گلشن بابادی- خبرنگار؛ روندی که دلار این روزها به خود گرفته است، به نظر نمایانگر ادامه‌دار بودن مسیر صعودی است. در شرایطی که مسائل گوناگونی دست به دست یکدیگر داده و وضعیت اقتصادی ایران و ارزش پول ملی را به شدت تحت تاثیر قرار داده، افزایش قیمت دلار گزینه محتمل کارشناسان مختلف در ماه‌های آینده است. در حالی که سناریوهای مختلف برقرار شدن برجام و یا ناکام ماندن آن تاثیر مستقیم بر قیمت دلار دارد، کارشناسان معتقدند کف قیمتی دلار ۲۳ هزار تومان و سقف آن در صورت عدم توافق در برجام به ۳۵ هزار تومان نیز خواهد رسید، در همین حال اثرگذاری این روند بر قیمت بازارهای طلا و مسکن و به خصوص افزایش تورم در ماه‌های آتی مشهود خواهد بود.
بی‌تفاوتی بانک مرکزی عامل اصلی افزایش دلار
آلبرت بغزیان، اقتصاددان در این خصوص توضیح داد:وقتی قیمت دلار افزایش پیدا می‌کند، قطعا باید متولی قیمت‌گذاری دلار حرفی برای گفتن داشته باشد ولی در حال حاضر به نظر می‌رسد به این دلیل که دولت سیزدهم هنوز روی کار نیامده و دولت دوازدهم نیز نسبت به چنین مسائلی بی‌تفاوت است و از سویی بی‌توجهی بانک مرکزی نسبت به افزایش نرخ دلار، همه و همه بر افزایش قیمت دلار در روزهای اخیر تاثیر داشته است.
این اقتصاددان با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد تغییر رئیس بانک مرکزی باعث شده است که این نهاد وظیفه خود را در خصوص کنترل و مدیریت نرخ ارز رها کند، گفت: در حال حاضر تنها اخبار و واکنش‌هایی که از سمت این نهاد شاهد هستیم به انجام یک سری امورات اداری خلاصه می‌شود. ظاهرا بانک مرکزی و دولت دغدغه سیاست‌گذاری در این خصوص را ندارند. در کل بی‌تفاوتی و بی‌توجهی بانک مرکزی نسبت به جریان افزایش قیمت دلار در شرایط فعلی مهمترین عامل رقم‌زننده افزایش نرخ دلار است. لازم است که وقتی دلار در مدت زمان کوتاهی حدود ۴ هزار تومان افزایش قیمت را تجربه می‌کند، بانک مرکزی در قبال چنین مساله بزرگی واکنش نشان داده و مردم را به آرامش دعوت کند و برای کنترل چنین مساله‌ای اقدام کند اما شاهد هستیم هیچکس نه تنها وزیر اقتصاد که حتی رئیس بانک مرکزی نیز در خصوص این افزایش‌قیمت هیچ اظهارنظری نمی‌کند. بغزیان ادامه داد:در خصوص افزایش قیمت‌های این‌چنینی همواره از لفظ هیجان استفاده می‌شود اما باید گفت اگر چنین افزایش قیمتی را هیجان قلمداد می‌کنند، چرا پس از مدتی این هیجان فروکش نمی‌کند یا به ارقام قبل نمی‌رسد؟ به طور کلی علت تحولات اخیر نرخ ارز را باید بی‌تفاوتی و بلاتکلیفی بانک مرکزی در رابطه با این مساله دانست. او توضیح داد:به خوبی می‌دانیم مسائلی مانند تحریم ها و کسری بودجه مساله جدیدی برای اقتصاد ما محسوب نمی‌شود که به یکباره چنین افزایش نرخی را رقم بزند، هر چند که قطعا تمامی این مسائل در افزایش نرخ ارز اثرگذار است. او تاکید کرد: بانک مرکزی دلار را به حال خودش رها کرده است چرا که شاهد بودیم در تعطیلات اخیر در حالی که صرافی‌ها و بانک‌ها تعطیل بود اما قیمت دلار افزایش می‌یافت. پس از پایان تعطیلات نیز مشاهده کردیم قیمت دلار اعلام شده از سوی بانک مرکزی با افزایش قابل توجهی همراه بود.
