کامودیتی‌ها در برزخ

حبیب علیزاده - روزنامه نگار: میلیون ها نفر در سراسر جهان در برابر ویروس کووید ۱۹ واکسینه شده اند و بسیاری هنوز امیدوارند که این ویروس تا پایان سال ۲۰۲۱ مهار شود اما جهش این ویروس و شیوع گونه های جدید آن، این امید را کم رنگ کرده است. برخی کشورها به فکر رفع محدودیت های کرونایی و بازگشت به زندگی عادی هستند، هر چند بازگشت اقتصاد جهان به روند پیش از شیوع بیماری، دست کم در سال جاری دور از ذهن به نظر می رسد. در این میان، بازارهای کالا نیز تحت تاثیر این عامل مرگبار و چند عامل مهم دیگر، در مسیری نوسانی گرفتار شده اند.

دستاوردهای اوپک پلاس

پس از اعلام نتیجه آخرین نشست گروه اوپک پلاس (تولیدکنندگان نفت اوپک و غیراوپک) قیمت نفت خام به شدت کاهش یافت. این گروه تصمیم گرفت که از ماه آینده (آگوست) روزانه ۴۰۰ هزار بشکه به تولید و عرضه جهانی نفت خام اضافه کند. اعضای این گروه همچنین بر سر تعیین سهمیه تولید جدید از ماه می ۲۰۲۲ به توافق رسیدند. با انتشار این خبر، قیمت نفت برنت دریای شمال و وست تگزاس اینترمدیت بیش از ۲ دلار کاهش یافت. این تصمیم، موجی از نگرانی درباره افزایش مازاد عرضه و افزایش ذخایر در بحبوحه افزایش آمار مبتلایان جدید به کرونا در بسیاری از کشورها، به وجود آورد. اما چند روز بعد قیمت نفت به دلیل نگرانی از کمبود بر اثر افزایش تقاضا دوباره سیر صعودی پیدا کرد، روندی که ادامه دار نبود و با رشد ارزش دلار در کنار افزایش آمار مبتلایان جدید به بیماری کرونا متوقف شد.
قیمت نفت خام در نیمه نخست ۲۰۲۱ بیش از ۴۵ درصد افزایش پیدا کرد و پس از دو سال و نیم به مرز ۸۰ دلار نزدیک شد. این روند موجب شد تا برخی کارشناسان میانگین قیمت هر بشکه نفت در سال جاری را بیش از ۸۰ دلار و در سال آینده را نیز ۸۵ دلار پیش بینی کنند. همچنین ارزیابی های قبلی نشان می دهند که میزان تقاضای روزانه نفت جهان پس از افت شدید ۸.۶ میلیون بشکه ای در سال ۲۰۲۰، در سال جاری ۵.۴ میلیون بشکه و در سال آینده ۳.۱ میلیون بشکه افزایش خواهد یافت و به ۹۹.۵ میلیون بشکه در روز خواهد رسید.
با توجه به تصمیم اوپک پلاس و رشد ارزش دلار، همچنین افزایش آمار مبتلایان جدید به کرونا که احتمال وضع محدودیت های تازه در سراسر جهان را تقویت می کند، این پیش بینی چندان درست به نظر نمی رسد. چند هفته قبل با انتشار خبر کاهش چشمگیر حجم ذخایر نفتی آمریکا، قیمت نفت برنت به بیش از ۷۳ دلار رسیده بود اما اقدام جدید اوپک پلاس این روند را متوقف کرد.
در حال حاضر، روسیه، آمریکا و عربستان به ترتیب بزرگترین تولیدکنندگان نفت خام جهان هستند. برخی کارشناسان معتقدند، افزایش تولید اوپک پلاس موجب بازگشت آرامش به بازار نفت خواهد شد چرا که تقاضای نفت در مجموع روندی صعودی دارد.
با این حال، عده ای دیگر بر این باورند که تداوم عرضه در حالی که تقاضای جهان هنوز تثبیت نشده، ممکن است به سقوط قیمت ها منجر شود. کارستن منک از تحلیلگران بازار نفت درباره تصمیم جدید اوپک پلاس می گوید: ظرفیت های آزاد و اضافی اعضای گروه اوپک پلاس در بلندمدت عامل اصلی افت قیمت نفت خام است. وی می افزاید : چرخه صعودی قیمت نفت خام به مرحله نهایی رسیده است.
با این حال، گولدمن ساکس همچنان معتقد است که چشم انداز قیمت نفت صعودی و امیدوارکننده است و تصمیم اخیر اوپک پلاس در راستای همین پیش بینی است. کارشناسان گولدمن ساکس بر این باورند که تولیدکنندگان نفت باید برای حفظ ظرفیت تولید خود در آینده تلاش کنند و از سرمایه گذاری های رقابتی و بازدارنده بپرهیزند.
اگرچه سال گذشته به دلیل شیوع بیماری کرونا تولیدکنندگان اوپک پلاس ۱۰ میلیون بشکه از تولید روزانه خود کاستند، اما با کاهش شدید تقاضای نفت جهان در سال ۲۰۲۰، قیمت نفت خام سبک آمریکا با سقوط بی سابقه ای روبه رو شد و برای نخستین بار در تاریخ معاملات تا محدوده منفی هم رسید. از آن زمان تاکنون، اعضای گروه اوپک پلاس به تدریج بر میزان عرضه افزودند و در حال حاضر، میزان عرضه نفت خام این گروه نسبت به قبل از شیوع بیماری کرونا حدود ۵.۸ میلیون بشکه کاهش نشان می دهد. در تصمیم جدید اوپک پلاس، کشورهای عربستان، امارات، عراق، کویت و روسیه از ماه می سال آینده سهمیه های جدید تولید دریافت خواهند کرد.

