تاریخ انتشار: ۱۰ شهریور ۱۴۰۰ - ۲۰:۵۲

روی، بیست و سومین عنصر فراوان در پوسته زمین است. سولفورید روی ماده‏‌ای اصلی در جهان است که برای زندگی مدرن ضروری است و از نظر تناژ در مقام چهارم تولید فلزات است. حدود سه چهام روی مصرفی در صنایع فلزی، به عنوان پوشش آهن و فولاد در برابر خوردگی و آلیاژ برای ساخت برنز و برنج مصرف می شود و یک چهارم باقی مانده به عنوان ترکیبات روی به طور عمده در صنایع لاستیکی، شیمیایی، رنگ و کشاورزی مصرف می‏ شود. روی دومین فلز کمیاب رایج است.

به گزارش صدای بورس، طبق اطلاعات اولیه منتشر شده توسط سازمان زمین‏شناسی آمریکا (USGS)تولید معادن روی در جهان در سال ۲۰۲۰ حدود ۱۲ میلیون تن تخمین زده شده است که نسبت به سال ۲۰۱۹ (۱۲.۷ میلیون تن) ۶ درصد کاهش داشته‌‏است.

چین با تولید ۴.۲ میلیون تن همچنان پیشرو است، استرالیا با تولید ۱.۴ میلیون تن و پرو با ۱.۲ میلیون تن به ترتیب در مقام دوم و سوم قرار گرفته ‏اند.
هند با تولید ۰.۷۲ میلیون تن در جایگاه چهارم و ایالات متحده آمریکا با ۰.۶۷ میلیون تن در مقام پنجم، بزرگترین تولیدکنندگان روی هستند. همچنین بر اساس گزارش گروه
بین‌المللی مطالعه سرب و روی، برآورد شده ‏است که تولید روی تصفیه شده جهانی در سال ۲۰۲۰ نزدیک به ۱۳.۶ میلیون تن باشد و مصرف این فلز با کاهش ۵ درصدی حدود
۱۲.۹۸ میلیون تن تخمین زده شده است که منجر به مازاد تولید حدود ۶۲۰ هزار تنی روی تصفیه شده، می‏ شود. تخمین زده شده است که استرالیا دارای بزرگترین ذخایر روی با ۶۸
میلیون تن می‏باشد و پس از آن چین با ۴۴ میلیون تن و مکزیک با ۲۲ میلیون تن، دارای بزرگترین ذخایر روی هستند.
به گزارش رویترز هزینه تبدیل روی، در سال ۲۰۱۹ در حدود ۲۹۹.۷۵ دلار به ازای هر تن بوده است. اما امسال به دلیل انتشار کرونا به ۱۵۹ دلار به ازای هر تن رسیده است. در سال
۲۰۱۸ هزینه تبدیل روی در حداکثر تاریخی خود قرار داشته ‏است که در آن زمان قیمت روی ۳۵۹.۶ دلار به ازای هر تن بوده‏ است.سرب یک فلز خاکستری بسیار مقاوم در برابر
خوردگی، متراکم، شکل پذیر و قابل ‏انعطاف است.
مصارف اولیه سرب شامل مصالح ساختمانی، رنگدانه شیشه و سرامیک و لوله های انتقال آب است. ظهور عصر الکتریکی و ارتباطات منجر به توسعه فلز سرب شده‏ است. همچنین
با استفاده روزافزون از باتری و خودروهای برقی مصرف سرب روبه افزایش است.

روی و سرب دو فلز پرکاربرد در صنایع، بعد از آلومینیوم و مس هستند که بطور عمده در زندگی روزمره کاربرد دارند.

اطلاعات مقدار تولید معادن و مصارف آن در جدول زیر نشان داده شده است.

تقاضا روی

گروه مطالعاتی روی پیش‏بینی کرده‏است که تقاضا روی به ۱۲.۹۸ میلیون تن در سال ۲۰۲۰ کاهش یافته است. در حالی که تقاضا در سال ۲۰۲۱ به ۱۳.۵۲ میلیون تن خواهد رسید.

همچون همه‏‌گیری کرونا بر روی معادن سرب نیز اثرگذار بوده‏‌است. معادن بولیوی، مکزیک و پرو، بیشترین اثر را از همه گیری کرونا تجربه کرده اند.

تقاضا سرب

گروه مطالعاتی سرب و روی پیش‏بینی کرده‏است که تقاضا سرب در سال گذشته به ۱۱.۳۹ میلیون تن کاهش یافت و پیش‏بینی می‏شود که در سال ۲۰۲۱ تقاضا سرب به ۱۱.۸۹ میلیون

تن برسد.

این گروه مطالعاتی بیان می‏کند که در سال ۲۰۲۰ ظرفیت مصرف سرب کاهش یافته است. به گفته این گروه مصرف سرب در چین ۱.۶ درصد کاهش یافته است، چرا که تولید

اتومبیل در مقایسه با تولید دوچرخه برقی و باتری های سرب- اسیدی افزایش یافته است.

