموعه شرکت‌های کوچک و متوسط در ایران قرار می‌گیرند. بازم به ذکر است که با مطالعه این بخش می‌توانید به راحتی به سوال SME چیست؟ پاسخ دهید.
اهمیت بازار SME برای اقتصاد کشورها
در واقع، می‌توان گفت که برای استحکام پایه‌های اقتصادی یک کشور، توجه به بنگاه‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط ضروری است. تجربه نشان داده است که اکثر کشورهای صاحب نام در اقتصاد دنیا مانند چین و آمریکا، گام‌های مهم اقتصادی خود را با توجه به بازار SME برداشته‌اند.
توجه داشته باشید که قطب اصلی کارآفرینی و کسب ایده، همین شرکت‌های کوچک و متوسط در جهان هستند. این بنگاه‌ها موجب خواهند شد تا اقتصادی پویا، منسجم و بر پایه ایجاد شغل در کشورها صورت بگیرد. در ایران نیز گام‌هایی هر چند کوچک برای شرکت‌های دانش بنیان که در بازار سرمایه قرار بگیرند، به وجود آمده است. بر همین اساس، بازار فرابورس ایران، شرکت‌های کوچک و متوسط را به عنوان بخش متفاوتی از بازار، راه‌اندازی کرده است.
بنگاه های کوچک و متوسط در بازار سرمایه
پس از آن که شرکت‌های کوچک و متوسط وارد بازار سرمایه شدند، انگیزه مضاعفی برای صاحب اینگونه شرکت‌ها به وجود آمد تا هر چه زودتر خود را وارد بورس کنند تا بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند. نکته قابل توجه در این زمینه، این است که شرکت‌ها، از قوانین بازار سرمایه تبعیت نمی‌کنند و معاملات آن‌ها اصلا شباهتی به بازار اصلی بورس و فرابورس ندارد و به‌صورت کلی مستثنی هستند. به‌طور مثال: اینگونه شرکت‌ها، ملزوم نیستند تا مانند سهام سایر شرکت‌های بازار اصلی، به‌صورت ماهانه و فصلی، گزارشات عملکردی عملیاتی و غیر عملیاتی خود را در سایت کدال منتشر کنند.
اینگونه شرکت‌ها، تنها عملکرد آتی خود را مدنظر قرار خواهند داد و بازار سرمایه نیز تنها به همین مورد توجه خواهد کرد. نکته دیگر در این زمینه، این است که، اگر ارزش جمع حقوق صاحبان سهام به کمتر از ۵۰ میلیارد تومان برسد، می‌توانند در به عنوان شرکت SME، در بازار سرمایه فعالیت کنند.
نحوه معاملات بنگاه های کوچک در بازار سرمایه
آخرین دستورالعمل چگونگی انجام معاملات سهام شرکت‌های کوچک و متوسط به همراه حق تقدم ها، در دوم اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۵، به تصویب رسید. بر همین اساس، شرکت‌های متوسط و کوچک که تحت عنوان بازار SME در بازار سرمایه حضور دارند، باید در دو تابلوی "رشد" و "دانش بنیان" معاملات را انجام دهند.
قسمت اصلی دستور العمل بازار SME، این است که تنها سرمایه‌گذاران حقوقی و صاحب نام، قادر به خرید سهام چنین شرکت‌هایی هستند و سرمایه گذاران خرد ( افراد عادی )، اجازه خرید چنین سهام‌هایی را ندارند. دلیل اصلی وضع جنین قانونی، توجه به دید بلند مدت به سهام چنین شرکت‌هایی به دور از سفته بازی و رانت خواری است.
به دلیل اینکه سهام چنین شرکت‌هایی ارزش پایینی دارد، اگر در بورس تهران قابلیت معامله داشتند، برخی سهامداران خرد می‌توانستند با خرید گروهی، سهم را به شدت رشد بدهند و باعث ایجاد حباب مثبت و ایجاد خطر برای اینگونه شرکت‌ها شوند. به همین دلیل نیز معاملات اینگونه شرکت ها، بصورت کلی با بازار اصلی تفاوت دارد.
نکات مهم در ارتباط با بازار SME
• همانطور که گفته شد، سهامداران نهادی نیز علاوه بر افراد حقوقی، می‌توانند سهامدار اصلی شرکت شوند. به این گونه که هلدینگ ها، بانک ها، بیمه و سایر شرکت‌های واسطه‌گری در بورس نیز می‌توانند سهام این گونه شرکت‌ها را خریداری کنند و به نوعی حامی این شرکت‌های کوچک و متوسط شوند.
• همچنین طبق اصلاحیه‌ای که برای بازار SME، در بازار سرمایه منتشر شد، اشخاص حقیقی که بتوانند بیش از ۵ درصد ارزش شرکت یا بیش از ۵۰۰ میلیون تومان ارزش اسمی شرکت را خریداری کنند، می‌توانند به عنوان سهامدار عمده، تعریف شوند.
• نکته آخری که در مورد بازار شرکت‌های کوچک و متوسط بورس تهران می‌توان گفت، این است که دامنه نوسان اینگونه سهام‌ها محدودیتی ندارد و مانند بازار اصلی بورس محدودیت -+۵ را دارا نیست. همچنین خرید فروش سهام به‌صورت توافقی میان معامله‌گران و به‌صورت بلوکی ( حجم بالا ) انجام می‌شود.
و در آخر...
شرکت های کوچک و متوسط ( SME) این قابلیت را به افراد حقوقی و صاحب نام می‌دهند تا سهام چنین شرکت‌هایی را به دید بلند مدت خریداری کنند تا پشتیبان خوبی برای رشد و تولید بنگاه‌های کوچک و متوسط در سراسر جهان باشند. همچنین، می‌توان گفت که برای استحکام پایه‌های اقتصادی یک کشور، توجه به بنگاه‌ها و شرکت‌های کوچک و متوسط ضروری است. در ایران، شرکت‌های متوسط و کوچک که تحت عنوان بازار SME در بازار سرمایه حضور دارند، باید در دو تابلوی "رشد" و "دانش بنیان" معاملات را انجام دهند. قسمت اصلی دستور العمل بازار SME، این است که تنها سرمایه‌گذاران حقوقی و صاحب نام، قادر به خرید سهام چنین شرکت‌هایی هستند و سرمایه‌گذاران خرد ( افراد عادی )، اجازه خرید چنین سهام‌هایی را ندارند.