در سبدگردانی عموما با این سوالات چالش برانگیز از سوی مشتریان روبرو می شویم که صندوق بهتر است یا سبد؟ صندوق های سهامی با همبستگی بالا با شاخص بورس می تواند مشابه یک سبد با ریسک متعادل و یا ریسک پذیر عمل کند و صندوق های درآمد ثابت با حدود 15 درصد در سهام می‌تواند مانند یک سبد بسیارمحافظه کار بازدهی داشته باشد.
صندوق های سرمایه گذاری سهامی، مختلط و درآمد ثابت یک ابزار ارزان و مناسب برای ورود به بورس و نگهداشت سرمایه به منظور تنوع بخشی به دارایی ها محسوب می شود. خصوصا صندوق هایی که تاریخچه بیش از ده سال فعالیت در بازار سرمایه را دارند و در چم و خم بازار سرپا هستند. از سوی دیگر سبدهای اختصاصی با توجه به مزیت طراحی اختصاصی پرتفوی برای سرمایه گذاران، می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه های بزرگ باشد (برای مثال 1 میلیارد تومان به بالا). هزینه های سبد اختصاصی به نسبت صندوق های سرمایه گذاری بیشتر است و برای سرمایه گذاران خرد، شاید به صرفه تر باشد به صندوق های سرمایه گذاری هدایت شوند. این روند همان روندی است که در صنعت مدیریت دارایی اکثر کشورهای توسعه یافته می بینیم. موضوع مهمی اینجاست که باید درنظر داشت، ما در ایران زندگی می کنیم؛ کشوری با ساختار اقتصادی منحصر به فرد، پتانسیل رشد زیاد و بازار سرمایه ای که نوپا و در حال رشد است. طبق تحقیقات گروه ما، موقعیت سنجی بازار (مارکت را تایم کردن Market Timing ) در ایران به صرفه است. موقعیت سنجی بازار یعنی در دوره های رونق در بازار سرمایه استراتژی فعال معاملات داشته باشیم و در دوره های رکود، سهامداری و یا حضور غیرفعال تری در بازار سرمایه داشته باشیم. در یک مقاله پژوهشی که در فصلنامه علمی – پژوهشی مدیریت دارایی و تامین مالی دانشگاه اصفهان با همکاری پژوهشگران از دانشگاه تهران و دانشگاه الزهرا به چاپ رسیده است، عملکرد 23 صندوق سرمایه گذاری بین سال‌های 1388 تا 1392، مورد بررسی قرار گرفته است.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که مدیران صندوق های سرمایه گذاری در جهان و همچنین در ایران در موقعیت سنجی بازار موفق نبوده اند. همچنین بر اساس این پژوهش، بخش عمده‌ای از مطالعات جهانی انجام شده در زمینۀ ارزیابی توانایی موقعیت‌سنجی مدیر صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز نشان می‌دهد مدیران صندوق ها به طور کلی در جهان توانایی موقعیت سنجی ضعیفی داشته و در مورد بازارهای نوظهور مثل ایران یک دلیل ساده برای عملکرد ضعیف در موقعیت‌سنجی می‌تواند این باشد که شرکت‌های سرمایه‌گذاری، هم تحلیلگران توانمند و هم افراد غیرحرفه‌ای را استخدام می‌کنند. این امر موجب می شود بازده های حاصل از عملکرد تحلیلگران حرفه‌ای با عملکرد تحلیلگران غیرحرفه‌ای خنثی شود.
حال با توجه به این مطالب گفته شده، توصیه ای که عموما به خودم و مشتریان سبد ها و صندوق‌ها می کنم این است که اگر سرمایه ای دارید که می توانید مانند یک زمین در یک منطقه رشد نیافته برای چندین سال رهایش کنید، در صندوق های خوب و باسابقه با هزینه کمتر سرمایه گذاری کنید. ولی اگر سرمایه ای دارید که برای این سرمایه برنامه مدون و فعال نیاز دارید که در عرض یک دوره خاص می خواهد حتما رشد ثروت و یا حفظ ارزش داشته باشد و روی بازدهی آن برنامه ریزی خاصی دارید، در سبدها با مدیریت اختصاصی سرمایه گذاری کنید.
- یگانه اقبال نیا، مدیرعامل سبدگردان توسعه فیروزه