همچنین این گروه بیان می‏کند که مصرف اروپا ۹.۷ درصد کاهش داشته است و در آمریکا نیز مصرف، حدود ۷.۵ درصد کاهش داشته است. با این حال، این گروه مطالعاتی پیش‌بینی

کرده‌‏اند که مصرف اروپا و آمریکا به ترتیب ۷.۹ درصد و ۲.۶ درصد در سال ۲۰۲۱ افزایش خواهد داشت.

مصرف روی

تقاضای جهانی برای فلز روی تسویه شده پیش بینی میشود با رشد۴.۳ درصدی به ۱۳.۷۸ میلیون در سال ۲۰۲۱ برسد، این درحالی است که در سال گذشته کاهش ۳.۹

درصدی را تجربه کرده است.در چین مصرف روی با کاهش اندک ۱.۸ درصدی همراه خواهد بود که این رشد در ادامه رشد ۱.۳ درصدی در سال ۲۰۲۰رخ خواهد داد.

در سایر نقاط جهان به جز چین، تقاضا جهانی روی به دلایل متعدد از جمله پاندمی کووید ۱۹و کاهش رشد اقتصادی حدود ۸.۷ درصد در سال ۲۰۲۰ کاهش داشته است.

با بهبود در سال ۲۰۲۱ ، انتظار میرود تقاضا روی در اروپا با رشد ۶.۹ درصدی و ژاپن با ۱۵.۴ درصدی همراه باشد. همچنین این انتظار رشد برای هند، کره، تایوان ، ترکیه و امریکا

وجود دارد.

عرضه روی

پس از کاهش ۴.۹ درصدی در ۲۰۲۰، تولیدات روی معادن در جهان، پیش بینی می شود با رشد ۵.۷ درصدی به ۱۲.۹۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ خواهد رسید. انتظار می

رود این افزایش بیشتر از جانب کشور های استرالیا، بولیوی، هند، قزازستان، مکزیک، پرو، آفریقای شمالی و امریکا باشد.

در چین، تولیدات روی معادن در سال ۲۰۲۱ حدود ۱.۷ درصد افزایش خواهد داشت، پس از کاهش ۳.۷ درصدی در سال ۲۰۲۰.

استخراج در اروپا ممکن از تحت تاثیر عدم استخراج در معدن olkuza- pomorzany در هلند در دسامبر ۲۰۲۰کاهش یابد اما با افزایش استخراج در یونان و ایرلند این

کاهش جبران خواهد شد و چه بسا شاهد رشد ۲درصدی در سال ۲۰۲۱ خواهیم بود.

انتظار می رود استخراج در چین در سال ۲۰۲۱ حدود ۲.۸ درصد رشد داشته باشد که در ادامه رشد ۲.۹ درصدی در سال ۲۰۲۰ رخ خواهد داد.

استخراج روی معادن در سطح جهانی با رشد ۳.۱ درصدی به ۱۴.۱۳ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ خواهد رسید. این رشد در حالی رخ خواهد داد که در سال ۲۰۲۰ با کاهش ۱.۶

درصد همراه بوده‌ است.

طبق گزارش گروه مطالعات سرب و روی، تقاضا جهانی روی در سال ۲۰۲۱ حدود ۳۳ هزار تن بیش از عرضه جهانی آن خواهد بود.

مصرف سرب

پس از کاهش قابل توجه ۵.۲ درصدی در سال ۲۰۲۰, تقاضای جهانی سرب تصفیه شده حدود ۳.۹ درصد در سال جاری افزایش می‏یابد و به ۱۱.۹۷میلیون تن می‏‌رسد.

بعضی از نقاط جهان افزایش بیشتری نسبت به سایر مناطق از لحاظ مصرف سرب تجربه می‏ کنند؛ انتظار رشد ۷.۷درصدی در مصرف سرب اروپا، ۹.۶ درصدی

در هند، ۱۰.۶ درصدی در ژاپن و ۱۲.۲ درصدی در کره وجود دارد.

عرضه سرب

پیش‏‌بینی می‏شود محصولات معدنی سرب با رشد ۵.۱ درصدی به ۴.۷۵ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ رسیده، که عمدتاً این رشد ناشی از عرضه کشورهای استرالیا،

بولیوی، چین، مکزیک و پرو است. انتظار می‌‏رود عرضه سرب در اروپا و آمریکا در سطح کنونی ثابت بماند.

همچنین پیش‏ بینی می‏ شود، استخراج سرب از معادن با رشد ۳.۳ درصدی به ۱۲.۰۷ میلیون تن در سال ۲۰۲۱ برسد که این افزایش بیشتر از جانب کشورهای بلژیک، چین، هند و کره است.

همچنین انتظار می‏رود استخراج در آمریکا حدود ۱۰۰ هزار تن با عدم استخراج از معادن کارولینای جنوبی کاهش یابد. با توجه به اطلاعاتی که اخیرا توسط کشورهای

عضو گروه مطالعاتی سرب و روی منتشر شده‏است انتظار می‏رود که تقاضا برای سرب تصفیه شده حدود ۹۶ هزار تن در سال ۲۰۲۱ از عرضه آن تجاوز کند.