امکان رشد محدود قیمت

در حال حاضر پیش بینی آینده نفت خام حتی تا پایان سال ۲۰۲۱ به دلیل اثرگذاری عوامل مختلف (از میزان شیوع و تاثیر گونه های جدید ویروس کرونا تا ارزش دلار و سیاست های مالی دولت های بزرگ) بسیار دشوار است. اما در صورت ادامه روند واکسیناسیون و کاهش تعداد مبتلایان و رفع برخی محدودیت های جهانی کرونا می توان به رشد محدود قیمت نفت خام تا پایان سال امیدوار بود. تازه ترین پیش بینی ها نشان می دهند که میانگین قیمت هر بشکه نفت خام برنت دریای شمال در سال ۲۰۲۱ بین ۷۵ تا ۸۰ دلار خواهد بود.

طلای کم فروغ

قیمت طلا سال ۲۰۲۱ را از محدوده ۱۹۴۰ دلار آغاز کرد اما تا پایان ماه ژانویه به ۱۸۶۰ دلار رسید. روند نزولی طلا در ماه های دوم و سوم نیز ادامه یافت به طوری که در پایان فوریه به ۱۷۴۰ دلار و در پایان مارس به ۱۶۹۰ دلار در هر اونس کاهش یافت. در پنجمین ماه سال (می) قیمت طلا دوباره به سطح ۱۹۰۰ دلار بازگشت اما امروز (در پایان نخستین ماه از نیمه دوم سال) در محدوده کمتر از ۱۸۰۰ دلار قرار گرفت. این روند ناپایدار به شکل گیری سطوح جدید مقاومتی و حمایتی در بازار این فلز گرانبها منجر شده است.
به گفته کارشناسان، در حال حاضر طلا در محدوده حمایتی حساسی قرار دارد و امکان سقوط آن به کمتر از ارقام پیش بینی شده قبلی زیاد است. قیمت طلا در زمان شیوع بیماری کرونا روندی صعودی داشت به طوری که در ماه آگوست سال گذشته به بیش از ۲۰۵۰ دلار در هر اونس رسید. یکی از عوامل اصلی افت قیمت طلا، رشد ارزش دلار بوده است. پیش از این فایننشال تایمز پیش بینی کرده بود که شاخص دلار با جهش چشمگیری روبه رو خواهد شد و حال، نشانه های این اتفاق در حال آشکار شدن است. در ماه گذشته شاخص دلار (که ارزش دلار را در برابر شش ارز مهم جهان اندازه گیری می کند) با ۰.۶ درصد رشد مواجه شد و به بیش از ۹۲.۷۱ رسید. از ابتدای سال تاکنون، این شاخص ۲.۹۷ درصد افزایش یافته است و کارشناسان انتظار دارند این روند در این هفته نیز ادامه یابد. در همین حال، میزان خرده فروشی در آمریکا طی ماه ژوئن با رشد غیرمنتظره ای مواجه شد که نشان دهنده وجود تقاضای قوی در اقتصاد این کشور است. یکی از عوامل مهمی که در ارزیابی آینده بازار طلا مورد توجه کارشناسان قرار می گیرد، بیماری کروناست. گسترش گونه دلتا از ویروس کووید ۱۹ در بریتانیا و استرالیا از سوی کارشناسان به شدت رصد می شود.
در این میان، رقیب بزرگ دیگری برای طلا وجود دارد که همیشه در برابر آن عرض اندام کرده است. بر اساس آمارهای موجود، قیمت طلا در تلاش است تا سطوح کنونی را تثبیت کند اما رقیب آن یعنی اوراق قرضه خزانه داری آمریکا این روند را مختل کرده است. بازده این اوراق به سطح پیش از همه گیری کرونا بازگشته که خبر بدی برای طلا به شمار می رود.
هفته گذشته، همگام با طلا قیمت نقره، پلاتین و پالادیوم نیز با کاهش روبه رو شد.

انتظار رشد خوب

با وجود افت قیمت طلا در ماه های اخیر، برخی کارشناسان معتقدند که قیمت این فلز گرانبها در سال آینده با رشد خوبی مواجه خواهد شد. خرید گسترده طلا از سوی بانک های مرکزی، احتمال افت ارزش دلار به دلیل بدهی سنگین اقتصاد آمریکا، افزایش تقاضای تولیدکنندگان صنعتی همگام با رفع محدودیت های کرونایی و... از جمله عواملی هستند که می توانند به رشد قیمت طلا کمک کنند.

دیگر بازارها

تازه ترین آمارها از رونق بازار برخی کامودیتی ها در حوزه مواد غذایی خبر می دهند و قیمت ها بین ۰.۲ تا ۶.۷ درصد رشد کرده اند. بر اساس اعلام بلومبرگ، هفته گذشته قیمت ذرت، قهوه، کاکائو و گوشت گوساله افزایش یافت اما گندم و پنبه با افت قیمت مواجه شدند. در میان کامودیتی های صنعتی هم قیمت مس، آلومینیوم، روی و نیکل با رشد همراه بوده و انتظار می رود این روند در سه ماه سوم امسال ادامه یابد. همچنین کارشناسان پیش بینی می کنند که قیمت سرب و قلع در این مدت با افت روبه رو شود.

• منبع: هفته نامه اطلاعات بورس شماره ۴۰۸