ارمغان جوادنیا - خبرنگار؛ مُهر ششمین سکانداری بورس در حالی ۲۱ مهر ماه سال ۱۴۰۰ بر حکم مجید عشقی زده شد که نبض بازار همچنان نامنظم می‌زند. درخواست‌های تلنبار شده دهقان دهنوی ریاست قبلی سازمان از یک طرف و اعتماد از دست رفته سهامداران و انتظارات فعالان بازار از طرف دیگر، راه سختی را پیش‌روی او و هم تیمی‌های تازه نفسش گذاشته است. راهی که از نگاه کارشناسان و تحلیلگران، دست‌اندازهای نامتوازنی دارد و با وعده‌های آرمانی هموار نمی‌شود. با این حال باید دید مجید عشقی که دانش‌آموخته دانشگاه امام صادق است و سابقه فعالیت در نهادهای مالی و بورس کالا را در کارنامه‌اش دارد و در ابتدای ورودش به سازمان بورس، از ۷ راهبرد و ۳ محور کلان برای بازار سرمایه رونمایی کرده است، می‌تواند یخ‌های بازار سرمایه را بشکند و لبخند سبز شاخص را ماندگار کند؟
بازمهندسی زیرساخت‌های بازار
یوسف‌علی شریفی، مدیرعامل گروه مالی بانک سامان، راهبردهای اعلامی از سوی رئیس جدید سازمان بورس را قابل اجرا دانست و عنوان کرد: با توجه به سابقه رئیس جدید سازمان بورس در بازار سرمایه و آگاهی به مشکلات موجود، قطعا همه راهبردهای ذکرشده قابلیت تحقق دارند اما به‌شرطی که اراده‌ای برای انجام آنها وجود داشته باشد.
او، بازمهندسی زیرساخت‌های بازار را اولین اولویت رئیس جدید سازمان برشمرد و در مورد راهبردهای دیگر او بیان کرد: در مورد راهبرد مبتنی بر ابزارهای نوین، بهتر است به جای توسعه چنین ابزارهایی، ابزارهای فعلی به درستی بازطراحی و اجرا شوند تا از این طریق زمینه نوآوری بیشتری فراهم شود.
این کارشناس بازار سرمایه درباره راهبرد نظارتی سکاندار جدید بورس نیز توضیح داد: درباره مباحث نظارتی نیز بهتر است بیشتر به مسائل استانداردهای جهانی توجه شود. چرا که نظارت مردمی و جمعی جنبه ثانویه دارد و با پیاده‌سازی استانداردها نقش کمرنگ‌تری پیدا خواهد کرد. او اضافه کرد: سرمایه‌گذار خارجی در شرایطی اقدام به سرمایه‌گذاری در کشور می‌کند که اولا موضوع کاستودین‌ها حل و ثانیا صورت‌های مالی استاندارد شود.
شریفی، بازگرداندن اعتماد به بازار را بزرگترین چالش پیش‌روی رئیس جدید سازمان بورس ذکر کرد و گفت: با توجه به شرایط تورمی پیش‌رو، بازار سرمایه می‌تواند گزینه مناسبی برای سرمایه‌های سرگردان باشد.
اهمیت زیاد نحوه اجرا
صادق قاسمی، مدیر عامل شرکت کارگزاری آرمون بورس گفت: رئیس جدید سازمان بورس برای دستیابی به چشم‌انداز، ماموریت و اهداف بازار سرمایه ۷ راهبرد تدوین کرده است که همگی ادبیات مدیریت استراتژیک و برنامه‌ریزی استراتژیک است. او با مثبت خواندن این راهبردها از سوی رئیس سازمان بورس بیان کرد: هر چند راهبردهای اعلامی، در بازار سرمایه تاثیرگذار خواهد بود و باید مورد توجه قرار گیرد، اما نحوه اجرای آن اهمیت زیادی دارد. به‌عنوان مثال، یکی از راهبردهای رئیس سازمان بورس، نظارت عامه بر فعالیت ناشران است. اولا باید روشن شود که منظور از نظارت عامه چیست؟ ثانیا چگونه قرار است این راهبرد عملیاتی شود. او اضافه کرد: همچنین در راهبرد مربوط به اصلاح قوانین و مقررات باید دید هدف رئیس جدید از اصلاح قوانین چیست. این درحالی است که هم‌اکنون حجم قوانین و مقررات در بازار بسیار قابل توجه است و کمتر جایی را می‌توان یافت که با این میزان قوانین و مقررات روبه‌رو باشند.