این اقتصاددان گفت: اگر دلار به میسری که در پیش گرفته با همین روال ادامه دهد، بانک مرکزی بعدی نمی‌تواند دلاری که به ۳۰ هزار تومان رسیده را با معجره کاهش دهد چرا که به احتمال زیاد اگر این روند کنترل نشود دلار به آرامی و به شکل چراغ خاموش به قیمت‌هایی حدود ۲۹ تا ۳۰ هزار تومان نیز خواهد رسید. افزایش قیمت دلار اثر افزایشی بر بازار سرمایه دارد و منجر به رشد این بازار می‌شود. علاوه بر این در شرایط فعلی قیمت سهم‌ها به حدی پایین آمده است که برای سرمایه‌گذاری جذاب به نظر می‌رسد. در واقع از این پس شاهد افت یا سقوط‌هایی که سال قبل در بازار سرمایه شاهد بودیم، نخواهیم بود چرا که بازیگران رشد و سقوط این بازار که سال گذشته این بازار را دستخوش تغییراتی کردند، در حال حاضر از آن خارج شده‌اند.
مدیریت کسری بودجه و توافق پایدار
سید شهرام صفوی سهی، مدیرعامل سبدگردان مانی نیز گفت: چگونگی توافقات سیاسی در پرونده برجام و تصمیمات اقتصادی دولت جدید عوامل اصلی تاثیرگذار بر محیط اقتصاد کلان کشور خواهند بود. در حال حاضر دولت جدید کابینه‌اش را به مجلس معرفی کرده و وزرا نیز برنامه‌های پیشنهادی را جهت کسب رای اعتماد به مجلس ارائه داده‌اند. با توجه به برنامه‌های پیشنهادی وزرای اقتصاد و صنعت به نظر می‌رسد که دولت جدید بنا دارد با افزایش پایه‌های مالیاتی، تنظیم مجدد مشوق‌های مالیاتی، حذف موانع تولید (از جمله اصلاح نظام قیمت‌گذاری و صرفه‌جویی بیشتر در شرکت‌های دولتی) کسری بودجه را که عامل اصلی تورم و افزایش نرخ ارز است، مدیریت کند.
وی ادامه داد: جهت‌گیری‌های اقتصادی دولت آقای رئیسی با پیش‌فرض عدم توافق با غرب تنظیم شده است تا این سیگنال به دیپلمات‌های غربی فرستاده شود که ایران تغییرات نامتوازن در برجام را نمی پذیرد. از طرفی نیز محدودیت‌های اعمال شده ایران در نظارت‌های آژانس بر تاسیسات هسته‌ای، کشورهای غربی را با ریسک‌های بیشتری مواجه خواهد کرد و تداوم این روند اختلاف آمریکا و اروپا را افزایش خواهد داد. بنابراین انتظار می‌رود با توجه به سیاست‌های اقتصادی دولت جدید در جهت مدیریت تورم و با پیش‌فرض عدم توافق با غرب و ریسک عدم شفافیت مسائل هسته‌ای ایران، طرف غربی نیز در مذاکرات برای جلب نظر ایران تلاش کرده و احتمالا طرفین به سمت توافق پایدارتر و نزدیک‌تر به برجام اولیه حرکت خواهند کرد.
صفوی سهی افزود: بنابراین با وجود رشد ۱۲ درصدی پایه پولی از ابتدای سال تاکنون که یکی از ریشه‌های اصلی تورم در ماه‌های اخیر بوده است و رشد نقدینگی به سطح ۳۸۰۰ همت و نگرانی از تغییرات سیاسی در افغانستان، احتمالا در کوتاه‌مدت نرخ ارز به سمت مقاومت ۳۰ هزار تومان حرکت کند و شکاف دلار نیما و آزاد به بیش از ۴۰۰۰ الی ۵۰۰۰ تومان نیز برسد ولی پس از شروع به کار کابینه جدید و عملیاتی شدن تصمیمات اقتصادی دولت آقای رئیسی و شروع مجدد مذاکرات سیاسی، انتطار می‌رود نرخ دلار مجددا به سطح متعادل ۲۴ الی ۲۶ هزار تومان بازگردد و رشد تورم نیز پس از اصلاحات پایه‌ای در اقتصاد کاهش یابد.
