سیاستهای پولی در اقتصادهای مختلف دنیا از ابزارهای اصلی برای کنترل نقدینگی هستند که بانک مرکزی ما نیز این ابزارها را در دست دارد. یکی از ابزارهای مهم، خرید و فروش اوراق در بازار بین بانکی و در بورس است که از طریق آن میتوانند حجم نقدینگی را کنترل کنند. ذخیره قانونی بانکها نیز میتواند چنین کاری را انجام دهد. موضوع کسری بودجه دولت نیز مسئله مهمی است یعنی باید ابزارهایی برای تامین کسری بودجه دولت وجود داشته باشد.
بهنظر میرسد اکثر ابزارهای موجود در دنیا در دسترس باشد اما مسئله این است که چگونه از آن ابزارها استفاده شود. برای کنترل تورم، مهمترین نهاد بر اساس قانون پولی و بانکی، بانک مرکزی است و ابزار آن نیز سیاستهای پولی و بانکی است اما هماهنگی با سازمان برنامه و بودجه و وزرات اقتصاد میتواند کمککننده باشد. همچنین هماهنگی با خزانهداری کل میتواند تأثیر ویژهای بگذارد یعنی با هماهنگی خزانهدار کل که مسئول مدیریت نقدینگی کل دولت است، میتواند نقش مؤثری داشته باشد.
بازار نمیتواند از طریق انتشار اوراق ابزاری برای مهار و کنترل تورم باشد زیرا سیاستهای پولی از طریق بازار سرمایه قابل اجرا نیست و عمدتا بازار سرمایه برای تأمین مالی شرکتها، پروژهها و دولت است و میتواند به تولید کمک کند. اگر بتوان تولید را تأمین مالی کرد که به ازای نقدینگی بهوجود آمده در اقتصاد، تولید نیز شکل گیرد در این شرایط میتوان تورم را کنترل کرد اما اگر کسری بودجه دولت عددی قابل توجه و عمده اوراقی که منتشر میشود، دولتی باشد و صرف جبران کسری بودجه دولت شود، طبیعتا منجر به تولید نمیشود و میتواند تورمزا باشد.
رشد واقعی بازار بعد از کسر و خارج کردن تورم است و بهترین روش رونق بازار، ایجاد اعتماد و اطمینان بین سرمایهگذاران است. توسعه سرمایهگذاری غیرمستقیم و توسعه فعالیت نهادهای مالی که زیرساخت آن در کشور وجود دارد، میتوانند محرک این توسعه باشد. بازار سرمایه نیز در حال حاضر از رونق برخوردار است یعنی سرمایهگذاران خرید و فروش سهام انجام میدهند، در عین حال جو اعتماد مهم است و اگر نوسانات سهام کاهش پیدا کند یعنی اگر بتوان کاری کرد که نوسانات معقول باشد و جو اعتماد و اطمینان بین سرمایهگذاران شکل بگیرد، میتواند به رونق کمک کند.
بنابراین توسعه فعالیت سرمایهگذاری غیرمستقیم به جای سرمایهگذاری مستقیم، ایجاد اعتماد و اطمینان و همچنین ایجاد ثبات در بازار مالی میتواند کمککننده باشد. البته نکته مهم این است که ثبات بازار سرمایه تابع ثبات کلی وضعیت اقتصاد است زیرا بورس تابلویی است که نتیجه سیاستهای بخشها و وزارتخانههای مختلف اقتصادی را نمایان میکند. بنابراین اگر بخشهای مختلف بتوانند کار خود را به درستی انجام دهند، وضعیت بورس نیز بهتر خواهد شد.
- علی سعیدی - رئیس هیأت مدیره تأمین سرمایه نوین
- هفته نامه اطلاعات بورس_ شماره ۴۱۵