قاسمی در مورد راهبرد ایجاد زیرساخت برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و مدیریت آن نیز توضیح داد: این راهبرد در حالی از سوی رئیس سازمان بیان شده که هم‌اکنون کشور با تحریم و محدودیت‌های ناشی از آن دست به گریبان است، بنابراین رئیس سازمان باید مشخص کند چگونه قرار است این راهبرد را عملیاتی کند. او تاکید کرد: هر چند راهبردهای خوبی از سوی رئیس سامان بورس تدوین شده اما برنامه‌های اجرایی برای تحقق اهداف و راهبردها اهمیت زیادی دارد. علاوه بر این، سازمان باید مشخصا برنامه‌های خود را در حوزه‌های مختلف درون سازمان، نهادهای مالی و ناشران بازارها اعلام و بیان کند که دستیابی به این برنامه‌ها با چه شاخص‌هایی قرار است، انجام شود. قاسمی با اشاره به اینکه برنامه‌های رئیس جدید سازمان بورس باید با جزئیات اطلاع‌رسانی شود، توضیح داد: تا جزئیات برنامه‌ها مشخص نشود، نمی‌توان در مورد آنها اظهارنظر کرد.
بازنگری قوانین و مقررات
بهنام چاوشی، مدیرعامل و عضو هیات مدیره سبدگردان بازده، انتصاب روسای کل بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار را دو اتفاق مهم و مثبت ذکر کرد و گفت: با رویکرد تیم اقتصادی دولت و وزارت اقتصاد مبنی بر هماهنگی بین مدیران بازارهای مالی، مشکل ناهماهنگی بین مدیران بازار سرمایه و بانک مرکزی در سال‌های گذشته برطرف خواهد شد.
او با بیان‌اینکه تیم اقتصادی دولت حداقل چهار سال فرصت دارند، مشکلات موجود در اقتصاد به ویژه بازارهای مالی را سامان دهند، گفت: هرچند هم‌اکنون شرایط برای رفع چالش‌های بازار سرمایه مهیا شده اما با توجه به اتفاقات بازار سرمایه در سال‌های اخیر و توسعه آن بعد از قانون اوراق بهادار در سال ۸۴، پتانسیل بالای این بازار و راه‌اندازی ابزارهای مختلف مالی و توسعه نهادهای مالی، بازار سرمایه نیازمند اقدامات و اصلاحات بیشتری است. به همین دلیل رئیس جدید سازمان بورس در وهله اول باید قوانین و مقررات موجود را مورد بازنگری قرار دهد و براساس آن تعاریف جدیدی از نظارت‌ها و مقررات بنا نهد. چاوشی، تجربه مناسب و تخصص رئیس و اعضای هیات مدیره بورس و آشنایی آنها با مشکلات بازار سرمایه را مهم خواند و توضیح داد: مدیران تازه نفس سازمان بورس با داشتن رزومه قوی و تجربه مناسب می‌توانند بازار سرمایه را به مسیر درستی هدایت کنند. همچنین در صورتی که کمک بازار پول را هم داشته باشند، می‌توانند چالش‌های این بازار را بهتر از قبل برطرف کنند.
وی شفاف‌سازی ناشران، ارتقای سیستم‌های معاملاتی، استفاده از پتانسیل‌های بورس‌ها و خصوصا نهادهای مالی فعال را از اولویت‌های رئیس سازمان دانست و تاکید کرد: مدیران جدید باید از پتانسیل‌های موجود برای ساماندهی بازار سرمایه به نحو مطلوبی بهره ببرند. این مدیر مالی با ابراز خوش‌بینی به بازار سرمایه ادامه داد: از آنجا که بازار سرمایه، بازاری تخصصی است و فعالان بازار و خدمات دهندگان عموما از تخصص و تجربه بالایی برخوردارند، مدیران سازمان باید با همفکری فعالان خدمات دهنده در بازار سرمایه و کمک آنها، اهداف عالی در بازار سرمایه را محقق کنند.
