ملیکا حمزه‌ئی - خبرنگار، عرضه اولیه ترکیبی با روشی نوین در بازار سرمایه اجرایی شد. محسن بهشتی نامدار، کارشناس بازار سرمایه درخصوص عرضه اولیه به روش ترکیبی گفت: در این طرح چند نکته مطرح است؛ اول اینکه برخی از موارد مسکوت مانده است؛ یک سری افراد حرفه‌ای مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای مشارکت در عرضه اولیه شرکت‌های کوچک و پرریسک در نظر گرفته شده است اما نکته‌ای که وجود دارد، اینکه محدودیت‌های برقرار شده برای معاملات ثانویه چیست و آیا اگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری قصد فروش سهام خود را کردند باید به صندوق دیگر بفروشند یا بعد از اینکه عرضه اولیه انجام شد، می‌توانند سهام را به عموم مردم واگذار کنند.
وی افزود: نکته بعدی اینکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری منابع مردم را در اختیار دارند و امانت‌دار آن هستند و مدیر صندوق باید حداکثر منافع را برای سهامداران ایجاد کند. با توجه به این شرایط، این سؤال پیش می‌آید که چرا صندوق‌ها باید شرکت‌هایی که ریسک زیادی دارند را خریداری کنند یعنی فقط به این دلیل که صندوق‌ها مدیریت حرفه‌ای دارند و با این روش توسط نهاد مالی اداره خواهند شد که در این صورت قاعدتا باید یک سری استانداردها را داشته باشند اما واقعیت این است که شاید ریسک به ریوارد آن برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری منطقی نباشد.
این فعال بازار در خصوص نکته سوم هم گفت: باید تکلیف این موضوع هم روشن شود که اگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری در عرضه اولیه برای خرید تعیین شدند و در خرید شرکت نکردند، تکلیف چیست؟ آیا در مرحله بعدی این سهام به عموم مردم واگذار می‌شود یا خیر.
بهشتی نامدار در بخش دیگری از سخنان خود گفت: از نکات دیگر اینکه در توضیحات روش ترکیبی بیان شده است معاملات ثانویه فقط توسط جامعه هدف مشخص و افراد خاص انجام می‌شود و هنگامی که سرمایه‌گذارانی که در عرضه اولیه می‌توانند سهام خریداری کنند، طبقه‌بندی می‌شوند و فقط عده خاصی می‌توانند در عرضه اولیه شرکت کنند، قاعدتا این موضوع باعث می‌شود در آینده نقدشوندگی این سهام پایین آید زیرا ممکن است شرکت ارزنده‌ای نباشد و افراد زیادی در عرضه اولیه آن شرکت نکنند که طبق گفته مدیر نظارت بر بورس‌ها سازمان بورس و اوراق بهادار اگر ۵۰ درصد سهام در عرضه اولیه فروش رود، عرضه موفقی است و اگر جامعه هدف مشخص که شامل سبدها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری است، نتوانند معاملات ثانویه قوی برای سهم ایجاد کنند، مشکلات عدیده‌ای در آینده ایجاد خواهد شد.
این کارشناس بازار تاکید کرد: شاید در نگاه اول انجام عرضه اولیه به جامعه هدف مشخص منطقی باشد، البته هنوز شاهد بازخوردهایی از این تصمیم نبودیم و باید اجرا شود تا بتوان در مورد معایب این روش صحبت کرد اما اینکه معاملات ثانویه را نیز مشمول عده خاصی کنیم، امری بسیار سخت‌گیرانه است و باعث می‌شود حجم نقدشوندگی سهام پایین آید.
بیشتر بخوانید:
وی ادامه داد: شاید صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سبدها تمایلی به شرکت در آن عرضه نداشته باشند و حتی ممکن است از خرید آن سهام دست بکشند که این باعث می‌شود در آینده عرضه‌هایی که به این روش انجام می‌شود، موفق نباشد و اساسا بر روی شرکت‌هایی که به روش ترکیبی عرضه می‌شوند، برچسب نامناسب خورده شود. بنابراین ضرورت دارد حداقل عموم مردم بتوانند در معاملات ثانویه شرکت کنند که رشد قیمتی مدنظر در عرضه‌های اولیه محقق شود. مورد دیگر این که گفته شده است شرکت‌ها می‌توانند از طریق صرف سهام، افزایش سرمایه دهند و سهام خود را از محل افزایش سرمایه به مردم عرضه کنند که امر بسیار خوبی است و می‌تواند به‌عنوان روش تأمین مالی مدنظر قرار بگیرد.
بهشتی نامدار افزود: این اقدامی جدید و منطقی است و باید بر روی تیم پذیرش بورس‌ها بیشتر کار شود زیرا سخت‌گیری‌های عجیب و غریبی رخ داده است و مشخص نبودن استانداردها برای اینکه کدام شرکت‌ها پارامترهای لازم برای حضور در بازار را دارند و کدام یکی از آنها ندارند، باعث شده است قوانین و مقررات تفسیر شود و تیم‌های پذیرشی که در بورس و فرابورس حضور دارند به میل خود یک سری شرکت‌ها را بپذیرند یا نپذیرند یا اصلا تیم پذیرش بورس و فرابورس تصمیم بگیرند هر شرکتی که سهامدار حقیقی دارد، عرضه نشود و هر شرکتی که سهامدار نهادی دارد، چون ریسک کمتری متوجه بورس و فرابورس می‌شود، عرضه شود.
وی گفت: بنابراین برخوردهای تفسیری در بورس و فرابورس در دو تا سه سال گذشته به جد زیاد بوده و باید بر روی این دو شرکت نظارت قوی اعمال شود و دستورالعمل باید به دقت برنامه‌ریزی و تهیه شود که نتوان تفسیر کرد و استانداردها باید دقیق باشند که هر شخصی نتواند خللی در امر ورود شرکت‌ها ایجاد کند.
وی در انتها گفت: مسئله دیگر اینکه ورود شرکت‌ها به بازار به دلیل انواع مستنداتی که بورس‌ها و سازمان برای ثبات می‌خواهند، سخت‌تر شده است که تمامی اینها اضافی است زیرا بعد از ثبت و پذیرش شرکت، تمامی اطلاعات آن بر روی کدال قرار می‌گیرد؛ بهتر و منطقی‌تر این است که در دستورالعمل پذیرش بازنگری شود.