شیطنت‌های معاملاتی دوره صعود و انتظارات غیرمنطقی از عملکرد برخی شرکت‌ها، منجر به توقف نماد آنها شده است. تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهند در یک ماه اخیر، حدود ۳۴ سهم در صف فروش قفل شده و تعداد معاملات بسیار کمی داشته‌اند که بیشتر از صنعت انبوه‌سازی املاک و مستغلات و عمدتا برای فرابورس هستند اما علت توقف این نمادها چیست، آیا اینها بازارگردان ندارند، همچنین باتوجه به این آمار آیا همچنان اعتماد مطلوب در بازار وجود ندارد. پاسخ کارشناسان به این پرسش‌ها را در ادامه می‌خوانید.
سرمایه کمتر نسبت به شرکت‌های بزرگ
حسین عبدی، تحلیلگر بازار سرمایه در این خصوص گفت: شرکت‌های انبوه‌سازی در بورس اوراق بهادار از سرمایه کمتری نسبت به شرکت‌های بزرگ بورسی برخوردار هستند. اکثر آنها فرابورسی و ساختار سرمایه‌شان به گونه‌ای است که قابلیت افزایش سرمایه را باتوجه به رکود انبوه‌سازی ندارند و این موضوع باعث شده است که بسیاری از شرکت‌ها سرمایه کوچکی داشته باشند. باتوجه به اینکه شرکت‌های کوچک در یک سال اخیر در بورس و فرابورس به دلیل اینکه در صف‌های فروش قفل بودند، افت شدید نسبت به شرکت‌های بزرگ نداشتند، بنابراین طبیعی بود که بازار به این شرکت‌ها توجه کمتری نشان دهد و همچنان تحرکی نداشته باشند. عبدی در پاسخ به این پرسش که آیا بازارگردان‌ها در این سهم‌های متوقف کاری انجام می‌دهند یا خیر، گفت: ساختار و سازوکارهای بازارگردانی در بورس و فرابورس ایران تا قبل از مصوبه و دستورالعمل جدیدی که از طرف سازمان بورس انتشار پیدا کرد، چندان پیشرفته و صحیح نبود، به همین دلیل تعهدات بازارگردان‌ها شفاف و مشخص نبود. همچنین قوانین پوشش‌دهنده بازارگردانی آنقدر قوی نبودند که تعهدات بازارگردان‌ها بتواند اجرا شود و از سوی دیگر درخصوص منابع بازارگردان‌ها نیز باید این حق را به آنها داد که منابع درستی در اختیار نداشتند. به همین دلیل بسیاری از آنها از تعهداتشان یا سر باز زدند یا به‌طور کلی این فرآیند را کنار گذاشتند زیرا نمی‌توانستند از عهده آن برآیند.
این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: در حال حاضر اتفاقات خوبی در بورس در حال رخ دادن است و باید این اتفاقات مثبت و خوب را به فال نیک گرفت. انتشار دستورالعمل جدید بازارگردانی انقلابی بود در فرآیند بازارگردانی در بورس اوراق بهادار تهران زیرا این دستورالعمل، عملکرد بازارگردان‌ها و شرکت‌های بازارگردانی را نسبت به یکدیگر ارزیابی می‌کند و در نتیجه کار و فعالیت آنها را رقابتی‌تر و کیفیت کار آنها را بالاتر می‌برد، همچنین نقش بازارگردان‌ها را در بازار پررنگ‌تر می‌کند و باعث می‌شود در بازار مشارکت بیشتری داشته باشند. این موارد اتفاقات مثبت و خوبی است که باید منتظر ماند و دید بازخورد آنها در بازار چگونه است. عبدی افزود: درخصوص اینکه آیا در شرایط فعلی اعتماد مطلوب در بازار وجود دارد یا خیر، باید گفت که اعتماد به بازار نسبت به گذشته نزد سرمایه‌گذاران بیشتر شده است، همچنین نباید فراموش کرد که در سال‌های گذشته مشارکت‌کننده زیادی در بازار وجود نداشت. یکی از کارهای خوبی که صورت گرفت که البته بدون زیرساخت بود، ورود سرمایه‌گذاران خرد و سرمایه‌گذاران حقیقی با تعداد بسیار بالا به بازار سرمایه بود. حتی باتوجه به اینکه انگیزه آنها ظرف مدت یک سال به شدت سرکوب شد اما می‌توان گفت در هر صورت با بازار آشنا شدند و این آشنایی می‌تواند در بلندمدت با اقدامات مؤثر سازمان بورس که چشم‌انداز مثبتی نسبت به آنها وجود دارد، باعث بازگشت اعتماد شود. بنابراین سازوکارهای قانونی و دستورالعمل‌هایی که از سوی بازار سرمایه انتشار پیدا می‌کند، سیگنال بسیار مثبتی می‌دهد.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا دولت همگام و همسو با بازار سرمایه حرکت خواهد کرد، گفت: با توجه به انتخابی که دولت درخصوص اعضای کابینه داشته است، نمی‌توان زیاد امید داشت که قیمت‌گذاری دستوری یا سرمایه‌گذاری و تأمین مالی دولتی حذف شود و شاهد گسترش حلقه سیستم اداره دولتی یعنی اقتصاد دولتی‌تر خواهیم بود که برای بازار سرمایه خیلی مطلوب نخواهد بود. همچنین شفافیت‌ها از سوی دولت کمتر خواهد شد.
شیطنت‌های معاملاتی عامل توقف نمادها
حمیدمرتضی کوشکی، کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که به‌طور کلی به چه علت حدود ۳۴ سهم در بازار سرمایه تقاضایی ندارند و در صف فروش قفل هستند، گفت: علت قفل بودن این سهم‌ها در صف فروش طی این مدت این است که در روند صعودی قبلی خود دچار overreaction شدند و یک سری انتظارات غیرمنطقی از عملکرد این شرکت‌ها به‌وجود آمده بود که با گذر زمان و افشای اطلاعات عملکردی آنها بازار به استنباط اشتباه خود پی برده و در صف عرضه ظاهر شده است. خب در چنین شرایطی و با توجه به روان بودن معاملات و ارزنده بودن سایر نمادهای بازار تقاضا به سمت این نمادها نرفته و قفل در صف فروش می‌مانند.
کوشکی افزود: در مجموع شیطنت‌های معاملاتی دوره صعود و انتظارات غیرمنطقی از عملکرد این شرکت‌ها باعث شده است که در شرایط فعلی، وضعیت این ۳۴ نماد مطلوب نباشد و نیاز است سرمایه‌گذاران در مراحل بعدی سرمایه‌گذاری به دور از حاشیه و هیجانات کاذب و بر پایه انتظارات منطقی از عملکرد شرکت‌ها اقدام به سرمایه‌گذاری کنند.
- هفته نامه اطلاعات بورس - شمار ۱۱۱