در انتظار شفافیت و بهبود
امیر وفایی، نایب رئیس هیات مدیره سبدگردان الگوریتم، درباره راهبردهای مورد اشاره رئیس جدید سازمان بورس گفت: راهبردها معمولا نیاز به نسخه عملیاتی دارند، بنابراین موضوعاتی که رئیس سازمان بورس به آن اشاره کرده، نکاتی لازم برای بازار سرمایه است. به طور خاص، راهبردهای مربوط به نقش نوین زیرساخت‌های فنی و افزایش امنیت و پایداری و تسهیل‌گری و توسعه زیرساخت‌های جذب و مدیریت سرمایه خارجی در بازار واژگان و لغات درستی است اما عملی شدن این راهبردها مهم است. او با بیان اینکه اصلاح قوانین و مقررات در جهت عدالت و پاسخگویی تعاریف گسترده‌ای دارد، افزود: رئیس سازمان بورس باید در مورد افزایش عدالت شفاف‌سازی و اعلام کند که از بیان آن چه هدفی داشته است؟ آیا منظور او از افزایش عدالت این است که شرکت‌ها ارزان فروشی نکنند؟ یا اینکه جلوی سهام خریداری شده از سوی سهامداران با استدلال و آیین‌نامه در بورس و قیمت گذاری دستوری گرفته شود؟
وفایی با اشاره به اینکه ریاست قبلی سازمان بورس در مورد این موضوعات فعالانه عمل می‌کرد و برخی اوقات با مکاتباتی برای قیمت‌گذاری مخالفت خود را اعلام می‌کرد، توضیح داد: اگر رئیس جدید سازمان نیز در این باره جدی باشد، اتفاقات خوبی در بازار سرمایه رخ خواهد داد. او با بیان‌اینکه ۷ راهبرد اعلامی از سوی رئیس جدید سازمان بورس به شفاف شدن بازار کمک می‌کند و اتفاق خوبی است، گفت: انجام درست فرآیندها و نظارت‌ها و حرکت به سمت سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از جمله اولویت‌هایی است که می‌تواند به بهبود بازار سرمایه کمک قابل توجهی کند.
وفایی با تاکید بر اینکه عملیاتی شدن تمام راهبردهای اعلامی از سوی رئیس سازمان بورس با چالش‌های زیادی همراه است، اضافه کرد: بازگشت اعتماد به بازار که براساس سیاست‌های نادرست در گذشته از بازار سلب شد، از دیگر اولویت‌هایی است که باید مورد توجه رئیس جدید سازمان قرار گیرد. او همچنین با این توضیح که مصاحبه‌های رئیس سازمان باید دقیق و به دور از هرگونه ابهام باشد، توضیح داد: اگر بازار با اطلاعات غلط منفی شود، با اقدامات بنیادی و زیربنایی هم نمی‌شود راه به جایی برد بنابراین رئیس سازمان باید در اطلاع‌رسانی وفرهنگ‌سازی جدی‌تر عمل کند.
وفایی همچنین گفت: هر چند رئیس جدید سازمان بورس مسیر سختی در پیش دارد اما باید دید تجربه او در بورس کالا چقدر می‌تواند در سازمان بورس موثر واقع شود. البته در این مسیر سایر ارکان اقتصادی هم باید با سازمان بورس همسو باشند تا بازار در مسیر شفافیت و بهبود قرار گیرد.
وعده‌های آرمانی
حمزه قوچی فرد، مدیرعامل سبدگردان توانا، وعده‌های روسا از جمله رئیس جدید سازمان بورس را آرمانی خواند و گفت: هر چند انتظار صد درصدی از وعده‌های محقق شده وجود ندارد، اما امیدواریم تیم جدید بتواند بخشی از شعارهای داده شده را عملیاتی کند.
او با بیان اینکه سیستم اقتصادی کشور درگیر فساد پنهانی است و این فساد به این سادگی‌ها برطرف نمی‌شود، افزود: وجود سیستم نظارتی کامل در بازار سرمایه اقدام راحتی نیست، بنابراین سئوالی که مطرح می‌شود این است که آیا در بازار سرمایه نظارت به صورت کامل رعایت می‌شود و اصلا عدالت در دسترسی به خدمات و امکانات سازمان بورس وجود دارد یا خیر. او با تاکید بر اینکه تحقق همه اهداف و راهبردهای اعلامی از سوی سازمان بورس به این سادگی عملیاتی نخواهد شد، افزود: اما تلاش رئیس جدید برای تحقق اهداف آرمانی قابل توجه است.
قوچی‌فرد، با تاکید بر اینکه فعالان بازار بیشتر درگیر متغیرهای اقتصادی هستند تا مباحث نظارتی توضیح داد؛ مشکلات فعلی بازار سرمایه زیرساختی است و ریشه در سیاست‌های کلان اقتصادی کل کشور و مسائل بین‌المللی دارد. بنابراین در ابتدا باید مشکلاتی همچون تورم، نرخ بهره بانکی و نرخ ارز برطرف شود و بعد نسبت به مسائل نظارتی اقدام کرد.
- هفته نامه اطلاعات بورس_ شماره ۴۱۸