تحقق افزایش و سکون قیمت
در گفت‌وگو با رامین خدابنده، عضو هیأت مدیره سبدگردان نوین‌نگر آسیا در خصوص پیش‌بینی وضعیت فعلی دلار و اثرگذاری آن بر بازارهای طلا و مسکن مسائلی را مطرح کرد.
- روند دلار را در ماه‌های آینده به ویژه در سه ماهه پاییز چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
اتفاقی که برای دلار رخ می‌دهد تا حدودی به سیاست اقتصاد خارجی دولت جدید وابسته است. در واقع قیمت دلار به دو احتمال موجود که یا دنبال کردن روند مذاکرات و یا قطع کلی آن است، بستگی دارد. اگر رویکرد دولت جدید نشان از انجام مذاکرات باشد، ممکن است قیمت دلار در حوالی قیمت‌های فعلی بماند و در نهایت با ۱۰ درصد افزایش قیمت روبه‌رو شود. همچنین ممکن است دلار همانند روال گذشته با افت‌هایی نیز روبه‌رو شود ولی در مجموع روند کلی دلار به سمت کاهش قیمت نخواهد بود چرا که هزینه‌های دلاری ما بالا و منابع دلاری کشور محدود است. اگر روند مذاکرات به سمت ادامه‌دار شدن برود، به زمان طولانی برای برداشته شدن تحریم‌ها نیاز است که با این حساب به نظر می‌رسد مذاکرات تا بیش از یک سال آینده ادامه خواهد داشت. به همین دلیل به طور کلی دلار کاهشی نیست ولی می‌توانند تا حدودی از افزایش آن جلوگیری کنند. - اگر مذاکرات انجام نشود، قیمت دلار به کجا می‌رسد؟
در صورتی که مذاکرات انجام نگیرد، با توجه به این که در شرایط فعلی کشور منابع دلاری بسیار محدود است و شاهد اتفاقاتی که در حال حاضر در منطقه رخ می‌دهد، هستیم، به نظر احتمال افزایش قیمت دلار وجود دارد. ممکن است دلار به پیک‌های قبلی نیز برسد. به نظر می‌رسد در کمترین حالت قیمت دلار به حدود ۲۳ تا ۲۴ هزار تومان برسد. دولت حتی ذخیره دلاری نیز برای ارزپاشی نخواهد داشت. دولت راهی ندارد؛ اگر دولت به چاپ پول روی بیاورد نیز تورم بیشتری نصیب اقتصاد خواهد شد. - عدد تورم را تا پایان سال چقدر برآورد می‌کنید؟
به نظر می‌رسد تورم تا عید نسبت به الان ۳۰ درصد افزایش پیدا خواهد کرد. دلار با تورم حرکت می‌کند ولی ممکن است بتوانند تا حدودی آن را کنترل کنند. - اثر تورم و افزایش دلار بر بازارهایی همچون مسکن، سهام و طلا را چطور می‌بینید؟
بازار مسکن به دلیل قدرت خرید پایین مردم رشدی نخواهد کرد. علاوه بر آن، مسکن نسبت به سهام ریزشی نداشته است که بتواند در آینده با رشد روبه‌رو شود و حباب‌های مسکن خالی نشده و این حباب‌ها تثبیت شده است و نسبت به افزایش تورم نیز رشد بالایی را نخواهد داشت. سهام و دلار بازارهایی هستند که به نظر با افزایش تورم رشدی خواهند شد. در خصوص بازاری مانند طلا باید گفت که بالتبع دلار بالا می‌رود ولی احتمال اینکه سهام رشد بیشتری نسبت به طلا داشته باشد، زیاد است چرا که ریزش‌های بیشتری در سهام رخ داده است. نمی‌توان عدد دقیقی را در حال حاضر برای دلار پیش‌بینی کرد چرا که هنوز سیاست‌های اقتصادی مشخصی از سوی دولت جدید اعلام نشده است و برآورد ارقام دقیق را باید بر اساس دیتاهایی از جمله سیاست‌های پولی بانک مرکزی و آیتم‌های این‌چنینی در ماه‌های آینده انجام داد.