طرح جامع سرب و روی کشور

طرح جامع سرب و روی کشور، یک سند راهبردی توسعه صنعت سرب و روی با چشم انداز افق ۱۴۲۰ است که از اهداف این سند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

  1. تعیین ستاد و ساختار اجرایی برای پایش طرح جامع سرب و روی
  2. مشارکت تشکل های صنفی در سیاست گذاری های کلان
  3. تدوین طرح جامع اکتشاف سرب و روی
  4. کاهش تصدی گری دولت
  5. حذف صدور مجوز جدید کارخانه تولید شمش
  6. تسهیل واردات مواد اولیه (خاک و کنسانتره)
  7. حمایت و تشویق یکپارچه سازی و ادغام واحد های فراوری کوچک مقیاس

میزان ذخایر روی جهان ۲۵۰.۱ میلیون تن است و سهم ایران ۴.۹۶ درصد از این ذخایر که حدود ۱۲.۴ میلیون تن است، می‏باشد. همچنین ذخایر سرب جهان ۹۰.۳‌میلیون تن است که سهم ایران ۴.۴۸ درصد از این ذخایر (حدود ۴.۰۵ میلیون تن) است.

معادن "مهدی آباد" ," انگوران", "ایرانکوه" و "نخلک" جزو مهمترین معادن روی در ایران است. ذخایر روباز انگوران ۸ میلیون تن و در بخش زیرزمینی ۴ میلیون تن روی با عیار بالاست. معدن سرب و روی مهدی آباد نیز بیش از ۲۰۰میلیون تن دخایر سرب و روی را شامل می شود. ذخایر معدنی نخلک نیز حدود ۷۵۰هزار تن برآورد شده است.

طرح جامع سرب و روی

تولید شمش روی تا افق ۱۴۲۰ به ۶۳۰ هزار تن می‌رسد. برای ارتقای صنعت سرب و روی در مقیاس جهانی، عبارت «صنعتی‌پاک، بهره‌ور و پایدار در تراز جهانی»
به‌عنوان چشم‌انداز صنعت سرب و روی کشور انتخاب شده است. همچنین برای کمی‌سازی اهداف کلان صنعت سرب و روی برای یک افق ۲۰ ساله، اطلاعات و
داده‌های مربوط به نرم‌های جهانی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با در نظر گرفتن مقادیر متوسط مصرف سرانه و همچنین نسبت ذخایر به استخراج جهانی،
افزایش سه برابری تولید در افق ۲۰ ساله هدف‌گذاری شد، به‌گونه‌ای که تولید شمش روی از حدود ۲۰۸ هزار تن فعلی به حدود از ۶۳۰ هزار تن در سال ۱۴۲۰
افزایش یابد. در پایه جداول آماری گمرک ایران، میانگین قیمت صادراتی هرتن فلز روی دو هزار و ۲۲۶ دلار ثبت شده است.
براساس بررسی انجام شده، صادرات فلز روی در ۹ ماهه اول سال گذشته بین ۳۰ قلم کالای مهم صادراتی در بخش معدن وصنایع معدنی پس از فولاد و مس
جای گرفته است .آمار مقدماتی حجم تجارت کشورمان در دوره مزبور، گویای آن است که ۱۱۰ میلیون و ۲۷۹ هزار تن کالا به ارزش ۵۱ میلیارد و ۹۷۰ میلیون دلار
مورد تبادل قرار گرفت که سهم صادرات آن ۸۵ میلیون و ۲۶۳ هزار تن به ارزش ۲۵ میلیارد و ۱۱۲ میلیون دلار ثبت شد.
میزان استخراج سرب و روی در هشت ماهه ۱۳۹۹ به رقم ۶۵۵ هزار و ۸۵۰ تن رسید که در مقایسه با مدت مشابه پارسال افت یک درصدی دارد.
همچنین عملکرد سرب و روی انگورارن (زنجان) و سرب نخلک (اصفهان) حاکی از آن است که بیشترین میزان استخراج مربوط به سرب و روی انگوران با ۶۱۸
هزار و ۶۲۵ تن می‏باشد. در آبان‌ماه ۱۳۹۹ مجموع استخراج سرب و روی واحدهای یاد شده به ۷۱ هزار و ۶۰۲ تن رسید که افت ۹ درصدی در مقایسه با ماه
مشابه سال گذشته را نشان می‌دهد. بزرگترین معدن سرب و روی ایران (مهدی آباد) واقع در استان یزد در مرحله باطله‌برداری است که فعال سازی آن می‌تواند
افزایش قابل توجه در استخراج این ماده معدنی را به دنبال داشته باشد.
موقیعت مکانی تعدادی از معادن سرب و روی ایران و ظرفیت قطعی آن‏ها

ترکیب سهامداران

مواد مصرفی

مفروضات تحلیل

صورت سود و زیان کاما

صورت سود و زیان فاسمین

صورت سود و زیان کیمیا

صورت سود و زیان فروی

تحلیل حساسیت ۱۴۰۰

منبع: تامین سرمایه بانک ملت